දූෂණයෙන් තොර සමාජයක වැදගත්කම පිළිබඳව දැනුවත් කිරීම සඳහා ජාත්‍යන්තර දූෂණ විරෝධී දිනය දෙසැම්බර් 9 වැනිදා ගෝලීය වශයෙන් සමරනු ලබයි. දූෂණය වැලැක්වීම සහ ඒවාට පිළියම් යෙදීම සඳහා සාමූහික ක්‍රියාමාර්ග සඳහා නැවත කැපවීමට ද මෙම දිනය අපට අවස්ථාවක් සපයයි.
තිරසාර සංවර්ධන ඉලක්ක සපුරා ගැනීම සඳහා ගෝලීය ව්‍යාපාරයක් #UnitedAgainstCorruption දූෂණය කෙරෙහි අවධානය යොමු කරයි. දූෂණය සෑම රටකටම, ප්‍රදේශයකටම, ප්‍රජාවකටම බලපාන අතර කිසිවෙකු මෙම අපරාධයෙන් නිදහස් නොවේ. ඒ නිසා දූෂණයට එරෙහි සටනට අපි හවුල් විය යුතුයි.
ජාත්‍යන්තර දූෂණ විරෝධී දිනය එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය යටතේ ලොව පුරා සමරනු ලබන අතර 2030 තිරසාර සංවර්ධන ඉලක්කය මුදුනේ තබා ගනිමින් දූෂණයට එරෙහි ගෝලීය සටනක් දිරිමත් කරයි.
සමස්ත ලෝකයේම සමෘද්ධිමත් සමාජයක් සඳහා මාර්ගයක් ඇති කිරීම සඳහා දූෂණය පිටුදැකීම දවසේ ප්‍රධාන අරමුණයි. දූෂණයට එරෙහිව සටන් කිරීමේ හැඟීමෙන් යුත් සම්මන්ත්‍රණ, දේශන, නාට්‍ය වැනි ක්‍රියාකාරකම් රාශියක් එක්සත් ජාතීන්ගේ සහ අදාළ සාමාජික රටවල සිදු කෙරේ.
ජාත්‍යන්තර දූෂණ විරෝධී දිනය සැමරීම සඳහා ඉදිරි වසර 2 සඳහා 'අඛණ්ඩතාවය යථා තත්ත්වයට පත් කිරීම' තේමාවයි.
එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට අනුව, "ප්‍රතිසාධනය සහ අඛණ්ඩතාව" වඩා හොඳ ප්‍රකෘතියකට තුඩු දෙන ඵලදායි දූෂණ අවම කිරීමේ ක්‍රියාමාර්ග ක්‍රියාත්මක කිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන අතර එය ඇතුළත් COVID-19 ප්‍රතිසාධනය සාක්ෂාත් කරගත හැක්කේ අඛණ්ඩතාවෙන් පමණක් බව අවධාරණය කරයි.
දූෂණය යනු කුමක්ද?
එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට අනුව, දූෂණය යනු සෑම සමාජයකම සමාජ හා ආර්ථික සංවර්ධනය අඩාල කළ හැකි බරපතල අපරාධයකි. කිසිම රටක්, කලාපයක් හෝ ප්‍රජාවක් දූෂණයෙන් නිදහස් නොවේ. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ආයතනවලට තර්ජනයක් වන සහ අඩපණ කරන, රජයේ අස්ථාවරත්වයට දායක වන සහ ආර්ථික සංවර්ධනය මන්දගාමී කරන දේශපාලන, සමාජීය හෝ ආර්ථික වේවා එය ලෝකයේ සෑම තැනකම දක්නට ලැබේ.
සරල වචන වලින් කිවහොත්, දූෂණය යනු බලයේ සිටින අයගේ වංක හෝ වංචනික හැසිරීමක් බව අපට පැවසිය හැකිය, සාමාන්‍යයෙන් අල්ලස හෝ දූෂණය සම්බන්ධ වීම යනු පුද්ගලික වාසි සඳහා භාර දී ඇති බලය අනිසි ලෙස භාවිතා කිරීම වන අතර එය ආකාර කිහිපයකින් සිදුවිය හැකිය. එය සමාජයේ දේහය විඛාදනයට ලක් කරයි. ඒ සඳහා මිනිසුන්ගේ නිදහස, සෞඛ්‍යය, මුදල් සහ සමහර විට ඔවුන්ගේ ජීවිත ද වැය වේ.
ජාත්‍යන්තර දූෂණ විරෝධී දිනය: ඉතිහාසය
2003 දෙසැම්බරයේදී දූෂණයට එරෙහි එක්සත් ජාතීන්ගේ සම්මුතිය (UNCAC) සම්මත කිරීමෙන් එක්සත් ජාතීන් විසින් ජාත්‍යන්තර දූෂණයට එරෙහිව සටන් කිරීමේ පළමු පියවර ගන්නා ලදී. එය 2003 ඔක්තෝබර් 31 දින කෙටුම්පත් කරන ලදී. UNAC යනු එක්සත් ජාතීන්ගේ සාමාජික රටවල් අතර ගිවිසුමක් වන අතර එය දෙසැම්බර් 9 වන දින අත්සන් කරන ලද අතර 2005 දෙසැම්බර් 14 දින සිට බලාත්මක විය. මෙම ගිවිසුමේ අරමුණ වූයේ දූෂණය අවම කිරීම සඳහා කටයුතු කිරීම සඳහා ප්‍රාන්තවල සාමාජිකයා නීත්‍යානුකූලව බැඳීමයි. සහ නීතිය හා සාමය ක්‍රියාත්මක කිරීම. ගිවිසුමේ කරුණු 5 ක් පැහැදිලි කර ඇත, ඒවා නම්:
- දූෂණය වැළැක්වීම සඳහා අවශ්ය පියවර ගැනීම.
- නීතිය හා සාමය ක්‍රියාත්මක කිරීම.
- දූෂණය අවම කිරීම සඳහා ජාත්‍යන්තර මට්ටමින් සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීම.
- වත්කම් ආපසු අයකර ගැනීම සහ එය උපන් රටට නැවත පැමිණීම.
- තාක්ෂණික සහාය ලබා දීම සහ තොරතුරු හුවමාරු කිරීම.
එක්සත් ජනපදයේ මහලේකම්වරයා තැන්පත්කරු ලෙස ක්‍රියා කරන අතර එක්සත් ජාතීන්ගේ මත්ද්‍රව්‍ය හා අපරාධ පිළිබඳ කාර්යාලය රාජ්‍ය පාර්ශවයන්ගේ රැස්වීම්වල ලේකම්වරයා වේ. 2006 දෙසැම්බර් 9 වන දින දූෂණයට එරෙහි එක්සත් ජාතීන්ගේ සම්මුතියට අත්සන් කිරීමෙන් පළමු ජාත්‍යන්තර දූෂණ විරෝධී දිනය ඉන්දියාවේදී සමරනු ලැබේ.
ජාත්‍යන්තර දූෂණ විරෝධී දිනය සමරන්නේ කෙසේද?
එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවර්ධන වැඩසටහන (UNDP) සහ මත්ද්‍රව්‍ය හා අපරාධ පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ කාර්යාලය (UNODC) විසින් ජාත්‍යන්තර දූෂණ විරෝධී දිනය සෑම වසරකම ලොව පුරා සංවිධානය කරයි.
මෙම සියලු ආයතන එක්ව සහ ඔවුන්ගේ කලාපීය හවුල්කරුවන් සමඟ දේශසීමා හරහා දූෂණයට එරෙහිව සටන් කිරීමට සහ තොරතුරු හුවමාරුව ප්‍රවර්ධනය කිරීමට සහ දිරිගැන්වීමට කටයුතු කරයි.
දූෂණය සහ එය සමාජයට බලපාන ආකාරය පිළිබඳව දරුවන් දැනුවත් කිරීම සඳහා පාසල් හා විද්‍යාලවල ළමුන් සඳහා රචනා ලිවීමේ හා කථික තරඟ සංවිධානය කරනු ලැබේ. පළාත් පාලන ආයතන දූෂණ සිදුවීම් සඳහන් කරමින් ප්‍රසිද්ධියේ පත්‍රිකා බෙදාහරින අතර දූෂණයට එරෙහිව හඬක් නැගීමට ජනතාව දිරිමත් කරයි. ඒ වගේම දූෂණයට එරෙහිව පැමිණිලි ලියාපදිංච් කරන පුද්ගලයින්ට සහ ඔවුන්ගේ තොරතුරු රහසිගතව තබා ගැනීමට සහතිකයක් ලබා දේ. මෙය ද ජනතාව ඉදිරියට පැමිණ දූෂණයට එරෙහිව සටන් කිරීමට දිරිගැන්වීමේ එක් පියවරකි.
දූෂණය ජීවිතයේ කොටසක් බවත් එය නැති කිරීමට කිසිවක් කළ නොහැකි බවත් බොහෝ දෙනාගේ මතය වන නිසා අපි දේවල් සැහැල්ලුවට ගනිමු, අප අවට සිදුවන දේ නොසලකා හරින්නෙමු. එහෙත් පුරවැසියන් වශයෙන් දූෂණය මුල සිටම තුරන් කිරීමට අදිටන් කර නොගන්නේ නම්, අපට සිදු වූ ඕනෑම වරදක් පිළිගන්නේ නම්, දූෂණයෙන් තොර රජයක් අපේක්ෂා කරන්නේ කෙසේද යන්න තේරුම් ගත යුතුය. ඇත්ත වශයෙන්ම, 2030 වන විට ගෝලීය වශයෙන් තිරසාර සංවර්ධනයක් ළඟා කර ගැනීමේ පරමාර්ථය කළ හැක්කේ දූෂණය පිටුදැකුවහොත් පමණි.
Leo Rashmi Shasikala
Faculty of art
University of colombo
