විද්‍යාත්මක නාමය - Exacum trinervium
ශ්‍රී ලංකාවේ පවතින Exacum විශේෂ අට අතරින් දේශීයව ගිනිහිරිය
ලෙස හඳුන්වන බිනර ශාකය උසින් මීටර් එකක්
පමණ දක්වා වර්ධනය වේ. මීටර් 2000 ක පමණ උන්නතාංශයක ව්‍යාප්ත වන අතර බිනර ශාකය
විශේෂ අටකින් පමණ හඳුනාගත හැකිය . මෙහි සිවු පාර්ශ්වික කඳක් පිහිටන අතර එහි සුදු, තදනිල්, දම් වැනි පැහැයන් ගනිමින්
වෙනස් වේ .ශ්‍රී ලංකාවේ ආයුර්වේද වෛද්‍ය විද්‍යාවේ දුර්ලභ හා වටිනා ඖෂධයක් ලෙස
බිනර ශාකය යොදා ගනී .
මෙම ශාකය ශ්‍රී ලංකාවට ආවේණික සපුෂ්ප
ශාකයකි. නිශ්චිත ප්‍රදේශයක හෝ වාසස්ථානයක ව්‍යාප්තව පවතින අවදෝෂික ශාකයකි. ශ්‍රී
ලංකාව තුළ පමණක් ව්‍යාප්ත වන අතර ලොව වෙනත් කිසිදු වාසස්ථානයක දක්නට නොලැබීම
විශේෂිතය.
ශ්‍රී ලංකාවේ මධ්‍යම පළාතේ ගිනිකොණ දිග
කඳුකරයේ තෙත් ස්ථානවල වර්ධනය වේ . හෝර්ටන් තැන්න, පට්ටිපොළ, අඹේවල, ඔහිය හා හග්ගල
වැනි ප්‍රදේශවල ව්‍යාප්තව පවතී . නකල්ස් ප්‍රදේශවලද බහුලව දක්නට ලැබේ . මෙම ශාකයේ
මල් ජනවාරි සිට ජූනි දක්වා සහ නැවත සැප්තැම්බර් සිට දෙසැම්බර් දක්වා ද දැකගත
හැකිවේ . මෙහි බීජ ඉතා කුඩා බැවින් ගෘහස්ථ මට්ටමින් බීජ ප්‍රචාරණය අපහසුවේ . මෙම
ශාකයට පවතින්නේ වසරක් වැනි ඉතා කෙටි ආයු කාලයකි . ඒ හා සමානව ඉහළ ආර්ථික වශයෙන්
වටිනාකමක් ද බිනර ශාකයට හිමි වේ . විශේෂයෙන් මල් වගා කර්මාන්තය ඉහළ ඉල්ලුමක් පවතින
ශාකයකි. නෙදර්ලන්තය වැනි රටවල ශ්‍රී ලංකා රුපියල්වලින් 35000 ක් පමණ වටිනාකමකට
බිනර ශාකය අලෙවි වේ.
නමුත් අවාසනාවන්ත ලෙස මෙම ශාකය වද වීමේ
තර්ජනයට ලක්වී ඇත. විශේෂයෙන් පාරිසරික තත්ත්වයන් වෙනස් වීම බිනර ශාකයට බලපෑම්
ඇතිවේ. මෙම ශාකය වෙළෙඳාමට යොමු කිරීමද තවත් තර්ජනයකි .
අවාසනාවට මෙන් සත්ත්ව හා වෘක්ෂලතා
ආරක්ෂණ ආඥා පනත යටතේ බිනර ශාකය ආරක්ෂා කර නොමැත . මෙම ශාකය ඒ අනුව සීමිත ආරක්ෂාවක්
භුක්ති විඳී . නමුත් මේ වන විට බොහෝ පරිසර කණ්ඩායම්වල අවධානය බිනර ශාකය වෙත යොමු
වී ඇත.
Leo Imasha Nanayakkara
First Year
Faculty of Arts
