Thursday, January 18, 2024

හොර ශාකය



ලංකාවේ  පොදු නම-  හොර                                                                                                                                විද්‍යාත්මක නම        - Dipterocarpus zeylanicus

       හොර යනු ශ්‍රී ලංකාවට ආවේණික සදාහරිත බහු වාර්ෂික ශාකයකි.ශ්‍රී ලංකාවේ තෙත් සහ අතරමැදි කලාපවල පහත් බිම්හී දක්නට ලැබෙන ඒක දේශී ශාකයක් වන හොර ශාකය මීටර් හතළිහක් පමණ  උසට වැඩෙන ශාකයකි. මෙම ශාකයේ ඵලයේ ඇති පියාපත් හේතුවෙන්  කුරුල්ලන් ලෙසින් හඳුන්වනු ලබයි. ගෝලාකාර ඵලය දෙපසින් පිහිටි පියාපත් යුගලය හේතුවෙන් බීජ ප්‍රරෝහණය සඳහා විශාල ප්‍රදේශයක පැතිරීමට උපකාරී වේ.

      ශාකයේ පොත්ත ලා තැඹිලි මිශ්‍ර දුඹුරු පැහැයක් ගනියි. ඒ මත  නාරටි මනාව දැක ගත හැකිය. මීටර් හතර - හය  පමණ වට ප්‍රමාණයකින් වැඩෙන විශාල ගසකි. අප්‍රේල් මාසයේ මල් පිපී සුළඟෙන් පැතිර යයි. ශ්‍රී  ලංකාවේ   වනාන්තර පන්තීන් හි උස් තුරු වියන් සාදන  ශාක අතරින් උච්චතම ස්ථානයක් හිමි කර ගැනීමට හොර ශාකය සමත්ය.  අතු බෙදීම ඉතාමත් විරල වන අතර සෙන්ටිමීටර් 25 ක් පමණ දිගැති සෙන්ටිමීටර් 12 ක් පමණ පළල ඇති  පත්‍ර වලින් යුක්ත වේ.  වර්ණයෙන් තේක්ක දැවයට  සමානාත්මතාවයක් දැක්වූ ව ද හොර  දැවය ඊට වඩා වැඩි ශක්තියකින් යුතුවේ.

      ගොඩනැගිලි හා විදුලි දුරකථන රැහැන් ඇදීමට ගන්නා කණු සඳහා ද මෙම දැව  භාවිතා කරන්නේ කඳන් ඍජු කදන් ලෙස පවතින බැවිනි. එමෙන්ම පරාළ බාල්ක දුම්රිය සිල්පර ආදිය සඳහා දැව බහුලව යොදා ගනියි. දැවමය වශයෙන් හොර ශාකය වටිනාකමින් ඉහළ නිසා නිරන්තරයෙන්ම දැව ජාවාරම්කරුවන්ගේ  ග්‍රහණයට   හසුවී ඇත. එසේම ශ්‍රී ලංකාවට ආවේණික මෙම ශාකය  IUCN රතු දත්ත පොතට අනුව දැඩි ලෙස  වඳ වී යාමේ තර්ජනයකට මුහුණ පා ඇත. දිනෙන් දින වඳවී යන හැසිවනාන්තර හා තෙත් කලාපයේ පුද්ගලික බිම් කිහිපයකට පමණක් සීමා වූ හොර ශාකයේ පාරිසරික වැදගත්කම පිළිබඳ අවබෝධයක් ඇත්තේ ඉතා අතලොස්සකට පමණි. එබැවින් කිසිවෙකුට හොර ශාකය තමන්ගේ වතුවල වගා නොකරයි. එහෙත් අප මුතුන් මිත්තන් රැකගෙන ආ අද වන විට ඉතුරු වී ඇති දැවැන්ත හොර ගස් පවා මුදලට කපා විකුණා දමති.

      හොර ශාකයේ වැදගත්කම නොදත් ග්‍රාම නිලධාරී හා  දිස්ත්‍රික් ලේකම් කාර්යාල විසින් මෙම දැවැන්ත ආවේණික  ගස් කැපීමට අවසර දී ඇත්ද යන්න ගැටලුවකි.එසේම බදුල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ විනාශ වී යන උඩකිරුව   වැසි වනාන්තරයේ මෑතකදී සිදු කළ ගවේෂණයක දී හොරගස් කැපීම පැහැදිලිවම දක්නට ලැබුණි. මීටර් හැටක් පමණ උසැති ශ්‍රී ලංකාවේ ඇති ලෝකයේ උසම හොර ගස් මෙම  උඩකිරුව වැසි වනාන්තරය ප්‍රදේශයේ  වන බව නොදත් බලධාරීන්  මෙම වටිනා ශාක කපා දැමීමට ඉඩ දීම මහත් කාට ගාටුවට කරුණකි. මෙම කරුණු හේතු කොට ගෙන පරිසර අමාත්‍යාංශය හා මධ්‍යම පරිසර අධිකාරිය හා අනෙකුත් ආයතන එක්ව ගස ආරක්ෂිත ශාකයක් ලෙස කඩිනමින්  නීතිගත නොකළහොත් එය සදහටම ශ්‍රී ලංකාවට හා ලෝකයට අහිමි වී යන දිනය වැඩි ඈතක නොවන බව තේරුම් ගත යුතුය.

Leo Sadeeka Nethmini
First Year
Faculty of Arts

වප් පුන් පොහෝ දිනය

  වප් පුන් පොහෝ දිනය අසිරිමත් බෞද්ධාගමික සිදුවීම් රැසක් සිදුවුනු වැදගත් පොහෝ දිනයකි. මහා පවාරණය, දේවාවරෝහණය, සාරිපුත්ත තෙරණුවෝ ප්‍රඥාවෙන් අග...