ලෝක ආහාර සුරක්ෂිතතා දිනය

2024 ජුනි 7 වන දින ලෝක ආහාර සුරක්ෂිතතා දිනය ආහාර සුරක්ෂිතතා සිදුවීම් කෙරෙහි අවධානය යොමු කරනු ඇත.

ආහාර සුරක්ෂිතතා සිදුවීම් කෙතරම් මෘදු හෝ දරුණු වුවත් ඒවා සඳහා සූදානම් වීමේ වැදගත්කම මෙවර තේමාවෙන් අවධාරණය කෙරේ.

ආහාර සුරක්ෂිතතා සිදුවීම් යනු ආහාර පරිභෝජනය හා සම්බන්ධ විය හැකි හෝ තහවුරු කළ සෞඛ්‍ය අවදානමක් පවතින අවස්ථා වේ. ආහාර අනතුරක් සිදුවිය හැකිය, උදාහරණයක් ලෙස, හදිසි අනතුරු, ප්‍රමාණවත් පාලනයක්, ආහාර වංචා හෝ ස්වභාවික සිදුවීම් හේතුවෙන්. ආහාර සුරක්ෂිතතා සිද්ධීන් කළමනාකරණය කිරීමට සූදානම් වීම සඳහා ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයින්, ආහාර සුරක්ෂිතතා බලධාරීන්, ගොවීන් සහ ආහාර ව්‍යාපාර ක්‍රියාකරුවන්ගෙන් කැපවූ උත්සාහයක් අවශ්‍ය වන අතර, පාරිභෝගිකයින්ට ද ක්‍රියාකාරී භූමිකාවක් ඉටු කළ හැකිය.

ලෝක ආහාර සුරක්ෂිතතා දිනයට අනුග්‍රහය දක්වන එක්සත් ජාතීන්ගේ ආහාර හා කෘෂිකර්ම සංවිධානය සහ ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය "ආහාර සුරක්ෂිතතාව: අනපේක්ෂිත දේ සඳහා සූදානම් වීම " 2024 සඳහා තේමාව ලෙස නම් කර ඇත. මෙවර තේමාවේ අරමුණ වන්නේ හදිසි ආහාර සුරක්ෂිතතා සිදුවීම් කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම සහ ඒවා කෙතරම් දරුණු වුවත්, එවැනි සිදුවීම් සඳහා සූදානම් වීමේ වැදගත්කම අවධාරණය කිරීම.

 ⭕ආහාර මගින් බෝවන රෝග වැළැක්වීම 

ආහාර විෂවීම ලෙසද හැඳින්වෙන ආහාර මගින් බෝවන රෝග ඇතිවීමේ අවදානම අවම කිරීමේ ක්‍රම

කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම වැදගත් වේ.

 ✅ස්වභාවික විපත්වලදී ආහාර සහ ජලය ආරක්ෂා කිරීම 

විදුලිය විසන්ධි වීම, ගංවතුර, සහ ආහාර සාප්පු සවාරි සහ බෙදාහැරීම් සඳහා දේශීය සංචාරවලට බාධා ඇති කරන කාලගුණික සිදුවීම් හෝ ස්වාභාවික විපත් වල වාර ගණන, තීව්‍රතාවය සහ ප්‍රමාණය සමඟ, සුළි කුණාටු සහ අනෙකුත් කුණාටු වලදී ආහාර සහ ජලය ආරක්ෂා කරන්නේ කෙසේදැයි පාරිභෝගිකයින් දැන සිටීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. ආරක්ෂිතව සිටීමට ශීතකරණ හෝ ආහාර පිසීම අවශ්‍ය නොවන හදිසි ආහාර සැපයුම් ගෘහාශ්‍රිතව එක්රැස් කිරීමද ඒ හා සමානව වැදගත් වේ.

එක්සත් ජනපදයේ ආහාර සැපයුම ලෝකයේ ආරක්ෂිතම ඒවා අතර වේ.

කෙසේ වෙතත්, ඇතැම් රෝග ඇති කරන බැක්ටීරියා හෝ රෝග කාරක ආහාර අපවිත්‍ර කරන විට, ඒවා ආහාර මගින් බෝවන රෝග ඇති කළ හැකිය, එය බොහෝ විට "ආහාර විෂ වීම" ලෙස හැඳින්වේ. ෆෙඩරල් ආන්ඩුව ඇස්තමේන්තු කරන්නේ වාර්ෂිකව ආහාර මගින් බෝවන රෝග මිලියන 48 ක් පමණ ඇති බවයි - එය සෑම වසරකම ඇමරිකානුවන් 6 දෙනෙකුගෙන් 1 දෙනෙකුට රෝගාතුර වීම හා සමාන වේ. තවද සෑම වසරකම, මෙම රෝගාබාධ හේතුවෙන් රෝහල්ගත කිරීම් 128,000 ක් සහ මරණ 3,000 ක් සිදු වේ.

 ✅රෝග ලක්ෂණ දැන ගන්න 

භයානක ආහාර මගින් බෝවන බැක්ටීරියා පරිභෝජනය කිරීම සාමාන්‍යයෙන් දූෂිත ආහාර අනුභව කිරීමෙන් දින 1 සිට 3 දක්වා රෝගාබාධ ඇති කරයි. කෙසේ වෙතත්, අසනීප විනාඩි 20 ක් ඇතුළත හෝ සති 6 කට පසුව ද ඇති විය හැක. ආහාර මගින් බෝවන රෝග වල රෝග ලක්ෂණ ඇතුළත් විය හැක: වමනය, පාචනය සහ උදර වේදනාව - සහ උණ, හිසරදය සහ ශරීර කැක්කුම වැනි උණ වැනි රෝග ලක්ෂණ.

 ✅ආහාර සුරක්ෂිතව හසුරුවන්න 

බොහෝ සෞඛ්‍ය සම්පන්න පුද්ගලයින් කෙටි කාලයක් තුළ ආහාර මගින් බෝවන රෝගයකින් සුවය ලැබුවද, සමහරුන්ට නිදන්ගත, දරුණු හෝ ජීවිතයට තර්ජනයක් වන සෞඛ්‍ය ගැටලු පවා වර්ධනය විය හැකිය. මීට අමතරව, සමහර පුද්ගලයින් ගර්භනී කාන්තාවන්, කුඩා දරුවන්, වැඩිහිටි වැඩිහිටියන් සහ දුර්වල ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියක් ඇති පුද්ගලයින් (බද්ධ වූ රෝගීන් සහ HIV/AIDS, පිළිකා හෝ දියවැඩියාව වැනි) ඇතුළු ආහාර මගින් බෝවන රෝග වර්ධනය වීමේ වැඩි අවදානමක් ඇත. ඔබේ පවුල ආහාර විෂ වීමෙන් ආරක්ෂා කර ගැනීමට, මෙම සරල පියවර හතර අනුගමනය කරන්න: 

  ⛔පිරිසිදු කරන්න

අත් සහ මතුපිට නිතර සෝදන්න

* ආහාර හැසිරවීමට පෙර සහ පසු නාන කාමරය භාවිතා කිරීමෙන් පසු ඩයපර් මාරු කිරීමෙන් පසු සුරතල් සතුන් හැසිරවීමෙන් පසු අවම වශයෙන් තත්පර 20ක් උණුසුම් ජලය සහ සබන් යොදා ඔබේ අත් සෝදන්න.

* සෑම ආහාර ද්‍රව්‍යයක්ම පිළියෙළ කිරීමෙන් පසු ඔබේ කැපුම් පුවරු, පිඟන්, උපකරණ, සහ කවුන්ටර මුදුන් උණු සබන් වතුරෙන් සෝදන්න.

* මුළුතැන්ගෙයි මතුපිට පිරිසිදු කිරීම සඳහා කඩදාසි තුවා භාවිතා කිරීම සලකා බලන්න. ඔබ රෙදි තුවා භාවිතා කරන්නේ නම්, උණුසුම් චක්රයේ බොහෝ විට ඒවා සේදීම.

* ආහාරයට නොගත් හම් සහ පොත්ත සහිත නැවුම් පලතුරු සහ එළවළු ගලා යන නළ ජලය යට සෝදන්න. පිරිසිදු නිෂ්පාදන බුරුසුවකින් ස්ථිර නිෂ්පාදන පිරිසිදු කරන්න.

* ටින් කළ භාණ්ඩ සමඟ, විවෘත කිරීමට පෙර පියන පිරිසිදු කිරීමට මතක තබා ගන්න.

  ⛔වෙන් කරන්න

අමු මස් වෙනත් ආහාර වලින් වෙන් කරන්න

* ඔබේ සිල්ලර බඩු සාප්පු කරත්තයේ, සිල්ලර බඩු බෑග්වල සහ ශීතකරණයේ ඇති අනෙකුත් ආහාරවලින් අමු මස්, කුකුළු මස්, මුහුදු ආහාර සහ බිත්තර වෙන් කරන්න.

* නැවුම් නිෂ්පාදන සඳහා එක් කැපුම් පුවරුවක් සහ අමු මස්, කුකුළු මස් සහ මුහුදු ආහාර සඳහා වෙනම එකක් භාවිතා කරන්න.

* පිඟාන උණුසුම්, සබන් වතුරෙන් සෝදා ඇත්නම් මිස කලින් අමු මස්, කුකුළු මස්, මුහුදු ආහාර හෝ බිත්තර තබා ඇති පිඟානක් මත පිසූ ආහාර තබා නොගන්න.

* අමු ආහාර සඳහා භාවිතා කරන marinades ඔබ මුලින්ම නභිගත නොකළහොත් නැවත භාවිතා නොකරන්න.

  ⛔උයන්න

නියම උෂ්ණත්වයට උයන්න

* වර්ණය සහ වයනය ආරක්ෂාව පිළිබඳ විශ්වාස කළ නොහැකි දර්ශක වේ. සියලුම ඉවුම් පිහුම් ක්‍රම සඳහා මස්, කුකුළු මස්, මුහුදු ආහාර සහ බිත්තර නිෂ්පාදනවල ආරක්ෂාව සහතික කිරීමට ඇති එකම ක්‍රමය ආහාර උෂ්ණත්වමානයක් භාවිතා කිරීමයි. මෙම ආහාර ඕනෑම හානිකර බැක්ටීරියා විනාශ කිරීම සඳහා ආරක්ෂිත අවම අභ්යන්තර උෂ්ණත්වයකට පිසිය යුතුය.

* කහ මදය සහ සුදු මදය තද වන තුරු බිත්තර උයන්න. බිත්තර පිසූ හෝ හොඳින් රත් කරන ලද වට්ටෝරු පමණක් භාවිතා කරන්න.

* මයික්‍රෝවේව් අවන් එකක පිසීමේදී ආහාර ආවරණය කර කලවම් කර කරකවන්න. හැරවුම් මේසයක් නොමැති නම්, පිසීමේදී එක් වරක් හෝ දෙවරක් පිඟාන අතින් කරකවන්න. ආහාර උෂ්ණත්වමානයක් සමඟ අභ්‍යන්තර උෂ්ණත්වය පරීක්ෂා කිරීමට පෙර, සෑම විටම ඉවුම් පිහුම් සම්පූර්ණ කරන ස්ථාවර වේලාවට ඉඩ දෙන්න.

* නැවත රත් කරන විට සෝස්, සුප් සහ හොදි තම්බා ගන්න.

  ⛔ සිසිල් කරන්න.

ආහාර ඉක්මනින් සිසිල් කරන්න

* උෂ්ණත්වය අඛණ්ඩව 40° F හෝ ඊට අඩු බවත් අධිශීතකරණ උෂ්ණත්වය 0° F හෝ ඊට අඩු බවත් සහතික කර ගැනීමට උපකරණ උෂ්ණත්වමානයක් භාවිතා කරන්න.

* මස්, කුකුළු මස්, බිත්තර, මුහුදු ආහාර, සහ අනෙකුත් දිරාපත් වන ද්‍රව්‍ය පිසීමෙන් හෝ මිලදී ගැනීමෙන් පැය 2ක් ඇතුළත ශීතකරණයේ හෝ කැටි කර දමන්න. පිටත උෂ්ණත්වය 90 ° F ට වඩා වැඩි නම් පැය 1 ක් ඇතුළත ශීතකරණයේ තබන්න.

* කවුන්ටරය උඩ වැනි කාමර උෂ්ණත්වයේ දී කිසි විටෙකත් ආහාර දිය නොකරන්න. ආහාර ඉවත් කිරීමට ආරක්ෂිත ක්‍රම තුනක් තිබේ: ශීතකරණයේ, සීතල වතුරේ සහ මයික්‍රෝවේව්වේ. සීතල වතුරේ හෝ මයික්‍රෝවේව්වේ දියවන ලද ආහාර වහාම පිසිය යුතුය.

* සෑම විටම ශීතකරණය තුළ ආහාර marinate කරන්න.

* ශීතකරණයේ ඉක්මනින් සිසිලනය වීම සඳහා ඉතිරි වූ විශාල ප්‍රමාණයක් නොගැඹුරු බහාලුම්වලට බෙදන්න.

ආහාර සුරක්ෂිතතාව සෑම කෙනෙකුටම වැදගත් වේ - නමුත් දුර්වල ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියක් ඇති පුද්ගලයින්ට එය අතිශයින් වැදගත් වන අතර එමඟින් ඔවුන් ආහාර මගින් බෝවන රෝගවලට විශේෂයෙන් ගොදුරු වේ. මෙම මාර්ගෝපදේශය වැඩිහිටි වැඩිහිටියන්ට සහ පිළිකා, දියවැඩියාව, එච්.අයි.වී/ඒඩ්ස්, ඉන්ද්‍රිය බද්ධ කිරීම් හෝ ස්වයං ප්‍රතිශක්තිකරණ රෝග ඇති පුද්ගලයින්ට ආහාර මගින් බෝවන ආසාදන වළක්වා ගැනීමට උපකාරී වේ.

 ⭕ආහාර සුරක්ෂිතතාව: දුර්වල වූ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියක් ඇති පුද්ගලයන් සඳහා එය ඉතා වැදගත් වන්නේ ඇයි? 

රෝග ඇති කරන බැක්ටීරියා, වෛරස් හෝ පරපෝෂිතයන් (විෂබීජ) ආහාර අපිරිසිදු කරන විට, ඒවා ආහාර මගින් බෝවන රෝග ඇති කළ හැකිය, එය බොහෝ විට ආහාර විෂ වීමක් ලෙස හැඳින්වේ. එක්සත් ජනපදයේ ආහාර සැපයුම ලෝකයේ ආරක්ෂිතම එකක් වන අතර, එය තවමත් ආසාදන ප්‍රභවයක් විය හැකිය.

රෝග පාලනය සහ වැළැක්වීමේ මධ්‍යස්ථානවලට අනුව, සෑම වසරකම පුද්ගලයන් මිලියන 48ක් හෝ සෑම පුද්ගලයන් 6 දෙනෙකුගෙන් එක් අයෙකුම ආහාර මගින් බෝවන ආසාදනවලට ගොදුරු වේ. ඔවුන්ගෙන් 128,000 ක් රෝහල් ගත කර ඇති අතර 3,000 ක් මිය යන්නේ ඔවුන්ගේ ආහාර නිසා ඇතිවන රෝග නිසාය. දුර්වල ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියක් ඇති පුද්ගලයින්ට ආහාර විෂ වීමේ වැඩි අවදානමක් ඇත. දුර්වල ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියක් ඇති පුද්ගලයින් දිගුකාලීන රෝගාබාධයකට ගොදුරු වීමට, රෝහල්ගත වීමට හෝ ආහාර මගින් බෝවන රෝග හේතුවෙන් මිය යාමට පවා ඉඩ තිබේ.

 ✅වැඩිහිටියන් 

වයස අවුරුදු 65 සහ ඊට වැඩි පුද්ගලයින් ආහාර මගින් බෝවන රෝග හේතුවෙන් රෝහල්ගත වීමට සහ මරණයට පත්වීමේ වැඩි අවදානමක් ඇත. මෙම අවදානම වැඩි වන්නේ ශරීරය වයසට යත්ම අවයව හා ශරීර පද්ධති වෙනස් වන බැවිනි.

* ආහාර දිරවීමේ පද්ධතිය වැඩි කාලයක් ආහාර රඳවා තබා ගන්නා අතර, බැක්ටීරියා වර්ධනය වීමට ඉඩ සලසන අතර, බඩවැලේ ඇති බැක්ටීරියා සංඛ්‍යාව සීමා කිරීමට ආමාශය ප්‍රමාණවත් අම්ලයක් නිපදවන්නේ නැත.

* අක්මාව සහ වකුගඩු මගින් ශරීරයෙන් පිටස්තර බැක්ටීරියා සහ විෂ ද්‍රව්‍ය නිසි ලෙස ඉවත් නොකළ හැකිය.

* 50 ත් 60 ත් අතර බොහෝ මිනිසුන්ගේ ප්රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය අඩු වීමට පටන් ගනී. වයස අවුරුදු 75 න් පසු, බොහෝ වැඩිහිටියන්ගේ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය කෙතරම් දුර්වල වී ඇත්ද යත්, ඔවුන්ගේ ශරීරයට ආසාදනයට එරෙහිව සටන් කිරීමේ හැකියාව අඩු වන අතර ආහාර මගින් බෝවන රෝගයක් වැළඳීමේ අවදානම වැඩි වේ.

 ✅පිළිකා ඇති පුද්ගලයින්

 එය ඇටමිදුළු තුළට පැතිර ගියහොත්, පිළිකා ප්රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය දුර්වල කළ හැකිය. එසේම, බොහෝ පිළිකා රෝගීන් රෝගයට එරෙහිව සටන් කිරීමට උපකාර කිරීම සඳහා විකිරණ, රසායනික චිකිත්සාව සහ/හෝ ඖෂධ වැනි ප්‍රතිකාරවලට භාජනය වේ. මෙම ප්‍රතිකාරවල අතුරු ප්‍රතිඵලයක් නම්, ඒවා ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය දුර්වල කළ හැකි අතර, ආහාර මගින් බෝවන රෝග වැනි ආසාදනවලට රෝගීන් වැඩි අවදානමක් ඇති කරයි.

 ✅ දියවැඩියා රෝගීන් - 

 එක්සත් ජනපදයේ දියවැඩියා රෝගීන් මිලියන ගණනකගේ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය ආහාර විෂ වීමට හේතු වන බැක්ටීරියා සහ වෛරස් පහසුවෙන් හඳුනා නොගනී.

මෙම ප්‍රමාද ප්‍රතිචාරය දියවැඩියාව ඇති පුද්ගලයෙකුට ආසාදනය වීමේ වැඩි අවදානමක් ඇති කරයි. එසේම, දියවැඩියා රෝගය ආමාශයේ අම්ලය නිපදවන සෛල හා ආමාශයේ සහ බඩවැල්වල සාමාන්‍ය ආහාර දිරවීමේ ක්‍රියාවලිය හරහා ආහාර චලනය කිරීමට උපකාරී වන ස්නායු වලට හානි කළ හැකිය. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ආහාර දිරවීමේ පත්‍රය දිගු වේලාවක් ආහාර රඳවා තබාගෙන හානිකර බැක්ටීරියා සහ වෛරස් වලට ඉඩ සලසයි.

 ✅HIV/AIDS සහිත පුද්ගලයින් - 

 මානව ප්‍රතිශක්ති ඌනතා වෛරසය/අත්පත් කරගත් ප්‍රතිශක්ති ඌනතා සින්ඩ්‍රෝමය (HIV/AIDS) ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියට හානි කරන විට හෝ විනාශ කරන විට, පුද්ගලයන් ආසාදනයක් වර්ධනය වීමට වැඩි අවදානමක් ඇත.

 ⭕ලෝක ආහාර සුරක්ෂිතතා දිනය 2023: සටන් පාඨ 

1. "සුරක්ෂිත ආහාර, සෞඛ්ය සම්පන්න ලෝකය!"

2. "ආහාර සුරක්ෂිතතාව පළමුව, පෝෂණීය අනාගතයක් සඳහා!"

3. "ගොවිපලේ සිට දෙබල දක්වා, සැමට ආරක්ෂිත ආහාර!"

4. "ආහාර සුරක්ෂිතතාව සහතික කිරීම: ගෝලීය ප්‍රමුඛතාවයක්!"

5. "ආහාර සුරක්ෂිතතාව: ජීවිත ආරක්ෂා කිරීම, සෞඛ්යය සුරැකීම!"

6. "සුරක්ෂිත ආහාර, ශක්තිමත් ප්රජාවන්!"

7. "ආහාර සුරක්ෂිතතාව සවිබල ගැන්වීම: සැමගේ වගකීම!"

8. "සුරක්ෂිත ආහාර සඳහා එක්ව, දීප්තිමත් හෙට!"

9. "හොඳ ආහාර, ආරක්ෂිත ආහාර: සෑම කෙනෙකුටම දෙකම ලැබිය යුතුය!"

* "ගොවිපලේ සිට කෑම මේසයට ආහාර සපයන සැපයුම් දාමයේ සෑම අදියරක්ම වැඩිදියුණු කිරීමට හෝ අවම වශයෙන් ආහාර අවදානම් පැතිකඩ පිරිහීමට ලක් නොකිරීමට බැඳී සිටී." මයික් රොබාච්

* "ආහාර සුරක්ෂිතතාව සැමවිටම ප්‍රමුඛ වන බව සහතික කර ගැනීමට හැකි සෑම දෙයක්ම කිරීමට අපි කටයුතු කරන්නෙමු, සහ අපි ආහාර සුරක්ෂිතතා ගැටළු කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන බව සහතික කර ගැනීමට හැකි තරම් ආක්‍රමණශීලී ලෙස කර්මාන්තය සමඟ වැඩ කරන්නෙමු." මයික් ජොහාන්ස්

* "ආහාර සුරක්ෂිතතා වෘත්තිකයෙකුගේ ඉලක්කය විය යුත්තේ ආහාර සුරක්ෂිතතා සංස්කෘතියක් නිර්මාණය කිරීම මිස ආහාර සුරක්ෂිතතා වැඩසටහනක් නොවේ." ෆ්රෑන්ක් යියානාස්

* "ශරීරයට ආහාර ප්රමාණවත් නොවේ. ආත්මය සඳහා ආහාර තිබිය යුතුය." - ඩොරති ඩේ

ආහාර මිනිසාගේ ජීවය පවත්වාගෙන යාමේ වැදගත්ම සාධකයකි එය සුරක්ෂිතව පවත්වාගෙන යාම අපගේ යුතුකමකි වගකීමකි.

Leo Poornima Nethmini

First Year

Faculty of Arts