“අද අපි,අපේ මුළු ශක්තිය යොදවා බොලීවියානු අධිරාජ්‍යවාදයට පහර ගැසීමට අධිෂ්ඨාන කරනවා.අධිෂ්ඨානය අපේ ශක්තියයි.”
ඒ ලොව සිටිනා තරුණ පරම්පරාවේ අමරණීය විප්ලවවාදියා,ප්‍රායෝගික විප්ලවයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම සටන්කරුවා ලෙස හැදින්වෙන චේ හෙවත් අර්නස්ටෝ චේ ගුවේරා ඩි ලා සර්නාගේ දිනපොතේ අවසාන සටහනයි.
අර්නස්ටෝ ගුවේරා ලින්ච් හා සිලියා
ඩි ලා සර්නා ලියෝසා ට දාව 1928 ජුනි 14 දා දකුණු ඇමෙරිකාවේ
ආර්ජෙන්ටිනාවේ රොසයිනෝ ග්‍රාමයේ ලමුන් පස් දෙනෙකුගෙන් යුත් පවුලක වැඩිමහල් දරුවා
ලෙස උපදින චේ ගුවේරා කුඩා කල සිටම විප්ලවීය රැඩිකල් මත දරන්නෙක් වූවා.
මූලික අධ්‍යාපනය ලැබීමෙන් පසු
1948 දී බුවර්බෝස් අයර්ස් විශ්ව ව්ද්‍යාලයට ඇතුලත්වන ඔහු වෛද්‍ය විද්‍යාව හදාරනු
ලබනවා.1952 දී පමණ ඔහු හා ඇල්බෙර්ටෝ ග්‍රැනාඩෝ නම් ඔහුගේ
මිතුරා සමඟ කුඩා මෝටර් බයිසිකලයක නැගී ලතින් අමරිකාව පුරා සංචාරයක නිරත වුනා. ඔහු ඒ
සංචාරය පිලිබද ලියූ ලිපි පසු කාලීනව The Motorcycle Diaries නමින් කෘතියක් සේම The Motorcycle Diaries නමින් චිත්‍රපටයක් ද නිර්මාණය වුණා.
1953 දී ඔහු වෛද්‍ය උපාධිය
සම්පූර්ණ කලත් ඔහු වෛද්‍යවරයෙකු ලෙස කටයුතු කිරීමට කැමැත්තක් දැක්වූයේ නැති නිසා
ඔහු ගෝතමාලාවට ගියා.එකල එහි පාලකයා වූයේ ඇමෙරිකානු ගැත්තෙකු වූ ජකොබ්
අර්බන්සෙයි.ඔහු දුප්පතුන් තලා පෙලා දමමින් සිය පාලනය ගෙන ගියා.මෙය දුටු චේ අන්වර්ථ
නාමයකින් පෙනී සිටිමින් ගෝතමාලා වැසියන්ගේ සාධාරණත්වය උදෙසා සටන් කලා.නමුත් මේ බව
දැනගත් ඇමරිකානු මධ්‍යම බුද්ධි සේවය (C.I.A.) ඔහු අල්ලා ගැනීමට මෙහෙයුම් දියත් කලත් ඔහු
ගෝතමාලාවෙන් මෙක්සිකෝවට පැමිණි නිසා එම උත්සහයන් ව්‍යර්ථ වෙනවා.
මෙක්සිකෝවේදී තමයි ඔහුගේ ජීවිතය
වෙනස් කරන පුද්ගලයින් හමුවෙන්නේ.ඒ කියුබානු ජනතා අරගලයේ නායකයන් දෙපල වන ෆිදෙල්
කැස්ත්‍රෝ හා රාවුල් කැස්ත්‍රෝ යි.ඔවුන් හා එක්ව කියුබාවේ ඇමෙරිකානු ගැති පාලකයා
වන බැටිස්ටා පලවා හැරීමට ගරිල්ලා කණ්ඩායම් පුහුණු කිරීමට චේ තීරණය කරනවා.
එසේ පුහුණු වූ 81 කින් පමණ යුතු
තරුණ ගරිල්ලා කණ්ඩායම “ග්‍රෑන්මා” නම් කුඩා යොට් යාත්‍රාවකින් කියුබාවට ගොඩ
බැස්සත් ඒ සැනින්ම වාගේ එල්ල වූ බැටිස්ටා හමුදාවේ ප්‍රහාරයක් හමුවේ ඔවුන් අන්ත
පරාජයකට ලක් වුණා.චේ තුවාල ලැබුවා.තුවාල වූ චේ රැගත් පිරිස කියුබාවේ සියෙරා මෙස්ට්‍රා
කඳුකරය කරා පසු බැස්සා.
පරාජයෙන් උගත් පාඩම් ඇතිව නැවතත්
සංවිධානය වූ චේ හා කැස්ත්‍රෝ සොහොයුරන් බැටිස්ටාගේ රූකඩ රජය පෙරලා දැමීමේ සටන
දියත් කලා.1957 ජුලි මස විප්ලවීය හමුදාවේ මේජර් තනතුර දක්වා චේ උසස් කලා.වසර 2ක්
වැනි කාලයක් තුලදී බැටිස්ටා රජයට ක්‍රමික පරාජයක් අත්කර දුන් චේ හා කැස්ත්‍රෝ
සොහොයුරන් 1959 ජනවාරි 2 දා හවානාවට ඇතුල් වුණා.
චේ යනු සටන්කාමියෙක් සේම බොහෝ
ඇසුපිරූ තැන් ඇති අයෙක්.එනිසාම චේ ඇතුලු පිරිසක් නව කියුබානු රජයේ විදේශ සබදතා
තරකර ගැනීමේ අරමුණින් සෝවියට් රුසියාව වැනි කොමියුනිස්ට් රාජ්‍යයන් කිහිපයක
සංචාරයන්හි නිරත වුනා.ඒවායේදී ඔහු පල කල අදහස් වැඩිකල් නොගොස්ම ලොව පුරා ප්‍රචලිත
වුනා.
නැවත පැමිනි චේ ට නව කියුබානු
ආණ්ඩුවේ වගකීම් රැසක් පැවරීමට ෆිදෙල් අමතක කලේ නැහැ.
චේ මේ වන විට සිය පලමු බිරිද වන
හිල්ඩා ගාවියා දික්කසාද කොට කියුබානු හමුදාවේම සිටි සෙබලියක් වන ඇලෙයිඩා මාච්
විවාහ කර ගත්තා.පලමු විවාහයෙන් චේට දියනියක් සිටි අතර දෙවන විවාහයෙන් ඔහුට දරුවන්
සිව් දෙනෙක් ලැබුනා.
චේ යනු හොද ලේඛකයෙක්.ඔහු විසින්,
- · 1961 දී GURERRILA WARFARE ග්‍රන්ථයත්
- · 1965 දී MAN AND SOCIALSISM IN CUBA ග්‍රන්ථයත්
- · 1968 දී ඔහුගේ මරණින් පසුව REMINICENCES OF THE
CUBAN REVOLUTIONARY ග්‍රන්ථයත්
එලි දැක් වුනා.
විප්ලවවාදියෙක් සිටිය යුත්තේ
මිනිසුන් අතර විනා කාමරයක් තුල කොටුවී නොවේ.මෙය චේට ද බලපෑවා.එ නිසාම ඔහුගේ අතින්
ඔහුගේ භාර දූර කටයුතු මඟ ඇරුනා.එනිසාම ඔහු 1965 අප්‍රේල් මස සියලු වගකීම් වලින්
මිදුනා.මේ වන විටත් චේ හා ෆිදෙල් අතර සීතල යුද්ධයක් පැවතුනා.
1965 ඔක්තෝම්බරයේ දී චේ කියුබාවෙ
අතුරුදහන් වුනා.ඔහු ඊට හේතු දක්වමින් ෆිදෙල් කැස්ත්‍රෝට මෙසේ ලියා තිබුනා.
“අනෙක් ජාතීන් මාගේ නවතම ව්‍යායාමයන්ට සහයෝගය දීමට
බලා සිටියි.මාගේ ඒකායන ප්‍රාර්ථනාව වන්නේ කොයිදෙස ද අධිරාජ්‍යවාදය ඇත්තේ එයට
විරුද්ධව නැගී සිටීමයි.ඒ වෙනුවෙන් මාගේ සියලුම දේ පරිත්‍යාග කිරීමට මට හැකි වේවි”
පුරා වසර දෙකක් චේ ආගිය අතක්
නොමැති වූවා.1967 අප්‍රේල් මස හවානා හි පැවති TRICONTINETAL SOLIDARITY
ORGANIZATION සමුළුවට චේ ලිපියක් මඟින්
අමතමින් කියා සිටියේ අධිරාජ්‍යවාදය මුලින් උපුටා දැමීමට සිය මුළු වෙර වීර්යය යොදා
සටන් කරන ලෙසයි.
මේ ලිපිය ලියනා කාලය වන විට ඔහු උතුරු
වියට්නාමයේ,ලතින් ඇමරිකාවේ හෝ කොගෝවේ රැදී සිටින්නට ඇතැයි
සලකනු ලබනවා.ඒ ඔහු කොංගෝවේ නිදහස් ව්‍යාපාරයේ නායකයා වූ ප්‍රැටිස් ලුමුම්බා හමු වූ
බවට සාධක ඇති නිසායි.
-------------------------------------------------------------------------------------
1966 නොවැම්බර් මස දිනකදි
බොලිවියාවේ ලා පාස් නගරයට අමුත්තෙක් පැමිනියා.ඇඩොල්ෆෝ ගොන්සාලෙස් නමින් හදුන්වා
ගත් මේ අමුත්තා එහි හෝටලයක නවාතැන් ගත් අතර හිටි හැටියේම ඔහු අතුරුදහන් වුනා.ඉන්
පසුව ඔහු මතු වුනේ බොලිවියාවේ ගරිල්ලා කණ්ඩායමක් තුලින්.ඒ තමයි සමාජවාදී ලෝකයක්
උදෙසා නොනිමි අරගලයක නිරත වුනු චේ ගුවේරා.
1967 ඔක්තෝම්බර් මස 08
බොලීවියාවේ සැන්ටා කෲස් නගරයේ සිට කිලෝ මීටර 250ක් පමණ දුරින් පිහිටි ලා හිගුවේරා
ගම්මානයට වෙනදා වගේම ඉර පෑයුවත් එහි යම් මලානික බවක් තිබුනා. උදෑසනම ලැබුනා වූ
ඔත්තුවකින් කියවුනේ ගරිල්ලා සාමාජිකයින් පිරිසක් ඒ අසල කැලෑවක තිබූ ගල් තලාවක් අසල
සිටිනා බවයි.ඒ අනුව ක්‍රියාත්මක වූ ගැරී ප්‍රාඩෝගේ අණ දීම යටතේ වූ රේන්ජර් බලකාය ඒ
කැලයට වැදුනේ ඔවුන් අත්තඩංගුවට ගැනීමටයි.නමුත් නොසිතූ ලෙස කඩා වැදුනු හමුදා කණ්ඩය
දුටු එම ගරිල්ලා භටයින් නිශ්චිත සැලසුමක් නොමැතිව වෙඩි තබන්නට පටන් ගත් නමුත්
ඔවුන් අන්ත පරාජයකට ලක්වුනා.බොහෝ දෙනා මියගොස් තිබූ අතර සමහරෙකු තුවාල ලබා
තිබුනා.ඒ තුවාල ලැබූ මුහුන පුරා රැවුල් කෙස් වැවී තිබූ කෙසඟ පුද්ගලයෙකු මෙසේ
පැවසූවා.
මම
චේ ගුවේරා.ඔබට මාව වටින්නේ පණ පිටින්”
ඔහුගේ පාදයක් තුවාල වී
තිබුනා.ඉන් පසු චේ හා ඔහුගේ අනෙක් ගරිල්ලා භටයන් ලා හිගුවේරා හි පිහිටා තිබූ පාසල
වෙත ගෙන ගියා.ඉන් පසු තමා චේ අත්තඩංගුවට ගත් බව ගැරී ප්‍රාඩෝ තම ඉහල නිලධාරීන්ට
දැන්වූවා.ඉන් පසු ඉහල නිලධාරීන් පැමිණි පසු ගැරී ප්‍රාඩෝ නැවතත් ලා හිගුවේරා හි
කැලය තුලට ගියේ ඉතිරි ගරිල්ලා භටයන් සොයා ගැනීමටයි.
නමුත් ගැරී ප්‍රාඩෝ නැවතත් එන
විට චේ ගුවේරා නම් ශ්‍රේෂ්ඨ විප්ලවවාදියා පණ පිටින් සිටියේ නැහැ.ඒ ඔහු වෙඩි තබා
ඝාතනය කරන්නැයි ලා පාස් හි ඉහල හමුදා නායකත්වයෙන් ලැබී තිබුණු අණයි.එම නියෝගයට
අත්සන් කර තිබුනේ එකල බොලිවියාවේ ජනාධිපති රෙනෝ බෙරින්ටෝස් විසින්ය.එම නියෝගය පිටුපස ඇමෙරිකානු C.I.A.ආයතනය ඇති බවට සැක කරන්නේ එදිනම ලා හිගුවේරා
ගම්මානයට එන එම සංවිධානයේ නියෝජිත ෆෙඩ්‍රික් රොඩ්රිගෝස් නිසායි.එම අණ එකල වලෙග්‍රන්දා
හි හමුදා නායක වූ සන්ටෙනෝ ක්‍රියාවට නැංවූ අතර චේ ගුවේරාට වෙඩි තැබීම සිදු කලේ
මාරියෝ ටෙරාන් නම් හමුදා සෙබලායි.
චේ ගුවේරාට වෙඩි තබනා අවස්ථාවේ
ඔහු කල අවසන් වදන් පෙල ඔහුගේ නිර්භීතත්වය මනාව කියා පායි.
උඹ
මොකටද ආවේ?බය ගුල්ලා,වෙඩි තියපන්.උබ මේ මරන්නේ තවත් එක් මිනිසෙක්
පමණයි.”
වෙඩි තැබීමෙන් පසුව චේගේ මල
සිරුර මැස්සක ගැටගසා පැමිණි හෙලිකොප්‍ටරයේ යටි පැත්තේ ගැට ගැසූ බොලීවියානු කෲරතර
නිලධාරීන් එය බොලිවියාවේ වලෙග්‍රන්දා ගම්මානයට රැගෙන ආවේ 1967 ඔක්තෝම්බර් 09
දිනයි.එහිදි වර්තමාන චේ ගුවේරා අනුස්මරණ ස්ථානය කරා රැගෙන ආ චේ ගුවේරාගේ මෘත දේහය
එහි තිබූ සිමෙන්ති බංකුවක් මත තබා එකල වලෙග්‍රන්දා හි රජයේ රෝහලේ හෙදියක් වූ සුසානා
ඔසිනාගාට එම දේහය පිරිසිදු කරනා ලෙසට අණ කල අතර ඉන් පසු ඔහුගේ දේහය ඒ අසල වූ
මෝචරියට ගෙන ගියේ ඔහුගේ දෙඅත් සිරුරෙන් වෙන් කිරීමටයි.ඒ චේ ගුවේරාගේ ඇගිලි සලකුණු
ලබා ගැනීමටයි.
ඉන් පසු 1967 ඔක්තෝම්බර් 10
ඔහුගේ දේහය මහජනයාට හා මාධ්‍යට නැරඹීමට අවසර ලබා දුන්නා.චේ ගුවේරාගේ මුහුණ ක්‍රිස්තුස්
වහන්සේට සමානකමක් තිබුනේයැයි සැලකූ වලෙග්‍රන්දා නගර වාසීන් එතැන් සිට චේ ගුවේරා
දේවත්වයෙන් සැලකීමට ආරම්භ වූවා.අද පවා චේ ගුවේරාගේ සමාධියට එම නගර වාසීන් සති පතා
ගොස් ඉටි පන්දම් දල්වන අයුරු දැකිය හැකියි.
නමුත්1967 ඔක්තෝබර් 11 දින සිට
චේ ගුවේරාගේ දේහයට කුමක් වූවාදැයි සොයා ගත නොහැකි වූවා.
“පුද්ගලයින්ව වෙඩි තියලා මරලා දමන්න නීතිමය නියෝග සහ
නඩු විභාග අවශ්‍යය නැහැ.ඒ සියල්ලම ධනේශ්වර සමාජයක ලක්ෂණ.”
චේ ගුවේරා (කියුබානු
විප්ලවයේදී)
මෙසේ කාලය ගෙවී ගියා.ඒ අතර
කාලයේදී චේ ගුවේරා මරා දැමු හෙවත් චේ ගුවේරා දඩයම නම් මෙහෙයුමට සම්බන්ධ වූ
කිසිවෙකුටවත් නිදහසේ ඉන්නට ඉඩක් ලැබුනේ නැහැ.වචනයෙන් මෙසේයැයි කිව නොහැකි හේතු
සමූහයකින් ඔවුන් විවිධ අනතුරු වලට මුහුණ පෑවා.
චේ ගුවේරා අත්තඩංගුවට ගත්
රේන්ජර් කණ්ඩායමේ අණ දෙන්නා වූ ගැරී ප්‍රඩෝ තම සෙබලෙකුගේ නොසැලකිල්ලෙන් නිකුත් වූ
වෙඩි පහරකට ගොඳුරු වූ අතර ඔහු සඳා කාලයටම ආබාධිත වුනා.
චේ මරා දැමීම සඳහා වූ නියෝගය
අත්සන් කල රෙනෝ බෙරීටෝස් 1969 අප්‍රේල් මස 29 දින සිදුවූ මාරක හෙලිකොප්ටර්
අනතුරකින් මරණයට පත් වුණා.
බෙරීටෝස් ගේ අණ ක්‍රියාත්මක කොට
චේ ගුවේරා මරා දැමු එකල වලෙග්‍රන්දා හි ප්‍රධාන හමුදා නායක සෙන්ටෙනෝ 1976 මැයි මස
11 දින ප්‍රංශයේ දී එල්ල වූ වෙඩි ප්‍රහාරයකට ලක් වීමෙන් මරණයට ලක් වුනා.
චේ ගුවේරාගේ මල සිරුරෙන් දෙඅත්
වෙන් කොට ඇඟිලි සළකුණු ගන්නා ලෙස නියෝග කල බෙරින්ටෝස් රජයේ අභ්‍යන්තර ආරක්ෂක ඇමති
අන්තෝනියෝ ආර්ගුඩාස් 1990 වසරේදී සිය දෙඅත් මතම අත් බෝම්බයක් පිපිරී මරණයට පත්
වුනා.
චේට පහර දී ප්‍රශ්ණ කල හමුදා
නිලධාරී ආන්ඩරස් ෆිනිච් පසු කලෙක බොලිවියානු හමුදා නායකයෙකු වූ ජෙනරල් බන්සාට
විරුද්ධ වූ නිසා සිරගත කරන ලඳුව එහිදී බොහෝ දුක් විද මරණයට පත් වුණි.
චේ ගුවේරාට වෙඩි තැබූ බවට
විශ්වාස කරන මාරියෝ ටෙරාන් 1969 දී සිය දිවි නසා ගැනීමට උත්සහ කල නිසා සන්ටා කෲස්
නගරයේ මානසික රෝහලට ඇතුලත් කල අතර දීර්ඝ කාලයක් එහි මානසික රෝගයක් හේතුවෙන් ප්‍රතිකාර
ලබා ගනිමින් සිටියි.
මෙම සිද්ධි දාමය හඳුන් වන්නේ “චේ
ගුවේරා සාපය” ලෙසයි.
කෙසේ වෙතත් චේ ගුවේරා ගේ
ඝාතනයෙන් වසර 30 ක් ගෙවී යන තැන 1997 දී බොලිවියානු විශ්‍රාමික හමුදා
ජෙනරාල්වරයෙකු වන මාරියෝස් වර්ගාස් සලීනාස් ප්‍රකාශ කලේ තමන් 1967 චේ ගුවේරා දඩයම
මෙහෙයුම හා සම්බන්ධව කටයුතු කල බවත්,තමන්ට
චේ ගේ මලසිරුර වල දැමු ස්ථානය පෙන්විය හැකි බවයි.ඒ අනුව වලෙග්‍රන්දා ගුවන් තොටුපල
කෙලවර බුල්ඩෝසරයක් මඟින් සෑරූ සමූහ මිනි වලක චේ ඇතුළු ගරිල්ලා භටයන්ගේ සිරුරු මිහිදන් කල බව මාරියෝස් වර්ගාස් සලීනාස් ප්‍රකාශ
කලා.
ඒ අනුව එහි කැනීම් සිදු කල
පුද්ගලයින්ට 1997 ජුනි 28 චේ ඇතුළු ගරිල්ලා භටයන් සත් දෙනෙකුගේ (7) අස්ථි කොටස්
හමු වුන අතර 1997 ජූලි 13 බොලිවියානු රජය නිල නිවේදනයක් සිදුකරමින් චේ ගුවේරාගේ
අස්ථි කොටස් හමු වූ බව ප්‍රකාශ කලා.1997 විශේෂ ගුවන් යානයක් මඟින් චේ හා අනෙක්
ගරිල්ලා භටයන්ගේ සිරුරු වල භෂ්මාවශේෂ රාජ්‍ය ගෞරව සහිතව කියුබාවට ගෙන ආ අතර
කියුබාවේ සැන්ටා ක්ලාරා නගරයේ පිහිටුවන ලද විශේෂ සමාධියක ඔවුන් ගේ භෂ්මාවශේෂ
තැන්පත් කරනු ලබනවා.
චේ ගුවේරා තම ජීවිත කාලය තුලදී
නව ලොවක් උදෙසා තමාට කැප කල හැකි සෑම දේම කැප කර අවසන තම ජිවීතය පවා කප කරා.
වර්තමානයේ චේ සන්නාමයක් බවට පත්
වෙලා.තරුණයින් රැස්වී තනාගන්නා සංගමයේ ලාංඡනයක් බවට පත් වෙලා.නමුත් ඔවුන් දන්නේවත්
නැහැ චේ කියන්නේ කවුද කියලාවත්.
ඒ පිළිබද කියුබාවේ හවානාහි චේ
ගුවේරා අධ්‍යයන කේන්ද්‍රයේ ප්‍රධාන පරිපාලක වන චේ ගේ පුත්‍රයා වන කැමිලෝ ගුවේරා
මෙසේ සඳහන් කරන්නේ,
චේ ගුවේරා දර්ශණය හරි හැටි වටහා
ගත හැක්කේ නිදහස ස්වාධීනත්වය වෙනුවෙන් සටන් කරන ඒ වාතාවරණය තුල ජීවත් වන සිත් තුල
මිස,සුඛෝපභෝගී කාමරවල සිට ජනතාවගේ නිදහස හා ස්වාධිනත්වය
වෙනුවෙන් සටන් කරන පුද්ගලයින්ගේ සිත් තුළ නොවේ යනුවෙනි.
එසේම චේ ගුවේරාගේ සිත්තමක් තම
කාමරයේ හෝ,තම ශරීරයේ තැනක හෝ,චේ ගුවේරාගේ රුව සහිත ටී-ෂර්ටයක් ඇදගත් පමණින්ම හෝ
තම සංවිධානයට CHE යන අකුරු ත්‍රිත්වය එකතු කරගත් පලියට ඔබ සමාජවාදියෙකුවත්,සමාජ අසාධාරණයට සටන් කරන්නෙකුවත් වන්නේ නැත.පළමුව
චේ හදාරන්න.ඉන් පසුව ඔබට වැටහේවි CHE යන අකුරු ත්‍රිත්වය තුල පවතින්නා වූ බලවත් කම.
ලිපියේ අවසානය මෙසේ සිදු කරන්නම්,
දිනක් චේ හට ගුවේරා යන නාමයම
සහිත කාන්තාවකගෙන් ලිපියක් ලැබෙනවා. එහි සඳහන් වෙන්නේ,
ඔබත් මමත් අපි දෙදෙනා සමහර විට
නෑයන් වෙන්න ඇති.මොකද අපි දෙදෙනාම “ගුවේරලා” නිසා.”
චේ ඇයට මෙසේ පිලිතුරු සපයනවා.
“මිනිසෙකුගේ කරදරයකදී,දුකකදී,ඔබට හඩන්නට පුළුවන්නම් අපි නෑදෑයෝ.එසේ නැත්නම් අපේ
නම් සමාන වීමෙන් අපි නෑදෑයෝ වෙන්නේ නැහැ.”
Hasta la victoria siempre!
Until
victory, always!
Article by:
Leo Kasun Sapumohotti
Zone Director
Zone B1
Leo District 306 A1
