විලෝපිකයන්ට එරෙහිව ක්‍රියා කල හැකි ආරක්ෂිත පලිහක් වැනි ඔවුන්ටම සුවිශේෂී කවච සඳහා ප්‍රසිද්ධ වූ සිත් ඇදගන්නා සුලු මහ මුහුදේ වෙසෙන උරගය විශේශයක් ලෙස කැස්බෑවන් හදුන්වයි. මෙම ජීවීන් Testudines අනුපිළිවෙලට අයත් වන අතර ප්‍රදාන වශයෙන් ලොව පුරා සාගර පරිසර පද්ති ආස්‍රය කර ගෙන මොවුන් දක්නට ලැබේ. ඔවුන්ගේ පැවැත්ම වසර මිලියන 200 කට වඩා පැරණි වන අතර, ඔවුන් පෘථිවියේ පැරණිතම උරග කණ්ඩායම් වලින් එකක් බවට පත් කරයි.
කැස්බෑවන් ඔවුන්ගේ අස්ථි හෝ කාටිලේජිනස් කවචය මගින් සංලක්ෂිත වේ.ඔවුන්ගේ ඉළ ඇට වලින් වර්ධනය වී පලිහ ආරක්ෂක ආවරණයක් සේ ක්‍රියා කරයි. මෙම කවචය කොටස් දෙකකින් සමන්විත වේ. කැරපේස් (ඉහළ) සහ ප්ලාස්ට්රෝන් (පහළ) එම ද්විත්වයයි. කැස්බෑවන් විවිධ ආකාරවලින් ඔවුන්ගේ පරිසරයට අනුවර්තනය වී ඇත. නිදසුනක් වශයෙන්, මුහුදු කැස්බෑවුන්ට විශාල දුරක් පිහිනීම සඳහා ම සැකසුනු ගාස්ත්‍රා ඇති අතර, ගොඩබිම් කැස්බෑවන්ට දැඩි භූමි ප්‍රදේශයක ගමන් කිරීම සඳහා ශක්තිමත් විශාල කකුල් ඇත.
කැස්බෑ විශේෂ අතර ආහාර වෙනස් වේ. සමහරක් ශාක භක්ෂක, ශාක හා ඇල්ගී මත පෝෂණය වන අතර අනෙක් අය සර්ව භක්ෂක, ශාක, කෘමීන් සහ කුඩා සතුන්ගේ මිශ්‍රණයක් පරිභෝජනය කරයි. මුහුදු කැස්බෑවන් ගේ ප්‍රියතම ආහාරය ජෙලිෆිෂ් මත්ස්‍යයන් වන අතර ඇතැන් අවස්ථාවල ඔවුන්ට ජෙලිෆිෂ් හා ප්ලාස්ටික් බෑග් අතට වෙනස හදුනා ගැනීමට නොහැකිව ඒවා ආහාර ය ට ගෙන ඔවුන් මියයයි.මුහුදු කැස්බෑවන් බොහෝ විට සැතපුම් දහස් ගණනක් ගමන් කර වැලි සහිත වෙරළ තීරයේ බිත්තර දමයි.ඔවුන්ගේ ලිංගික අනුපාතය න් කෙරෙහි වැලි වල පවතින උශ්නත්වය බලපායි.
කැස්බෑවන් වාසස්ථාන විනාශය, දූෂණය, දේශගුණික විපර්යාස සහ දඩයම් කිරීම වැනි සැලකිය යුතු තර්ජනවලට කැස්බෑවන් මුහුණ දෙයි. බොහෝ විශේෂ වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති අතර, ඒවා ආරක්ෂා කිරීම සඳහා ගෝලීය වශයෙන් සංරක්ෂණ උත්සාහයන් සිදු වෙමින් පවතී. කැදලි පවතින ස්ථාන සංරක්ෂණය කිරීම, තුවාල වූ කැස්බෑවන් පුනරුත්ථාපනය කිරීම සහ මෙම පැරණි ජීවීන්ගේ වැදගත්කම පිළිබඳව ජනතාව දැනුවත් කිරීම සඳහා සංවිධාන කටයුතු කරයි.
කොරල්පර නඩත්තු කිරීම, ජලජ පරිසරයේ සමතුලිතතාවයට දායක වීම වැනි ඔවුන්ගේ පරිසර පද්ධතිවල පැවැත්මට කැස්බෑවන් ඉතා වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. ඔවුන්ගේ සංරක්ෂණය ජෛව විවිධත්වය සඳහා පමණක් නොව අපගේ ග්‍රහලෝකයේ පරිසර පද්ධතිවල සෞඛ්‍යය සඳහාද ඉතා වැදගත් වේ. කැස්බෑවන් ආරක්ෂා කිරීම මෙම විශිෂ්ට සතුන් ඉදිරි පරම්පරාවන් සඳහා වදවී යාමෙ තර්ජනයෙන් ආරක්ෂා කිරීම අප සියල්ලන්ගේම වගකීමකි.
Leo Nadeesha Mayomi
First Year
Faculty of Arts
