Friday, June 14, 2024

Be a well built personality


     Among the people we meet daily, some are usually so outstanding that you never forget them even you never meet them again. That's because those people have powerful personalities over time.

     A powerful personality includes the outlook, behavior, attitudes and qualities of a character that person has both personally and professionally. Having a powerful personality is totally different from having a position of power. A person who occupying a powerful position may or may not have a powerful personality. But an individual who plays a powerful role with a powerful personality can influence regardless the position they occupy.

     The good thing is everyone can develop a strong and powerful personality at the moment they makeup their mind to do so and start to work towards it. A few tips for build up a powerful personality is as follows;

   •Develop good communication skills

   •Develop Your knowledge and skillset

   •Stay warm and kind to others

   •Prioritize responsibility 

   •Be genuine in your interest in others

   •Be authentic 

   •Stay comfortable around yourself 

     Becoming a person with a strong personality brings you so many advantages. You can build great relationships, get quality experiences, become social wealth and having the privilege of rare opportunities etc. However, if you feel difficult to follow these yourself, you can seek the help of a coach.

Leo Hiruni Aththanayaka

First Year

Faculty of Arts

ලෝක රුධිර පරිත්‍යාගශීලීන්ගේ දිනය


2024 ජූනි 14 දින සමරනු ලබන ලෝක රුධිර පරිත්‍යාගශීලීන්ගේ දිනයේදී, ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය, එහි හවුල්කරුවන් සහ ලොව පුරා සිටින ප්‍රජාවන් තේමාව පිටුපස එක්සත් වනු ඇත: ලබා දීමේ වසර 20 ක් සැමරීම: රුධිර පරිත්‍යාගශීලීන්ට ස්තූතියි!

ලෝක රුධිර පරිත්‍යාගශීලීන්ගේ දින 20 වැනි සංවත්සරය වසර ගණනාවක් පුරා ඔවුන්ගේ ජීවිතාරක්ෂක පරිත්‍යාග සඳහා ලොව පුරා සිටින රුධිර පරිත්‍යාගශීලීන්ට ස්තූති කිරීමට සහ රෝගීන්ට සහ පරිත්‍යාගශීලීන්ට ඇති දැඩි බලපෑමට ගෞරව කිරීමට විශිෂ්ට හා කාලෝචිත අවස්ථාවකි. එය අඛණ්ඩ අභියෝගවලට මුහුණ දීමටත්, ආරක්ෂිත රුධිර පාරවිලයනය විශ්වීය වශයෙන් ප්‍රවේශ විය හැකි අනාගතයක් කරා ප්‍රගතිය වේගවත් කිරීමටත් කාලෝචිත මොහොතකි.

අරමුණු:

* ලොව පුරා සිටින මිලියන සංඛ්‍යාත ජනතාවගේ සෞඛ්‍ය සහ යහපැවැත්ම සඳහා දායක වූ මිලියන සංඛ්‍යාත ස්වේච්ඡා රුධිර පරිත්‍යාගශීලීන්ට ස්තුති කිරීම සහ හඳුනා ගැනීම.

* ජාතික රුධිර වැඩසටහන්වල ජයග්‍රහණ සහ අභියෝග ප්‍රදර්ශනය කිරීම සහ හොඳම භාවිතයන් සහ උගත් පාඩම් බෙදාගැනීම.

* ආරක්ෂිත රුධිර පාරවිලයනය සඳහා විශ්වීය ප්‍රවේශය ලබා ගැනීම සඳහා නිතිපතා, නොගෙවූ රුධිර පරිත්‍යාගයේ අඛණ්ඩ අවශ්‍යතාවය ඉස්මතු කිරීම.

* තරුණයින් සහ සාමාන්‍ය ජනතාව අතර නිතිපතා රුධිර පරිත්‍යාග සංස්කෘතියක් ප්‍රවර්ධනය කිරීම සහ රුධිර පරිත්‍යාගශීලීන්ගේ සංචිතයේ විවිධත්වය සහ තිරසාර බව වැඩි කිරීම.

* ගර්භණී සමයේදී සහ දරු ප්‍රසූතියේදී සංකූලතා ඇති කාන්තාවන්ට, දරුණු රක්තහීනතාවයෙන් පෙළෙන දරුවන්ට, බොහෝ විට මැලේරියාව හෝ මන්දපෝෂණය හේතුවෙන් ඇති වන, අනතුරුවලට ගොදුරු වූවන් සහ ශල්‍යකර්ම සහ පිළිකා රෝගීන් සඳහා රුධිරය අවශ්‍ය වේ.

* රුධිරය අවශ්‍ය ඕනෑම වේලාවක සහ කොතැනක හෝ ලබා ගත හැකි බව සහතික කිරීම සඳහා ප්‍රමාණවත් සෞඛ්‍ය සම්පන්න පුද්ගලයින් සංඛ්‍යාවක් විසින් නිතිපතා රුධිර පරිත්‍යාග කිරීම අවශ්‍ය වේ.

* රුධිරයේ අවශ්‍යතාවය විශ්වීය වුවත්, රුධිරයට ප්‍රවේශය එසේ නොවේ. අඩු සහ මධ්‍යම ආදායම් ලබන රටවල රුධිර හිඟය උග්‍ර වේ.

* සෑම රුධිරයක් හෝ ප්ලාස්මා පරිත්‍යාගයක්ම වටිනා ජීවිතාරක්ෂක තෑග්ගකි; නිතිපතා පරිත්‍යාග කිරීම ආරක්ෂිත සහ තිරසාර සැපයුමක් ගොඩනැගීම සඳහා යතුරයි.

* නිත්‍ය රුධිර හා ප්ලාස්මා පරිත්‍යාග සඳහා ජනගහනයේ පුලුල් සහභාගීත්වය සෑම කෙනෙකුටම අවශ්‍ය වූ විට රුධිරය සහ ප්ලාස්මා ප්‍රෝටීන වෙත ප්‍රවේශ විය හැකි බව සහතික කරයි.

* රුධිර සහ ප්ලාස්මා පරිත්‍යාගශීලීන්ගේ ආරක්ෂාව සහ යහපැවැත්ම සහතික කිරීම ඉතා වැදගත් වේ; එය නිත්‍ය පරිත්‍යාග සඳහා කැපවීම ගොඩනැගීමට උපකාරී වේ.

* රුධිර පරිත්‍යාගශීලීන් ඔබට ස්තුතියි. ඔබේ පරාර්ථකාමී පරිත්‍යාගයන් ලොව පුරා සිටින මිලියන සිය ගණනක් මිනිසුන්ගේ මෙන්ම ඔවුන්ගේ පවුල්වල සහ ප්‍රජාවන්ගේ ජීවිත සහ යහපැවැත්ම කෙරෙහි ගැඹුරු බලපෑමක් ඇති කර ඇත.

⭕ඔබට කළ හැකි දේ

* ස්වේච්ඡා රුධිර පරිත්‍යාගශීලියෙකු සහ අන් අයට ආශ්වාදයක් වන්න.

* නිත්‍ය පරිත්‍යාගශීලියෙකු වීමට කැපවී වසර පුරා ලේ දන් දෙන්න.

* නිතිපතා රුධිර පරිත්‍යාගශීලීන් වීමට ඔබේ මිතුරන් සහ පවුලේ අය දිරිමත් කරන්න.

* ඔබේ ප්‍රජාවේ සාමාජිකයින් වෙත ළඟා වීමට, පරිත්‍යාගශීලීන්ට රැකවරණය සැපයීමට සහ රුධිර පරිත්‍යාග සැසි/ධාවක කළමනාකරණය කිරීමට රුධිර සේවාව සමඟ ස්වේච්ඡාවෙන් ඉදිරිපත් වන්න.

* ඔබගේ රුධිර වර්ගය සොයාගෙන රුධිර පරිත්‍යාගශීලියෙකු ලෙස ලියාපදිංචි වන්න.

* ඔබගේ සමාජ ජාල සමඟ ලෝක රුධිර පරිත්‍යාගශීලීන්ගේ දිනයට සහභාගී වන්න.

⭕සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශ

* ලෝක රුධිර පරිත්‍යාගශීලීන්ගේ දිනය සැමරීම සඳහා (අථත්‍ය) ක්‍රියාකාරකම් සංවිධානය කිරීම සහ සහභාගී වීම, මහජනතාවට, රජය හරහා සහ අනෙකුත් අංශ වෙත ස්වේච්ඡාවෙන් නොගෙවූ රුධිර පරිත්‍යාග කිරීම ප්‍රවර්ධනය කිරීම.

* සාමාන්‍ය සහ හදිසි අවස්ථා වලදී ආරක්ෂිත සහ ප්‍රමාණවත් රුධිර සැපයුමක් සහතික කිරීම සඳහා හොඳින් සංවිධානය වූ, කැපවූ ස්වේච්ඡා, වැටුප් නොලබන රුධිර පරිත්‍යාගශීලීන්ගේ තීරණාත්මක කාර්යභාරය පිළිගත යුතුය.

* ස්වේච්ඡා ලේ පරිත්‍යාග කිරීමට පහසුකම් සැලසීම සඳහා සම්පත් සහ යටිතල පහසුකම් සැපයීම.

* සමස්ත ජනගහනය සඳහා ආරක්ෂිත සහ ගුණාත්මක සහතික කළ රුධිර පාරවිලයනය සඳහා සාධාරණ ප්‍රවේශයක් ලබා දෙන ජාතික වශයෙන් සම්බන්ධීකරණය කරන ලද රුධිර පාරවිලයන සේවා සංවර්ධනයට සහාය වීම.

* රුධිර හා රුධිර නිෂ්පාදන සඳහා තත්ත්ව සහතික පද්ධති සකස් කරන්න.

* රුධිර පරිත්‍යාගයේ වැදගත්කම සහ රුධිරය සඳහා ජාතික අවශ්‍යතා සපුරාලීමේදී ඔබේ රටෙහි සාර්ථකත්වයන් සහ අභියෝග පිළිබඳව මාධ්‍ය වෙත කතා කරන්න.

⭕ජාතික රුධිර පාරවිලයන සේවා

* රුධිරය ලබාදීමේ වැදගත්කම පිළිබඳ තොරතුරු බෙදා හැරීම.

* ලෝක රුධිර පරිත්‍යාගශීලි දින ප්‍රචාරක වෙබ් අඩවියෙන් ඔබට බාගත හැකි ප්‍රචාරක ද්‍රව්‍ය බෙදාහරින්න.

* අතථ්‍ය ලෝක රුධිර දායක දින සැමරුමක් සංවිධානය කරන්න. මෙයට ඇතුළත් විය හැකිය: ප්‍රමුඛ දේශපාලනඥයන්, ප්‍රසිද්ධ පුද්ගලයන් සහ ක්‍රීඩා විරුවන්ට ලේ දීමේ වැදගත්කම වීඩියෝ කිරීමට හෝ සන්නිවේදනය කිරීමට ආරාධනා කිරීම;

* ඔබේ වෙබ් අඩවිය සහ සමාජ නාලිකා හරහා ප්‍රවර්ධන ද්‍රව්‍ය නිෂ්පාදනය කිරීම සහ බෙදා හැරීම; රුධිර මධ්‍යස්ථානවල අතථ්‍ය චාරිකා පිහිටුවීම සහ රුධිර පරිත්‍යාග සහ පාරවිලයනය පිළිබඳව ඉගෙන ගැනීමට මහජනතාවට ආරාධනා කිරීම; සහ ලේ දන්දීමේ සාර්ථක කතා සහ වීරෝදාර රුධිර පරිත්‍යාගශීලීන් ඔබේ මාධ්‍ය වෙත ප්‍රවර්ධනය කිරීම.

* රුධිර පරිත්‍යාග සහ රුධිර පරිත්‍යාගශීලීන්ගේ රැකවරණය සඳහා යටිතල පහසුකම් වැඩිදියුණු කිරීම.

* පරිත්‍යාගශීලීන්ගේ සෞඛ්‍යය සහ රැකවරණය කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම සහ රුධිර පරිත්‍යාගශීලීන්ට ගුණාත්මක සේවාවක් සැපයීම.

⭕ලේ  දන් දෙන්න පුළුවන් කාටද

බොහෝ අය හොඳ සෞඛ්‍ය සම්පන්න නම් රුධිරය ලබා දිය හැකිය. රුධිර පරිත්‍යාගශීලියෙකු වීමට යමෙකු විසින් සපුරාලිය යුතු මූලික අවශ්‍යතා කිහිපයක් තිබේ. මූලික සුදුසුකම් මාර්ගෝපදේශ කිහිපයක් පහත දැක්වේ:

✅වයස

ඔබ වයස අවුරුදු 18 සහ 65 අතර වේ.

* සමහර රටවල ජාතික නීති මගින් වයස අවුරුදු 16-17 අතර ළමුන්ට පරිත්‍යාග කිරීමට අවසර දී ඇත්තේ ඔවුන් අවශ්‍ය කායික හා රක්තපාත නිර්ණායක සපුරාලන අතර සුදුසු කැමැත්ත ලබාගෙන තිබේ නම් පමණි.

* සමහර රටවල වයස අවුරුදු 65 ට වැඩි නිත්‍ය පරිත්‍යාගශීලීන් වගකිවයුතු වෛද්‍යවරයාගේ අභිමතය පරිදි පිළිගත හැක. සමහර රටවල ඉහළ වයස් සීමාව අවුරුදු 60 කි.

✅බර

ඔබ අවම වශයෙන් කිලෝ ග්රෑම් 50 ක් බරයි.

* සමහර රටවල, සම්පූර්ණ රුධිර පරිත්‍යාග කරන පරිත්‍යාගශීලීන් 350 ml ± 10% පරිත්‍යාග කිරීම සඳහා අවම වශයෙන් කිලෝග්‍රෑම් 45ක් බරින් යුක්ත විය යුතුය.

✅සෞඛ්‍ය 

ඔබ පරිත්‍යාග කරන අවස්ථාවේ ඔබ හොඳ සෞඛ්‍ය තත්වයකින් සිටිය යුතුය.

ඔබට සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව, උණ, උගුරේ අමාරුව, සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව, බඩේ දෝෂයක් හෝ වෙනත් ආසාදනයක් ඇත්නම් ඔබට පරිත්‍යාග කළ නොහැක.

ඔබ මෑතකදී පච්චයක් හෝ ශරීරය සිදුරු කර ඇත්නම්, ක්රියා පටිපාටියේ දින සිට මාස 6 ක් සඳහා ඔබට පරිත්යාග කළ නොහැක. ශරීරය සිදුරු කිරීම ලියාපදිංචි සෞඛ්‍ය වෘත්තිකයෙකු විසින් සිදු කර ඇත්නම් සහ කිසියම් දැවිල්ල සම්පූර්ණයෙන්ම සමනය වී ඇත්නම්, ඔබට පැය 12 කට පසු රුධිරය පරිත්‍යාග කළ හැකිය.

ඔබ සුළු ක්‍රියා පටිපාටියක් සඳහා දන්ත වෛද්‍යවරයා වෙත ගොස් ඇත්නම්, පරිත්‍යාග කිරීමට පෙර ඔබ පැය 24ක් බලා සිටිය යුතුය.

* පරිත්‍යාග කරන ස්ථානයේ පරීක්ෂණයක් සිදු කරනු ලැබේ. බොහෝ රටවල, කාන්තාවන් සඳහා හීමොග්ලොබින් මට්ටම 12.0 g/dl ට නොඅඩු සහ පිරිමින් සඳහා 13.0 g/dl ට නොඅඩු විය යුතුය.

✅ගමන්

මදුරුවන්ගෙන් බෝවන ආසාදන ආවේණික ප්‍රදේශවලට ගමන් කිරීම, උදා. මැලේරියාව, ඩෙංගු සහ සිකා වෛරස් ආසාදන තාවකාලිකව කල් දැමීමට හේතු විය හැක.

බොහෝ රටවල් රුධිර පාරවිලයනය මගින් විචල්‍ය Creutzfeldt-Jakob රෝගය (vCJD) සම්ප්‍රේෂණය කිරීමේ අවදානම අඩු කිරීමේ පියවරක් ලෙස, නිශ්චිත රටවල හෝ ප්‍රදේශවල නිශ්චිත සමුච්චිත නිරාවරණ කාල සීමාවන් සඳහා ගමන් හෝ පදිංචි ඉතිහාසයක් ඇති රුධිර පරිත්‍යාගශීලීන් කල් දැමීමේ ප්‍රතිපත්තිය ක්‍රියාත්මක කළේය.

✅හැසිරීම්

ඔබ රුධිරය ලබා නොදිය යුතුය:

* ඔබ පසුගිය මාස 12 තුළ "අවදානමක" ලිංගික ක්‍රියාකාරකම්වල යෙදුනේ නම්

* පහත හැසිරීම් ඇති පුද්ගලයන් ස්ථිරවම කල් දමනු ලැබේ:

* HIV (AIDS වෛරසය) සඳහා ධනාත්මක පරීක්ෂණයක් කර තිබේද?

ජාතික රුධිර පරිත්‍යාගශීලි තේරීම් මාර්ගෝපදේශවල, හැසිරීම් සුදුසුකම් නිර්ණායක වැඩිය. විවිධ රටවල නිර්ණායක වෙනස් විය හැකිය.

✅ගැබ් ගැනීම සහ මව්කිරි දීම

ගැබ් ගැනීමෙන් පසු, කල් දැමීමේ කාලය ගර්භණී කාලය මෙන් මාස ගණනක් පැවතිය යුතුය.

මව්කිරි දෙන අතරතුර රුධිරය පරිත්යාග කිරීම සුදුසු නොවේ. දරු ප්රසූතියෙන් පසුව, කල් දැමීමේ කාලය අවම වශයෙන් මාස 9 ක් (ගර්භණීභාවය සඳහා) සහ ඔබේ දරුවා සැලකිය යුතු ලෙස කිරි වැරීමෙන් මාස 3 කට පසුව (එනම් ඔහුගේ/ඇයගේ පෝෂණයෙන් වැඩි කොටසක් ඝන ද්රව්ය හෝ බෝතල් පෝෂණයෙන් ලබා ගැනීම).

⭕පරිත්‍යාග කිරීමට ඇති සුදුසුකම් පිළිබඳ වැඩි විස්තර

නිශ්චිත රටවල රුධිර සේවයේ දී පුද්ගලයින් රුධිරය පරිත්‍යාග කරන විට ජාතික සුදුසුකම් මාර්ගෝපදේශ අනුගමනය කළ යුතුය. ඕනෑම සෞඛ්‍ය තත්වයන්, ඖෂධ, වෘත්තීන් හෝ සංචාරක ඉතිහාසයක් ඔබට රුධිරය ලබාදීමේ හැකියාවට බලපෑ හැකිද යන්න සොයා බැලීම සඳහා, කරුණාකර ජාතික/ප්‍රාදේශීය රුධිර සේවාවල සවිස්තරාත්මක තොරතුරු සෙවිය හැකිය.

Leo Poornima Nethmini

First Year

Faculty of Arts

Friday, June 7, 2024

ලෝක සාගර දිනය


ලෝක සාගර දිනය සෑම වසරක ම ජුනි 8වන දිනට යෙදී තිබේ.ලෝකයේ පවතින ජල ප්‍රමාණයෙන් 97%ක් ම අයත් වනුයේ කරදිය ජලය හෙවත් සාගර ජලය යි.ස්වභාව සෞන්දර්යයේ අපූර්වත ම දායාදයක් ලෙස සාගරය අර්ථ දැක්විය හැකිය.පෘථිවිය නීල හරිත ගෝලය යනුවෙන් අර්ථ දක්වන්නේ පෘථිවි ගෝලයෙන් 10%ක් සාගර ජලයෙන් වට වී ඇති නිසා ය.1991 ජුනි මස 08වන දින රියෝ ද ජෙනයිරෝ  නුවර දී පැවති ගෝලීය සංසදයේ සාකච්ඡාවකින් අනතුරුව ලෝකය හමුවේ ලෝක සාගර දිනයක් පිළිබඳව ප්‍රථම වරට යෝජනා කර ඇත.පසුව 2008 වර්ෂයේ දී එක්සත් ජාතීන්ගේ මහා මණ්ඩලය විසින් ජුනි 8වන දින ලෝක සාගර දිනය ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කර ඇත.2009 වර්ෂයේ දී "අපේ සාගරය අපේ වගකීමයි" යන තේමාව මූලික කරගෙන සාගරය හා සාගරය පද්ධතියේ අවශ්‍යතාව  පිළිබඳ ලෝක ජනතාව දැනුවත් කරමින් එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය ප්‍රථම වරට සාගර දිනය සමරන ලදී.

මහ සයුරේ වැදගත්කම.

සාගරය අපට වැදගත් වන්නේ ආහාරමය වශයෙන් මිනිසා ලබා ගන්නා මත්ස්‍ය හා මුහුදු ආහාර මත පමණක්ම නොවේ. ලංකාව ඇතුළු ලෝකයේ සෑම රටක්ම මිනිසාගේ ආහාර අවශ්‍යතාවයෙන් වැඩි ප්‍රමාණයක් සපුරා ගනු ලබන්නේ සාගරයෙන් ය.ගෝලීය වශයෙන් ගත් කළ සමස්ත සත්ව ප්‍රෝටීන් පරිභෝජනයෙන් 16%කට වැඩි ප්‍රමාණයක් මුහුදු ආහාර වන අතර විවිධ ලොකු, කුඩා මත්ස්‍ය  විශේෂ, මොලුස්කාවන්,විවිධ ඇල්ගී වර්ග මෙන්ම විවිධ මුහුදු ශාක ආහාර ලෙස මිනිසා සපයා ගනී.එමෙන්ම මිනිසා ඇතුළු ලෝකයේ සෑම සත්ව කොට්ඨාසයකටම සුසනය සඳහා අවශ්‍ය ඔක්සිජන් වායුවෙන් 50%කට ආසන්න ප්‍රමාණයක ප්‍රතිශතයක් නිෂ්පාදනය කරනුයේ සාගරය යි."පයිටොප් ලැන්ටන් " නම් කුඩා ටීවී විශේෂය සාගරයේ ජීවත් වෙමින් ඔක්සිජන් වායුව නිෂ්පාදනයට විශාල පිටුවහලක් සපයයි.එමෙන්ම පෘථිවියේ දේශගුණය යනු කාලානුරූපීව වෙනස් වන සංඝටකයකි. පෘථිවි දේශගුණය යාමනය කිරීමට සාගර පද්ධතිය ප්‍රධාන දායකත්වයක් දක්වයි. එම නිසා සාගරය ගෝලීය දේශගුණ පාලන පද්ධතියක් ලෙස හඳුන්වා දිය හැකිය.සාගරය මගින් පෘථිවියේ උෂ්ණත්වය යාමනය කිරීම සිදුකිරීම තවත් වැදගත් කර්තව්‍යයකි.

සාගර පද්ධතිය යනු, ගෝලීය ආර්ථිකය ශක්තිමත් කිරීමට උපකාරී වන ජීවී, අජීවී සම්පත් බහුල වාසස්ථානයකි.සංචාරක කර්මාන්තයේ ශක්තිමත් කිරීමට, ආහාර හා ඖෂධ ලබා ගැනීමට, විනෝදාස්වාදයක් ලබා ගැනීම ආදී සෑම අංශයකට ම ආධාරකයක් වෙමින් ලොව පුරා ගෝලීය ආර්ථිකය ශක්තිමත් කරන අපූර්ව තෝතැන්නක් ලෙස ද  සාගර පද්ධතිය හඳුන්වා දිය හැකිය.එමෙන්ම සාගර පද්ධතිය යනු අපූර්ව ජෛව විවිධත්වයකින් හෙබි කලාපයකි.පෘථිවි ගෝලයේ ජීවත් වන ජීවි අජීවී සංරචක වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් ජීවත් වනුයේ සාගර පද්ධතිය ආශ්‍රිතව ය.මෙවැනි බොහෝ වැදගත්කම් රාශියක් මිනිසා ඇතුළු  සෑම සත්ත්ව කොට්ඨාසයකටම සාගර පද්ධතියෙන් හිමි වේ.

සාගර පද්ධතිය විනාශ වන්නේ ඇයි?.

ශ්‍රී ලංකාව ඇතුළු පෘථිවි ගෝලයේ පවතින සාගර පද්ධතිය නූතනයේ දරුණු අවදානමකට මුහුණ පා ඇත .සාගර පද්ධතිය විනාශ වීමට මුඛ්‍ය වශයෙන් බලපානුයේ මානව ක්‍රියාකාරකම් ය.රසායනික ද්‍රව්‍ය හා ප්ලාස්ටික්කාදී නොදිරන අපද්‍රව්‍ය සාගරයට එක් කිරීමෙන් සාගර ජීවීන් විශාල වශයෙන් වඳ වීමේ තර්ජනයට මුහුණ පා ඇත.මීට ප්‍රධාන නිදර්ශකය ලෙස නූතනයේ කැස්බෑවන් වඳවීමේ තත්ත්වය පෙන්වා දිය හැකිය.එමෙන්ම බෙරලාශ්‍රිතව සිදු කරන නව ඉදිකිරීම්,ව්‍යාපෘති මගින් සාගරයට නිකුත් කරන අප ජලය නිසා සාගරය හා ඒ ආශ්‍රිත පරිසරය විශාල වශයෙන් තර්ජනයට ලක්ව ඇත .සාගරය යනු ,මිනිසාගේ ජීවය රඳවා ගැනීමට විශාල සේවයක් සිදු කරන තෝතැන්නකි.

අද ලෝක සාගර දිනය දා ලෝකයක් වශයෙන් එක්ව සාගර පද්ධතියට බැහැර කරන අපද්‍රව්‍ය නැවැත්වීමටත්,කඩලාන පරිසර පද්ධතිය පෝෂණය කරමින් එය සුරක්ෂිත කරමින් සාගර ඛාදනය අවම කිරීමටත් කටයුතු කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වේ.ලෝකයක් වශයෙන් එක්ව සොබාදහමේ අපූර්ව දායාදයක් වන මිනිසා ඇතුළු සියලු සත්ව කොට්ඨාසයන්ගේ ජීවය රඳවා තබන සාගර පද්ධතිය රැක ගැනීමට නොපැකිළව ක්‍රියා කරමු.

Leo Nisansala Mihirani

Second Year

Faculty of Arts

Thursday, June 6, 2024

ලෝක ආහාර සුරක්ෂිතතා දිනය


2024 ජුනි 7 වන දින ලෝක ආහාර සුරක්ෂිතතා දිනය ආහාර සුරක්ෂිතතා සිදුවීම් කෙරෙහි අවධානය යොමු කරනු ඇත.

ආහාර සුරක්ෂිතතා සිදුවීම් කෙතරම් මෘදු හෝ දරුණු වුවත් ඒවා සඳහා සූදානම් වීමේ වැදගත්කම මෙවර තේමාවෙන් අවධාරණය කෙරේ.

ආහාර සුරක්ෂිතතා සිදුවීම් යනු ආහාර පරිභෝජනය හා සම්බන්ධ විය හැකි හෝ තහවුරු කළ සෞඛ්‍ය අවදානමක් පවතින අවස්ථා වේ. ආහාර අනතුරක් සිදුවිය හැකිය, උදාහරණයක් ලෙස, හදිසි අනතුරු, ප්‍රමාණවත් පාලනයක්, ආහාර වංචා හෝ ස්වභාවික සිදුවීම් හේතුවෙන්. ආහාර සුරක්ෂිතතා සිද්ධීන් කළමනාකරණය කිරීමට සූදානම් වීම සඳහා ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයින්, ආහාර සුරක්ෂිතතා බලධාරීන්, ගොවීන් සහ ආහාර ව්‍යාපාර ක්‍රියාකරුවන්ගෙන් කැපවූ උත්සාහයක් අවශ්‍ය වන අතර, පාරිභෝගිකයින්ට ද ක්‍රියාකාරී භූමිකාවක් ඉටු කළ හැකිය.

ලෝක ආහාර සුරක්ෂිතතා දිනයට අනුග්‍රහය දක්වන එක්සත් ජාතීන්ගේ ආහාර හා කෘෂිකර්ම සංවිධානය සහ ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය "ආහාර සුරක්ෂිතතාව: අනපේක්ෂිත දේ සඳහා සූදානම් වීම " 2024 සඳහා තේමාව ලෙස නම් කර ඇත. මෙවර තේමාවේ අරමුණ වන්නේ හදිසි ආහාර සුරක්ෂිතතා සිදුවීම් කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම සහ ඒවා කෙතරම් දරුණු වුවත්, එවැනි සිදුවීම් සඳහා සූදානම් වීමේ වැදගත්කම අවධාරණය කිරීම.

 ⭕ආහාර මගින් බෝවන රෝග වැළැක්වීම 

ආහාර විෂවීම ලෙසද හැඳින්වෙන ආහාර මගින් බෝවන රෝග ඇතිවීමේ අවදානම අවම කිරීමේ ක්‍රම

කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම වැදගත් වේ.

 ✅ස්වභාවික විපත්වලදී ආහාර සහ ජලය ආරක්ෂා කිරීම 

විදුලිය විසන්ධි වීම, ගංවතුර, සහ ආහාර සාප්පු සවාරි සහ බෙදාහැරීම් සඳහා දේශීය සංචාරවලට බාධා ඇති කරන කාලගුණික සිදුවීම් හෝ ස්වාභාවික විපත් වල වාර ගණන, තීව්‍රතාවය සහ ප්‍රමාණය සමඟ, සුළි කුණාටු සහ අනෙකුත් කුණාටු වලදී ආහාර සහ ජලය ආරක්ෂා කරන්නේ කෙසේදැයි පාරිභෝගිකයින් දැන සිටීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. ආරක්ෂිතව සිටීමට ශීතකරණ හෝ ආහාර පිසීම අවශ්‍ය නොවන හදිසි ආහාර සැපයුම් ගෘහාශ්‍රිතව එක්රැස් කිරීමද ඒ හා සමානව වැදගත් වේ.

එක්සත් ජනපදයේ ආහාර සැපයුම ලෝකයේ ආරක්ෂිතම ඒවා අතර වේ.

කෙසේ වෙතත්, ඇතැම් රෝග ඇති කරන බැක්ටීරියා හෝ රෝග කාරක ආහාර අපවිත්‍ර කරන විට, ඒවා ආහාර මගින් බෝවන රෝග ඇති කළ හැකිය, එය බොහෝ විට "ආහාර විෂ වීම" ලෙස හැඳින්වේ. ෆෙඩරල් ආන්ඩුව ඇස්තමේන්තු කරන්නේ වාර්ෂිකව ආහාර මගින් බෝවන රෝග මිලියන 48 ක් පමණ ඇති බවයි - එය සෑම වසරකම ඇමරිකානුවන් 6 දෙනෙකුගෙන් 1 දෙනෙකුට රෝගාතුර වීම හා සමාන වේ. තවද සෑම වසරකම, මෙම රෝගාබාධ හේතුවෙන් රෝහල්ගත කිරීම් 128,000 ක් සහ මරණ 3,000 ක් සිදු වේ.

 ✅රෝග ලක්ෂණ දැන ගන්න 

භයානක ආහාර මගින් බෝවන බැක්ටීරියා පරිභෝජනය කිරීම සාමාන්‍යයෙන් දූෂිත ආහාර අනුභව කිරීමෙන් දින 1 සිට 3 දක්වා රෝගාබාධ ඇති කරයි. කෙසේ වෙතත්, අසනීප විනාඩි 20 ක් ඇතුළත හෝ සති 6 කට පසුව ද ඇති විය හැක. ආහාර මගින් බෝවන රෝග වල රෝග ලක්ෂණ ඇතුළත් විය හැක: වමනය, පාචනය සහ උදර වේදනාව - සහ උණ, හිසරදය සහ ශරීර කැක්කුම වැනි උණ වැනි රෝග ලක්ෂණ.

 ✅ආහාර සුරක්ෂිතව හසුරුවන්න 

බොහෝ සෞඛ්‍ය සම්පන්න පුද්ගලයින් කෙටි කාලයක් තුළ ආහාර මගින් බෝවන රෝගයකින් සුවය ලැබුවද, සමහරුන්ට නිදන්ගත, දරුණු හෝ ජීවිතයට තර්ජනයක් වන සෞඛ්‍ය ගැටලු පවා වර්ධනය විය හැකිය. මීට අමතරව, සමහර පුද්ගලයින් ගර්භනී කාන්තාවන්, කුඩා දරුවන්, වැඩිහිටි වැඩිහිටියන් සහ දුර්වල ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියක් ඇති පුද්ගලයින් (බද්ධ වූ රෝගීන් සහ HIV/AIDS, පිළිකා හෝ දියවැඩියාව වැනි) ඇතුළු ආහාර මගින් බෝවන රෝග වර්ධනය වීමේ වැඩි අවදානමක් ඇත. ඔබේ පවුල ආහාර විෂ වීමෙන් ආරක්ෂා කර ගැනීමට, මෙම සරල පියවර හතර අනුගමනය කරන්න: 

  ⛔පිරිසිදු කරන්න

අත් සහ මතුපිට නිතර සෝදන්න

* ආහාර හැසිරවීමට පෙර සහ පසු නාන කාමරය භාවිතා කිරීමෙන් පසු ඩයපර් මාරු කිරීමෙන් පසු සුරතල් සතුන් හැසිරවීමෙන් පසු අවම වශයෙන් තත්පර 20ක් උණුසුම් ජලය සහ සබන් යොදා ඔබේ අත් සෝදන්න.

* සෑම ආහාර ද්‍රව්‍යයක්ම පිළියෙළ කිරීමෙන් පසු ඔබේ කැපුම් පුවරු, පිඟන්, උපකරණ, සහ කවුන්ටර මුදුන් උණු සබන් වතුරෙන් සෝදන්න.

* මුළුතැන්ගෙයි මතුපිට පිරිසිදු කිරීම සඳහා කඩදාසි තුවා භාවිතා කිරීම සලකා බලන්න. ඔබ රෙදි තුවා භාවිතා කරන්නේ නම්, උණුසුම් චක්රයේ බොහෝ විට ඒවා සේදීම.

* ආහාරයට නොගත් හම් සහ පොත්ත සහිත නැවුම් පලතුරු සහ එළවළු ගලා යන නළ ජලය යට සෝදන්න. පිරිසිදු නිෂ්පාදන බුරුසුවකින් ස්ථිර නිෂ්පාදන පිරිසිදු කරන්න.

* ටින් කළ භාණ්ඩ සමඟ, විවෘත කිරීමට පෙර පියන පිරිසිදු කිරීමට මතක තබා ගන්න.

  ⛔වෙන් කරන්න

අමු මස් වෙනත් ආහාර වලින් වෙන් කරන්න

* ඔබේ සිල්ලර බඩු සාප්පු කරත්තයේ, සිල්ලර බඩු බෑග්වල සහ ශීතකරණයේ ඇති අනෙකුත් ආහාරවලින් අමු මස්, කුකුළු මස්, මුහුදු ආහාර සහ බිත්තර වෙන් කරන්න.

* නැවුම් නිෂ්පාදන සඳහා එක් කැපුම් පුවරුවක් සහ අමු මස්, කුකුළු මස් සහ මුහුදු ආහාර සඳහා වෙනම එකක් භාවිතා කරන්න.

* පිඟාන උණුසුම්, සබන් වතුරෙන් සෝදා ඇත්නම් මිස කලින් අමු මස්, කුකුළු මස්, මුහුදු ආහාර හෝ බිත්තර තබා ඇති පිඟානක් මත පිසූ ආහාර තබා නොගන්න.

* අමු ආහාර සඳහා භාවිතා කරන marinades ඔබ මුලින්ම නභිගත නොකළහොත් නැවත භාවිතා නොකරන්න.

  ⛔උයන්න

නියම උෂ්ණත්වයට උයන්න

* වර්ණය සහ වයනය ආරක්ෂාව පිළිබඳ විශ්වාස කළ නොහැකි දර්ශක වේ. සියලුම ඉවුම් පිහුම් ක්‍රම සඳහා මස්, කුකුළු මස්, මුහුදු ආහාර සහ බිත්තර නිෂ්පාදනවල ආරක්ෂාව සහතික කිරීමට ඇති එකම ක්‍රමය ආහාර උෂ්ණත්වමානයක් භාවිතා කිරීමයි. මෙම ආහාර ඕනෑම හානිකර බැක්ටීරියා විනාශ කිරීම සඳහා ආරක්ෂිත අවම අභ්යන්තර උෂ්ණත්වයකට පිසිය යුතුය.

* කහ මදය සහ සුදු මදය තද වන තුරු බිත්තර උයන්න. බිත්තර පිසූ හෝ හොඳින් රත් කරන ලද වට්ටෝරු පමණක් භාවිතා කරන්න.

* මයික්‍රෝවේව් අවන් එකක පිසීමේදී ආහාර ආවරණය කර කලවම් කර කරකවන්න. හැරවුම් මේසයක් නොමැති නම්, පිසීමේදී එක් වරක් හෝ දෙවරක් පිඟාන අතින් කරකවන්න. ආහාර උෂ්ණත්වමානයක් සමඟ අභ්‍යන්තර උෂ්ණත්වය පරීක්ෂා කිරීමට පෙර, සෑම විටම ඉවුම් පිහුම් සම්පූර්ණ කරන ස්ථාවර වේලාවට ඉඩ දෙන්න.

* නැවත රත් කරන විට සෝස්, සුප් සහ හොදි තම්බා ගන්න.

  ⛔ සිසිල් කරන්න.

ආහාර ඉක්මනින් සිසිල් කරන්න

* උෂ්ණත්වය අඛණ්ඩව 40° F හෝ ඊට අඩු බවත් අධිශීතකරණ උෂ්ණත්වය 0° F හෝ ඊට අඩු බවත් සහතික කර ගැනීමට උපකරණ උෂ්ණත්වමානයක් භාවිතා කරන්න.

* මස්, කුකුළු මස්, බිත්තර, මුහුදු ආහාර, සහ අනෙකුත් දිරාපත් වන ද්‍රව්‍ය පිසීමෙන් හෝ මිලදී ගැනීමෙන් පැය 2ක් ඇතුළත ශීතකරණයේ හෝ කැටි කර දමන්න. පිටත උෂ්ණත්වය 90 ° F ට වඩා වැඩි නම් පැය 1 ක් ඇතුළත ශීතකරණයේ තබන්න.

* කවුන්ටරය උඩ වැනි කාමර උෂ්ණත්වයේ දී කිසි විටෙකත් ආහාර දිය නොකරන්න. ආහාර ඉවත් කිරීමට ආරක්ෂිත ක්‍රම තුනක් තිබේ: ශීතකරණයේ, සීතල වතුරේ සහ මයික්‍රෝවේව්වේ. සීතල වතුරේ හෝ මයික්‍රෝවේව්වේ දියවන ලද ආහාර වහාම පිසිය යුතුය.

* සෑම විටම ශීතකරණය තුළ ආහාර marinate කරන්න.

* ශීතකරණයේ ඉක්මනින් සිසිලනය වීම සඳහා ඉතිරි වූ විශාල ප්‍රමාණයක් නොගැඹුරු බහාලුම්වලට බෙදන්න.

ආහාර සුරක්ෂිතතාව සෑම කෙනෙකුටම වැදගත් වේ - නමුත් දුර්වල ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියක් ඇති පුද්ගලයින්ට එය අතිශයින් වැදගත් වන අතර එමඟින් ඔවුන් ආහාර මගින් බෝවන රෝගවලට විශේෂයෙන් ගොදුරු වේ. මෙම මාර්ගෝපදේශය වැඩිහිටි වැඩිහිටියන්ට සහ පිළිකා, දියවැඩියාව, එච්.අයි.වී/ඒඩ්ස්, ඉන්ද්‍රිය බද්ධ කිරීම් හෝ ස්වයං ප්‍රතිශක්තිකරණ රෝග ඇති පුද්ගලයින්ට ආහාර මගින් බෝවන ආසාදන වළක්වා ගැනීමට උපකාරී වේ.

 ⭕ආහාර සුරක්ෂිතතාව: දුර්වල වූ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියක් ඇති පුද්ගලයන් සඳහා එය ඉතා වැදගත් වන්නේ ඇයි? 

රෝග ඇති කරන බැක්ටීරියා, වෛරස් හෝ පරපෝෂිතයන් (විෂබීජ) ආහාර අපිරිසිදු කරන විට, ඒවා ආහාර මගින් බෝවන රෝග ඇති කළ හැකිය, එය බොහෝ විට ආහාර විෂ වීමක් ලෙස හැඳින්වේ. එක්සත් ජනපදයේ ආහාර සැපයුම ලෝකයේ ආරක්ෂිතම එකක් වන අතර, එය තවමත් ආසාදන ප්‍රභවයක් විය හැකිය.

රෝග පාලනය සහ වැළැක්වීමේ මධ්‍යස්ථානවලට අනුව, සෑම වසරකම පුද්ගලයන් මිලියන 48ක් හෝ සෑම පුද්ගලයන් 6 දෙනෙකුගෙන් එක් අයෙකුම ආහාර මගින් බෝවන ආසාදනවලට ගොදුරු වේ. ඔවුන්ගෙන් 128,000 ක් රෝහල් ගත කර ඇති අතර 3,000 ක් මිය යන්නේ ඔවුන්ගේ ආහාර නිසා ඇතිවන රෝග නිසාය. දුර්වල ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියක් ඇති පුද්ගලයින්ට ආහාර විෂ වීමේ වැඩි අවදානමක් ඇත. දුර්වල ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියක් ඇති පුද්ගලයින් දිගුකාලීන රෝගාබාධයකට ගොදුරු වීමට, රෝහල්ගත වීමට හෝ ආහාර මගින් බෝවන රෝග හේතුවෙන් මිය යාමට පවා ඉඩ තිබේ.

 ✅වැඩිහිටියන් 

වයස අවුරුදු 65 සහ ඊට වැඩි පුද්ගලයින් ආහාර මගින් බෝවන රෝග හේතුවෙන් රෝහල්ගත වීමට සහ මරණයට පත්වීමේ වැඩි අවදානමක් ඇත. මෙම අවදානම වැඩි වන්නේ ශරීරය වයසට යත්ම අවයව හා ශරීර පද්ධති වෙනස් වන බැවිනි.

* ආහාර දිරවීමේ පද්ධතිය වැඩි කාලයක් ආහාර රඳවා තබා ගන්නා අතර, බැක්ටීරියා වර්ධනය වීමට ඉඩ සලසන අතර, බඩවැලේ ඇති බැක්ටීරියා සංඛ්‍යාව සීමා කිරීමට ආමාශය ප්‍රමාණවත් අම්ලයක් නිපදවන්නේ නැත.

* අක්මාව සහ වකුගඩු මගින් ශරීරයෙන් පිටස්තර බැක්ටීරියා සහ විෂ ද්‍රව්‍ය නිසි ලෙස ඉවත් නොකළ හැකිය.

* 50 ත් 60 ත් අතර බොහෝ මිනිසුන්ගේ ප්රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය අඩු වීමට පටන් ගනී. වයස අවුරුදු 75 න් පසු, බොහෝ වැඩිහිටියන්ගේ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය කෙතරම් දුර්වල වී ඇත්ද යත්, ඔවුන්ගේ ශරීරයට ආසාදනයට එරෙහිව සටන් කිරීමේ හැකියාව අඩු වන අතර ආහාර මගින් බෝවන රෝගයක් වැළඳීමේ අවදානම වැඩි වේ.

 ✅පිළිකා ඇති පුද්ගලයින්

 එය ඇටමිදුළු තුළට පැතිර ගියහොත්, පිළිකා ප්රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය දුර්වල කළ හැකිය. එසේම, බොහෝ පිළිකා රෝගීන් රෝගයට එරෙහිව සටන් කිරීමට උපකාර කිරීම සඳහා විකිරණ, රසායනික චිකිත්සාව සහ/හෝ ඖෂධ වැනි ප්‍රතිකාරවලට භාජනය වේ. මෙම ප්‍රතිකාරවල අතුරු ප්‍රතිඵලයක් නම්, ඒවා ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය දුර්වල කළ හැකි අතර, ආහාර මගින් බෝවන රෝග වැනි ආසාදනවලට රෝගීන් වැඩි අවදානමක් ඇති කරයි.

 ✅ දියවැඩියා රෝගීන් - 

 එක්සත් ජනපදයේ දියවැඩියා රෝගීන් මිලියන ගණනකගේ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය ආහාර විෂ වීමට හේතු වන බැක්ටීරියා සහ වෛරස් පහසුවෙන් හඳුනා නොගනී.

මෙම ප්‍රමාද ප්‍රතිචාරය දියවැඩියාව ඇති පුද්ගලයෙකුට ආසාදනය වීමේ වැඩි අවදානමක් ඇති කරයි. එසේම, දියවැඩියා රෝගය ආමාශයේ අම්ලය නිපදවන සෛල හා ආමාශයේ සහ බඩවැල්වල සාමාන්‍ය ආහාර දිරවීමේ ක්‍රියාවලිය හරහා ආහාර චලනය කිරීමට උපකාරී වන ස්නායු වලට හානි කළ හැකිය. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ආහාර දිරවීමේ පත්‍රය දිගු වේලාවක් ආහාර රඳවා තබාගෙන හානිකර බැක්ටීරියා සහ වෛරස් වලට ඉඩ සලසයි.

 ✅HIV/AIDS සහිත පුද්ගලයින් - 

 මානව ප්‍රතිශක්ති ඌනතා වෛරසය/අත්පත් කරගත් ප්‍රතිශක්ති ඌනතා සින්ඩ්‍රෝමය (HIV/AIDS) ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියට හානි කරන විට හෝ විනාශ කරන විට, පුද්ගලයන් ආසාදනයක් වර්ධනය වීමට වැඩි අවදානමක් ඇත.

 ⭕ලෝක ආහාර සුරක්ෂිතතා දිනය 2023: සටන් පාඨ 

1. "සුරක්ෂිත ආහාර, සෞඛ්ය සම්පන්න ලෝකය!"

2. "ආහාර සුරක්ෂිතතාව පළමුව, පෝෂණීය අනාගතයක් සඳහා!"

3. "ගොවිපලේ සිට දෙබල දක්වා, සැමට ආරක්ෂිත ආහාර!"

4. "ආහාර සුරක්ෂිතතාව සහතික කිරීම: ගෝලීය ප්‍රමුඛතාවයක්!"

5. "ආහාර සුරක්ෂිතතාව: ජීවිත ආරක්ෂා කිරීම, සෞඛ්යය සුරැකීම!"

6. "සුරක්ෂිත ආහාර, ශක්තිමත් ප්රජාවන්!"

7. "ආහාර සුරක්ෂිතතාව සවිබල ගැන්වීම: සැමගේ වගකීම!"

8. "සුරක්ෂිත ආහාර සඳහා එක්ව, දීප්තිමත් හෙට!"

9. "හොඳ ආහාර, ආරක්ෂිත ආහාර: සෑම කෙනෙකුටම දෙකම ලැබිය යුතුය!"

* "ගොවිපලේ සිට කෑම මේසයට ආහාර සපයන සැපයුම් දාමයේ සෑම අදියරක්ම වැඩිදියුණු කිරීමට හෝ අවම වශයෙන් ආහාර අවදානම් පැතිකඩ පිරිහීමට ලක් නොකිරීමට බැඳී සිටී." මයික් රොබාච්

* "ආහාර සුරක්ෂිතතාව සැමවිටම ප්‍රමුඛ වන බව සහතික කර ගැනීමට හැකි සෑම දෙයක්ම කිරීමට අපි කටයුතු කරන්නෙමු, සහ අපි ආහාර සුරක්ෂිතතා ගැටළු කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන බව සහතික කර ගැනීමට හැකි තරම් ආක්‍රමණශීලී ලෙස කර්මාන්තය සමඟ වැඩ කරන්නෙමු." මයික් ජොහාන්ස්

* "ආහාර සුරක්ෂිතතා වෘත්තිකයෙකුගේ ඉලක්කය විය යුත්තේ ආහාර සුරක්ෂිතතා සංස්කෘතියක් නිර්මාණය කිරීම මිස ආහාර සුරක්ෂිතතා වැඩසටහනක් නොවේ." ෆ්රෑන්ක් යියානාස්

* "ශරීරයට ආහාර ප්රමාණවත් නොවේ. ආත්මය සඳහා ආහාර තිබිය යුතුය." - ඩොරති ඩේ

ආහාර මිනිසාගේ ජීවය පවත්වාගෙන යාමේ වැදගත්ම සාධකයකි එය සුරක්ෂිතව පවත්වාගෙන යාම අපගේ යුතුකමකි වගකීමකි.

Leo Poornima Nethmini

First Year

Faculty of Arts

Tuesday, June 4, 2024

නිල් සයුරේ කිදුරු කුමරියෝ

 


නිල් සයුරේ කිදුරු කුමරියෝ🧜‍♀️🌊


කිදුරියන් සැබෑ ජීවීන් නොවූවත්, ලොව පුරා කියන කථාවලින් ඔවුන් ගැන අප දන්නා යම් යම් දේවල් තිබේ. බොහෝ මිනිසුන් කිදුරියන්ට ආදරය කරන බැවින්, අපි සාගර ජීවීන්ට කළ හැකි සහ කළ නොහැකි දේ පිළිබඳව අද්‍යයනය වැදගත් වේ.

කිදුරියන් - එම අර්ධ-මිනිස්, අර්ධ මත්ස්‍ය සයිරන් යනු ඈත අතීතයේ සිටම සමුද්‍ර සංස්කෘතීන්හි වාර්තා වී ඇති ජනප්‍රිය මුහුදු ජීවීන් වේ. පුරාණ ග්‍රීක වීර කාව්‍ය කවියෙකු වූ හෝමර් ඔඩිසි හි ඔවුන් ගැන ලිවීය. පුරාණ ඈත පෙරදිග, කිදුරියන් බලවත් මුහුදු-මකරුන්ගේ භාර්යාවන් වූ අතර, ඔවුන්ගේ කලත්‍රයන් සහ ගොඩබිම සිටි අධිරාජ්‍යයන් අතර විශ්වාසවන්ත පණිවිඩකරුවන් ලෙස සේවය කළහ. ඕස්ට්‍රේලියාවේ ආදිවාසී ජනතාව කිදුරියන් හඳුන්වන්නේ yawkyawks ලෙසයි -


 🫧කිදුරියන් ඇත්තටම ඉන්නවද?

කිදුරියන් පිළිබඳ විශ්වාසය අපේ විශේෂයේ උදාවේදීම ඇති වන්නට ඇත. ඉන්ද්‍රජාලික කාන්තා රූප ප්‍රථම වරට ගුහා සිතුවම්වල දක්නට ලැබෙන්නේ වසර 30,000 කට පමණ පෙර, නූතන මානවයන් ගොඩබිම ආධිපත්‍යය ලබාගෙන, අනුමාන වශයෙන්, මුහුදේ යාත්‍රා කිරීමට පටන් ගත් පසු පැලියොලිතික් (ගල් යුගය) යුගයේ ය. මිථ්‍යා කථා වල චයිමේරා නමින් හැඳින්වෙන අර්ධ-මිනිස් ජීවීන් ද බහුලව දක්නට ලැබේ - කිදුරියන්ට අමතරව, ප්‍රඥාවන්ත සෙන්ටෝර්ස්,  සත්‍යවාදීන් සහ බියකරු මයිනෝටෝරයන් සිටි අතර, නම් කිරීමට ඇත්තේ නම් කීපයක් පමණි.නමුත් කිදුරියන් ඇත්තක්ද? ජලජ හියුමනොයිඩ් පිළිබඳ කිසිදු සාක්ෂියක් මෙතෙක් සොයාගෙන නොමැත. එසේ නම්, ඔවුන් මුහුදු යාත්‍රා කරන සියලුම ජනයාගේ සාමූහික අවිඥානය අල්ලා ගන්නේ ඇයි? එය ඉතිහාසඥයින්ට, දාර්ශනිකයන්ට සහ මානව විද්‍යාඥයින්ට වඩාත් සුදුසු ප්‍රශ්නයකි.


 🫧කිදුරියක් යනු  හරියටම කවරෙක්ද?


ලොව පුරා විවිධ සංස්කෘතීන්ගේ ජනප්‍රවාද එකතුවකින් එන ජනප්‍රවාදවල, කිදුරියන් යනු ජීවියෙක් - අඩක් කාන්තාවක්, අඩක් මාළු - සාගරයේ ජීවත් වන අතර ඉදහිට නාවිකයන්ට පෙනෙයි.කිදුරියන්ගේ ඉහළ භාගය මිනිස් භාගය වන බැවින්, නාවිකයන් ඔවුන්ව දැක ඔවුන්ගේ අලංකාරයට පහර දෙනු ඇත.

සුරංගනා කතා එකකට වඩා කූටප්‍රාප්තියට පත්වන්නේ මිනිසා තමා දෙස බලන හෝ කතා කරන දේ අවබෝධ කර ගැනීමෙනි. කාන්තාවගේ පහළ භාගය කොරපොතු සහ වලිගයකින් සම්පූර්ණ වු මාලුවෙකු සේ ඔහු මනසේ සිතුවම් කරවයි.

කිදුරියන් පිළිබඳ  කතා අවම වශයෙන් පුරාණ ග්‍රීසිය දක්වා දිව යන අතර, දර්ශන පිළිබඳ ඓතිහාසික වාර්තා පොදු වේ.

මිනිසුන් මීට වසර 7,000කට පෙර මිථ්‍යා කථා වලට මාළු කොටස්, අර්ධ-මිනිස් ත්‍රෝපය ඇතුළත් කර ඇත - බැබිලෝනියානු දෙවියා ඊයා මිනිසා සහ මාළු කොටස ලෙස නිරූපණය කරන ලදී. නමුත් ඔහු දෙවියෙක් මිස කිදුරියන් නොවේ. කෙසේ වෙතත්, ද්වි-ආකෘතියක් පිළිබඳ අදහස කලක සිට පැවතුනි.


 🫧කිදුරියන්ට එදිරිව සයිරන්


හෝමර්ගේ The Odyssey හි, Circe දේවතාවිය Odysseus හට සයිරන් ගැන අනතුරු අඟවයි. ඔවුන් රූමත් කාන්තාවන් ලෙස පෙනී සිටි අතර නාවිකයින්ට නොබිඳිය හැකි ගීතයක් ගායනා කළහ.


ගීතය අසන මිනිසුන්ට මෙම අලංකාර ගීතිකා දැක ඇති දේශය දෙසට තම යාත්‍රාව යාත්‍රා කිරීම නවත්වා ගත නොහැකි වනු ඇත.කෙසේ වෙතත්, සමීපව බැලූ විට, ඔවුන් මිනිස් කාන්තාවන් නොව, තියුණු දත් සහිත කුරුල්ලන් වැනි ජීවීන් බව නාවිකයින් සොයා ගනු ඇත. නැවියන් මෙය දැකීමට ආසන්න වන විට, ඔවුන්ගේ නැව් පර්වතවල හැපී, නැවේ සිටි සියල්ලන්ම විනාශ වනු ඇත.කිදුරියන් සුන්දර ජීවීන් ලෙස සලකනු ලබන අතර, සමහර විට කෙනෙකුගේ පෙනුම ව්‍යසනයක් පුරෝකථනය කළ හැකි වුවද, කිදුරියන් සාමාන්‍යයෙන් සයිරන්වරුන් මෙන් නිශ්චිත මරණයේ නියෝජිතයන් ලෙස නොසැලකේ.කිදුරියන් සහ සයිරන් සමාන වන්නේ ඔවුන් මිනිස් කොටසක්, වෙනත් දෙයක කොටසක් වන නමුත් කිදුරියකගේ අභිප්‍රාය තුළ සාමාන්‍යයෙන් නාවිකයින්ගේ මරණය සහතික කිරීම ඇතුළත් නොවේ.


 🫧කිදුරු කතාවේ ඉතිහාසය


මීට වසර 3,000 කට පමණ පෙර ඇසිරියානු ප්‍රවාදයෙන් කිදුරු කතා ආරම්භ විය. එතැන් සිට, විද්‍යාත්මක දැනුමේ සමගාමී වැඩිවීම ඔවුන්ගේ පැවැත්ම වඩ වඩාත් ඉඩ කඩ බවට පත් කරන අතරම, දසුන් වැඩි වී තිබේ.ඇසිරියානු කිදුරිය වතුරට ඇතුළු වී කිදුරියක් බවට පත් වූ සශ්‍රීකත්වයේ දේවතාවිය වන අටර්ගටිස් ය ලෙස ඔවුන් සදහන් කරයි.වෙනත් සංස්කෘතීන්වල දේවතාවියන් සමාන දේවල් කරන බවට කථා ඇති අතර තෙසලෝනියේ පුරාවෘත්තය තිබේ.

ඇය සැබෑ වූ අතර මහා ඇලෙක්සැන්ඩර්ගේ අර්ධ සහෝදරිය විය. ඇයගේ ජීවිතය ගැන අප දන්නා දේ දේශපාලනය සහ බලයේ කූටෝපායන් සම්බන්ධ වූ නමුත් ඇය කැසැන්ඩර් සමඟ විවාහ වූ පසු ඇගේ ඉතිහාසය අඳුරු වේ. අවසානයේදී, ඇගේ පවුල ෂේක්ස්පියර්ගේ වංචාව, පාවාදීම සහ ප්‍රචණ්ඩකාරී මරණයේ අවුල් ජාලයක් වූ බැවින්, යමෙකු ඇයව ඝාතනය කළේය.නමුත් පුරාවෘත්තය වෙනස් කතාවකි. තෙසලෝනිස්ගේ සුප්‍රසිද්ධ සහෝදරයා ඔහුගේ වික්‍රමාන්විතයන් මත අමරණීයත්වයේ උල්පත සොයා ගත්තේය. ඔහු ඇගේ හිසකෙස් වතුරෙන් සෝදා, ඇය අමරණීය විය. එබැවින් ඇලෙක්සැන්ඩර් මිය ගිය විට ඇයට එය ප්‍රශ්නයක් වූ අතර ඇය ඔහු සමඟ එකතු වීමට කැමති විය.ඇය දියේ ගිලීමට උත්සාහ කළ නමුත් අමරණීය වූ ඇයට මිය යා නොහැකි වූ නිසා ඇය සුරංගනාවියක් බවට පත්විය. නමුත් මැසිඩෝනියාව, ඇය සහ මහා ඇලෙක්සැන්ඩර් ප්‍රශංසා කළ තැන සිට, කිදුරු කතා ඇති එකම ස්ථානය නොවේ.


  ආසියාව

චීන ජනප්‍රවාදයේ කිදුරියන්ට අත් පා දැල් වී ඇත, නමුත් ඒවා හැර, ඔවුන් බටහිර සංස්කෘතීන්හි කිදුරියන්ට තරමක් සමාන ය.

තායි පුරාණෝක්තිවල සඳහන් වන්නේ සුවණ්නාමාච්චා නම් කිදුරියක් කුමරුට (ඇත්ත වශයෙන්ම මනුෂ්‍යයෙකුට) දරුවෙකු බිහි කරයි.

ජපන් කිදුරියන් සුන්දර ජීවීන්ට වඩා භයානක ය. ඔවුන් නිංයෝ ලෙස හඳුන්වනු ලබන අතර, ඔවුන් විකාර සහ භයානක ජීවීන් ය.

නැවියෙකුට නිංයෝගේ මස් අනුභව කළ හැකි නම්, ඔහුට අමරණීයභාවය ලැබෙනු ඇත, නමුත් ඔවුන්ට අද්භූත බලයක් ඇති බැවින්, 

ප්‍රඥාවන්ත නැවියන් ඒවා වළක්වා ගත්හ. Ningyo දර්ශන මුලින්ම වාර්තා වූයේ ජපානයේ වසර 2,500 කට පෙරය.


 දකුණු ඇමරිකාව


බ්‍රසීලියානු පුරාවෘත්තය පවසන්නේ, කතාවට අනුව, සයිරන්, නිම්ෆ් හෝ කිදුරියක් වන ජීවියෙකු වන ලාරා, රටෙහි සැතපුම් 5,000 කට වඩා වැඩි වෙරළ තීරයක් තිබියදීත් ඇය මිරිදිය තුළ ජීවත් වේ.

ඇය තම සුන්දර ගීත යොදාගෙන පිරිමින්ව ඇය වෙතට පොළඹවා ගත්තත් ඔවුන් දියේ ගිලෙන්නේ නැත. ඒ වෙනුවට, ඔවුන් ඇය සමඟ දිය යට ජීවත් වීමට යන අතර, ඇය එහි ඔවුන් රැකබලා ගනී.


 යුරෝපීය කිදුරිය


ලක්සම්බර්ග් හි නිර්මාතෘ කවුන්ට් සීග්ෆ්‍රයිඩ්, පුරාවෘත්තයට අනුව මෙලුසිනා සමඟ විවාහ විය. ඇය කිදුරියක්ව සිටින විට ඇය දෙස නොබලන බවට ඇය ඔහුට පොරොන්දු වූ නමුත් කතාවට අනුව ඔහු ඇය ස්නානය කරනු දුටු නිසා ඇය ඔහුව මුහුදට හැර ගියාය.

Undine යනු ජර්මානු කිදුරියක් වැනි සත්වයෙකි, ආත්මයක් ලැබීමට මිනිස් මිනිසෙකු සමඟ දරුවෙකු සිටිය යුතුය. සියලුම සුරංගනා කතා අතරින්, Undien ගේ කතාව හාන්ස්  සම්බන්ධ වූ නමුත් සියලුම කිදුරු කතා එසේ නොවේ.

අයර්ලන්තයේ මෙරෝ යනු වඩාත් හුරුපුරුදු කිදුරියන් වන අතර ඔවුන් කරුණාවන්ත, මාළු පහළ භාගයක් සහිත අඩක් මිනිසුන් වන අතර මිනිසුන් සමඟ විවාහ වේ.

ස්කොට්ලන්තයේ සෙල්කීස් ඇත, ඔවුන් අනිවාර්යයෙන්ම කිදුරියන් නොවේ, නමුත් සීල් වීම සහ මිනිසුන් වීම අතර වෙනස් වන හැඩය වෙනස් කරන්නන් වේ.

සමහර කතන්දර පවසන්නේ මෙම ජීවීන් මිනිසුන් ලෙස සිටි නමුත් ඔවුන් දියේ ගිලී මිය ගිය පසු මිය යාමට වඩා සෙල්කී බවට පත් වූ බවයි. මිනිස් කොටසක් සහ සැමන් මත්ස්‍යයා කොටසක් වන සීස්ග් ගැන ද ස්කොට්ලන්ත ජාතිකයෝ පැවසූහ. ඇයව අල්ලා ගන්නා ඕනෑම කෙනෙකුට ඇය ප්‍රාර්ථනා ඉෂ්ඨ කර දෙයි.

රුසියානු රුසල්කාවන්ට මාළු වලිග නැත, නමුත් මෙම ජලජ හියුමනොයිඩ් තරුණයින් වසඟ කිරීමට ජලයෙන් පිටතට පැමිණේ. ඔවුන් දරුණු ලෙස මිය ගිය තරුණියන්ගේ අවතාර යැයි සැලකේ.


 දකුණු පැසිෆික් කලාපය 


ඉන්දුනීසියානු ජාවා දූපතේ (එය දූපතක් නිසා) එහි ජනප්‍රවාදයේ බොහෝ කිදුරු කතා තිබීම පුදුමයක් නොවේ. Nyi Roro Kidul නම් කිදුරු රැජින රළ පාලනය කර ඇයව අසතුටට පත් කරන අයට එරෙහිව සුනාමි යවයි.

පිලිපීන කිදුරියන් ගායනා කරයි, සමහර විට නාවිකයන් දිය සහිත මරණවලට පොළඹවයි, එබැවින් ඔවුන් ග්‍රීක සයිරන්වලට සමීපව හඹා යයි.

නවසීලන්තයේ Pania of the Reef හි පුරාවෘත්තය ඇත. ඇය මාඕරි ජනතාවගේ ප්‍රධානියෙකු සමඟ විවාහ වී ඔහුට පුතෙකු බිහි කරයි.

ප්‍රධානියා ඇයව මිනිසෙකු ලෙස සදහටම ඔහු සමඟ සිටීමට උත්සාහ කරන විට ඇය කිදුරු වෙස අතහැර දමයි. ඊට පෙර, ඔහු ඇයට දින ගණනක් සාගරයේ කිදුරියක් ලෙස ජීවත් වීමට ඉඩ හැර රාත්‍රියේදී මිනිස් බිරිඳක් සහ මවක් ලෙස ගොඩබිම ජීවත් වීමට ඉඩ දී ඇත.


 අප්‍රිකාව


මාමි වටා යනු බොහෝ විට කිදුරියක් ලෙස නිරූපණය වන ඇන්ඩ්‍රොජිනස් මුහුදු ජීවියෙකි. ඇය බටහිර සහ දකුණු වෙරළ තීරයේ රටවල අප්‍රිකානු සංස්කෘතීන්ගේ කොටසක් වන අතර, කැමරූන් ප්‍රවාදයෙන් මිරිදිය සුරංගනාවියන් වන මියන්ගු ගැන කියයි.

 🫧කිදුරියන් කන්නේ මොනවාද?

අපිට කවදාවත් කිදුරියක් කන්නේ මොනවාදැයි ඇසීමට නොහැකි වූ නිසා, අපට කළ හැක්කේ අනුමාන කිරීම පමණි. මුහුදේ වෙසෙන ජීවියෙකු ලෙස ඇය කෙල්ප් සහ මුහුදු පැලෑටි අනුභව කරනු ඇත. බොහෝ ජනප්‍රවාදවල සුරංගනාවියන් විශේෂයෙන් නිර්මාංශිකයින් බව පවසන අතර එය අර්ථවත් කරයි.

කිදුරියක් යනු මාළු කොටසක් නම්, ඇය වෙනත් මාළු අනුභව කිරීම මිනීමැරුමක් නොවේද? සමහර විට ප්‍රෝටීන් සඳහා, ඇය මාලුන් ආහාරයට ගන්නවා වන්නට ඇත.

Andersen ගේ "The Little Mermaid" හි ඩිස්නි අනුවර්තනයේ දී, Ariel හට Flounder නම් මත්ස්‍යයෙකු මුණ ගැසේ, ඇය ඔහු සැලකූ පරිදි, ඇය විශාල මාළුවෙක් නිසා ඔහුව අනුභව කිරීමට සැලසුම් කර ඇති බව උපකල්පනය කරයි. ඇය මාළුවෙක් නොවේ, කිදුරියක් බව පවසමින් ඔහුව සනසන්නේ කිදුරියන් මාළු නොකන බව අඟවමිනි.


 🫧කිදුරියන් ප්‍රජනනය කරන්නේ කෙසේද? 


මෙම මාතෘකාව මත ප්‍රධාන න්‍යායන් දෙකක් ආධිපත්‍යය දරයි. පළමුවැන්නා පවසන්නේ ඔවුන්ගේ කිදුරු සිරුරේ මාළු වැනි පහළ භාගයක් ඇති බැවින් මාලුවෙකු ආකාරයට ප්‍රජනනය කරන බවයි.

ප්‍රජනනයට ඇය බිත්තර දැමීම ඇතුළත් වන අතර, පසුව කිදුරෙකු පැමිණ ඒවා සංසේචනය කරනු ඇත. පසුකාලීනව, ඔවුන් පැටවුන් බිහි කරන අතර, බොහෝ මර්ෆෝක් පැටවුන් පිහිනා යයි.

අනෙක් න්‍යාය සලකන්නේ සියලුම මුහුදු ජීවීන් මසුන් නොවන බවයි. සමහරක් ඩොල්ෆින් වැනි ක්ෂීරපායින් වේ, එබැවින් සමහර විට කිදුරියන් ඩොල්ෆින් මෙන් සංසර්ගයේ යෙදී, ඔවුන්ගේ පැටවුන් බිහි කිරීමට සහ සජීවී උපතක නිරත වේ.


 🫧කිදුරියන් අනතුරුදායකද? 

කිදුරු පුරාවෘත්තයේ වඩාත් ජනප්‍රිය පුනරාවර්තන වලදී, සාගර ජීවීන් බොහෝ විට මිනිසුන්ට තර්ජනයක් නොවේ. සමහර විට, දකුණු කොරියානු කථා වල මෙන්, ඔවුන් මිනිසුන්ට අනතුරක් ගැන අනතුරු අඟවමින් ආරක්ෂා කිරීමට උත්සාහ කරයි.

නමුත් ලොව පුරා ඇති බොහෝ කිදුරු කතාවලින් සාක්ෂි ලෙස, සමහර විට, ඔවුන් මිනිසුන්ට හානි කිරීමට උත්සාහ කරයි. ඒ ආකාරයෙන්, ඔවුන් සමහර විට ටිකක් සමීපව සයිරන් සමාන විය හැක.


 🫧කිදුරියන් කතා කරන්නේ කෙසේද? 

සමහර කිදුරියන්-කතාව පවසන සංස්කෘතිය මත හෝ අන්තර්ක්‍රියා වාර්තා කරන පුද්ගලයා මත පදනම්ව- මිනිසුන් සමඟ නිතිපතා කතා කරන හඬකින් කතා කරන අතර, ඔවුන් එකිනෙකා සමඟ භාවිතා කරන භාෂාව ඩොල්ෆින් හෝ තල්මසුන්ගේ ගීතවලට සමාන යැයි සැලකේ.

ඔවුන්ගේ භාෂාව සාගර රළවල සුසර හඬ මෙන් මිනිස් කනට ද ඇසෙන්නට පුළුවන.


 🫧කිදුරියන්ට ගොඩබිම ඇවිද යා හැකිද?

ඇන්ඩර්සන්ගේ කුඩා සුරංගනාවිය කාටූන් කතා මාලාවේ - ඔවුන්ගේ වලිගය මිනිස් භාගයක් බවට පත් කළ හැකි (කකුල් වලින් සම්පූර්ණ) ගොඩබිම අප අතර ඇවිදියි.

ජනප්‍රවාදයේ සඳහන් වන්නේ අප අතර සිටින සමහර කිදුරියන් ඔවුන්ගේ සම්පූර්ණ මිනිස් ස්වරූපය පවත්වා ගැනීම සඳහා සඳකඩ පහණක් පැළඳිය යුතු බවයි, එබැවින් මෙවැනි ආභරණයක් දැකීමෙන් සැබෑ සුරංගනාවියක් සොයා ගැනීමට ඉඟියක් විය හැකිය.


 🫧කිදුරියන්ට ​​කෙතරම් වේගයෙන් පිහිනිය හැකිද?

සැබෑ කිදුරියක් විය හැකි සමුද්‍ර ජීවියෙකු සම්බන්ධ කර ඇති කිදුරු දර්ශන ගැන, ඇතැමුන් පවසන්නේ එම සත්වයා බෝට්ටුවක් හෝ නැවක් සමඟ පිහිනීම ගැන හෝ ඔවුන් ඩොල්ෆින් සමඟ පිහිනන බවයි.

කිදුරියන් සැබෑද නැද්ද යන්න, සමහර අවස්ථාවලදී, වැදගත් නොවේ. සංජානනය යථාර්ථයක් බවට අදහසක් ඇත, එබැවින් යමෙකු කිදුරියක් දුටු බව විශ්වාස කරන්නේ නම්, ඔවුන් සලකන පරිදි, ඔවුන් එසේ කළහ. එම රේඛා ඔස්සේ, අපි සහස්‍ර ගණනාවක් පුරා දිවෙන කිදුරු දර්ශන පිළිබඳ ලියකියවිලි ලියා ඇත.

සමුද්‍ර තරණයේ යෙදුනු පුද්ගලයන් කිදුරියන් සිටි බවට විවිධ කරුණු ඉදිරිපත් කර ඇත.


 රෝමන් ගෝල් - 2 වන සියවස 

රෝමානු දාර්ශනිකයෙකු වන ප්ලිනි ද එල්ඩර් සියළුම ආකාරයේ විකාර මුහුදු ජීවීන් නිරීක්ෂණය කළ අතර, එය එතරම් අසාමාන්‍ය දෙයක් නොවේ, ඔහු අධිරාජ්‍යයේ නාවික අණ දෙන නිලධාරියෙකු ලෙස සැලකේ.


 හිස්පැනියෝලා, කැරිබියන් දූපත් - 1493 


ක්‍රිස්ටෝපර් කොලොම්බස්, ඔහුගේ ඓතිහාසික මුහුදු ගමනේ මාස කිහිපයක්, හිස්පැනියෝලා වෙරළට ඔබ්බෙන් වූ කිදුරියන් තිදෙනෙකු දැකීම ගැන ලිවීය. ඔහු විස්තර කළේ ලස්සන මත්ස්‍ය කාන්තාවන් නොව, අපි mermen ලෙස හැඳින්විය හැකි, පිරිමි සතුන් ගැන ය.


බොහෝ ඉතිහාසඥයන් එකඟ වන්නේ ඔහු දුටුවේ හිතලුවක් බවයි. එක් අතකින්, 18 වන ශතවර්ෂය වන තෙක් මැනේටිස් විද්‍යාව විසින් සොයා නොගත් අතර, එබැවින් යමෙකු පළමු වරට එකක් දැක එය වෙනත් දෙයක් ලෙස වරදවා වටහා ගත හැකිය.


 ආක්ටික් සාගරය - 1608 


ඉංග්‍රීසි ගවේෂක හෙන්රි හඩ්සන්, 1608 ජූනි මාසයේදී ආක්ටික් කවයේ යාත්‍රා කරමින් සිටි ඊසානදිග මාර්ගයක් සෙවීමට උත්සාහ කරමින් සිටියේය. ඔහු තම නැවේ ලොගයේ කිදුරියක් දැකීම ගැන ලියා ඇතත්, ඔහු යමක් දුටු බව පමණක් ලියා නැත.


 බටහිර ඉන්දීය කොදෙව් - 18 වැනි සියවස 


1700 දී පමණ බටහිර ඉන්දීය කොදෙව් දූපත් වල කිදුරියන් දුටු බව බියකරු මුහුදු කොල්ලකරු බ්ලැක්බයර්ඩ් වාර්තා කර ඇත. කෙසේ වෙතත්, ඔහු වැඩි විස්තර නොදැක්වූ අතර, බොහෝ ඉතිහාසඥයින් විශ්වාස කරන්නේ ඔහුට එම ප්‍රදේශය මඟ හැරීමට අවශ්‍ය වූ නිසා එලෙස පැවසූ බවයි.


 චීනය 1730 


විවිධ චීන ධීවරයින් දෙදෙනෙකු දකුණු චීන මුහුදේ කිදුරු දර්ශන වාර්තා කර ඇති අතර ඔවුන්ගේ කථා 1730 ඓතිහාසික වාර්තාවක සටහන් විය.

එක් මිනිසෙක් කියා සිටියේ ඔහු විවාහ වූ කිදුරියක් අල්ලා ගත් බවයි.


තවත් අයෙක් පැවසුවේ විපතට පත් සුරංගනාවියක් වැල්ලේ වැතිර සිටිනු දුටු බවයි. ඔහු ඇයව වතුරට ගෙන ගියා, ඇය ඔහුට ස්තුති කර පිහිනා ගියාය, ඔහු තම කතාව කියන්නට පටන් ගත්තේය.

මෙම සමීප අන්තර්ක්‍රියා වලදී මෙම මිනිසුන්ගෙන් එක් අයෙකු කිදුරියක් ලෙස එය වරදවා වටහා ගත් බව සිතීම අපහසුය, නමුත් ඔවුන් හුදෙක් දේවල් බොරුවට ප්‍රකාශ කලේ නැතැයි විශ්වාස කිරීම ද අපහසු ය.


 2005 චෙන්නායි හි මරීනා වෙරළ


ඉන්දියාවේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ චෙන්නායි හි ඇති වූ සුනාමියෙන් පසු, මියගිය කිදුරියක් වෙරළට ගොඩගැසී ඇති බවට කටකතා අන්තර්ජාලය පුරා පැතිර ගියේය. අද වන විට වෙබ් අඩවි කිහිපයකම මෙම මෘත දේහයේ ඡායාරූප ඇති අතර, ඒ සියල්ලන්ම කියා සිටින්නේ දේහය දැන් එග්මෝර්හි චෙන්නායි කෞතුකාගාරයේ තබා ඇති බවයි.

2005 සුනාමියට පෙර සිට ඡායාරූප (ඒවායේ පින්තූර කුමක් වුවත්) අන්තර්ජාලය හරහා සංසරණය වී ඇති අතර, කෞතුකාගාරයේ වෙබ් අඩවිය දෙස බැලීමේදී සඳහන් නොවේ.


 ඊශ්‍රායලය - 2009


මෙම 21 වන සියවසේ දර්ශනය, අනෙකුත් මෑත කාලීන ඒවා මෙන්, කිහිප දෙනෙකු විසින් වාර්තා කරන ලදී. Kiryat Haim මධ්‍යධරණී මුහුදේ වාඩි වී සිටින අතර, කුඩා දැරියක මෙන් පෙනෙන කිදුරියක් දුටු බව කිහිප දෙනෙක් වාර්තා කළහ.

ඇය බොහෝ විට ජලයේ සෙල්ලම් කරමින් හෝ වෙරළට පැමිණ සිටියාය.


අසාමාන්‍ය දේවල් දෙකක් සිදු වූ බව ඇය පුලුල්ව වාර්තා කර ඇත:


.1. ප්‍රාදේශීය ආන්ඩුව කිදුරිය පිළිබඳ සාක්ෂි සඳහා ඩොලර් මිලියනයක ත්‍යාගයක් පිරිනැමීය.


2.  NBC විසින් ඇයව චිත්‍රපටයට සම්බන්ධ කර ගැනීමට කැමරා කණ්ඩායමක් යවා ඇත. කිදුරිකගේ පැවැත්ම ඔප්පු නොකළ හෝ ප්‍රතික්ෂේප නොකළ බව විශේෂඥයින් පැවසූ දෙයක් ඔවුන් පටිගත කර ඇත.


 සිම්බාබ්වේ වේල්ල - 2012 


2012 දී සිම්බාබ්වේ හි අත්‍යවශ්‍ය වූ ජලාශ කිහිපයක් සඳහා වේලි ගොඩනඟමින් සිටියදී, කම්කරුවන් වාර්තා කළේ කිදුරියන් ඔවුන් වෙත පිහිනා ගොස් ඒවා ඉවතට ගෙන යන බවයි. සිම්බාබ්වේහිදී, කිදුරියක් සමඟ හමුවීමක් අවාසනාව ගෙන එයි,ලෙස පවතින මතවාදයක් ඇත. එබැවින් කම්කරුවන් වෙබ් අඩවිය හැර ගොස් ආපසු පැමිණීම ප්‍රතික්ෂේප කළහ.


සිම්බාබ්වේ ජල සම්පත් අමාත්‍ය සැමුවෙල් සිපෙපා න්කොමෝ වාර්තාකරුවෙකුට පැවසුවේ සමහර දේශීය ජනප්‍රවාදවලට බිය නොවනු ඇතැයි අපේක්ෂාවෙන් සුදු කම්කරුවන් බඳවා ගැනීමට පවා ඔහු උත්සාහ කළ නමුත් ඔවුන් නොපැමිණි බවයි.


ඇත්තටම එයාලා ඉන්නවද? 

මටනම් මෙය තවමත් ප්‍රශ්නාර්ථයකි.

නමුත් ඔවුන් සිටිනවා යැයි කියන කරුණට මම ගොඩක් කැමතියි.මගේ මනසේ මැවී ඇති සිතුවමට අනුව ඔවුන් ඉතාමත් සුන්දර සුරන්ගනාවන් බදු කාන්තාවන්‍ ය.


Leo Poornima Nethmini

First year

Faculty of Arts

ලෝක පරිසර දිනය

 


හරිතවත් ලොවකට _ රැකගමු පරිසරය🍀🌍💦

අද ජුනි මාසයේ පස්වෙනිදා. ලෝක පරිසර දිනය අදට (05)යෙදී තිබේ.පරිසරය සංරක්ෂණය කර ගැනීමේ මුඛය අරමුණින් 1972 වර්ෂයේ දී ස්වීඩනයේ ස්ටොක්හෝම් නුවර දී සිදු කරන ලද සාකච්ඡාවක ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සෑම වසරකම ජුනි මස පස්වන දා ලෝක පරිසර දිනය ලෝකය හමුවේ ප්‍රකාශයට පත් කර ඇත."එකම පෘථිවියක්"  යන තේමාව යටතේ ලෝක පරිසරය දිනය ස්වීඩනයේ දී සෑම වසරක ම පවත්වයි.පරිසරය යනු මිනිසාගේ ප්‍රධාන ජීවනාලියයි. සුරක්ෂිත යහපත් පරිසරයක් නිරෝගී යහපත් පුද්ගලයෙක් බිහිකරයි.නූතනයේ  ශ්‍රී ලංකාව ඇතුළු ලෝකයේ සෑම රටක් ම පාහේ පාරිසරික ගැටලු රාශියකට මුහුණ දී සිටී.මේ වනවිට ලෝකය පුරා ප්‍රධාන වශයෙන් ආහාර හා බලශක්ති, පිරිසිදු වාතය ආදී සෑම අංශයකම අර්බුද මතුව ඇත. අධික ජනගහනය, විද්‍යාව හා තාක්ෂණයේ දියුණුව නිසා ඇතිවන පරිසර දූෂණය, වන විනාශය,ගෝලීය උණුසුම ඉහළ යාම වැනි පාරිසරක ගැටලුවලට ද සමස්ත ලෝකයම මුහුණ පා ඇත.

පරිසරය මිනිසා සුරක්ෂිත කළ ද මිනිසා විසින් පරිසරය සුරක්ෂිත කරනවා ද යන ප්‍රශ්නාර්ථය නූතනයේ උද්ගතව පවතින ප්‍රධාන අභියෝගය යි.මිනිසාට ජීවත්වීමට අවශ්‍ය සියලුම සංරචක පරිසරයෙන් ලබා දුන්නද මිනිසා පරිසරය විනාශවන ආකාරයේ මානව ක්‍රියාකාරකම් සිදුකරන තත්ත්වයක් වර්තමානයේ  ශීඝ්‍රයෙන් ඉහළ යමින් පවතී.ශ්වසන ආබාධ ඇතුළු විවිධ රෝගාබාධ වලට ප්‍රධාන හේතුව වන්නේ පරිසරය සුරක්ෂිත වී නොතිබීමයි.මානව ක්‍රියාකාරකම් නිසා විනාශයට පත්වන පරිසරය සුරක්ෂිත කර ගැනීමටත් සියලු පාරිසරික ගැටලු අවම කර ගැනීමටත් එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය ඇතුළු ජාත්‍යන්තර සංවිධාන රාශියක් විවිධ ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක කරයි. ශ්‍රී ලංකාවේ  පරිසර හානිය අවම කිරීමට විවිධ රාජ්‍ය හා රාජ්‍ය නොවන සමාගම් නිරන්තරයෙන් ක්‍රියා කරයි.වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව 2020 වර්ෂය වන විට ශ්‍රී ලංකාවේ වනාන්තර ප්‍රතිශතය 32%කින් ඉහල නැංවීමට දැවැන්ත ව්‍යාපෘතියක් මේ වන විට ක්‍රියාත්මක කර තිබීම විශේෂත්වයකි.මනුසතාට සෙත සලසන සොබාදහමේ අපූර්ව දායාද ලොවෙන් සදහට ම තුරන් වී ගිය විට සොබා දහමේ වැදගත්කම විශ්වයට ම දැනෙනු නොඅනුමානය. පරිසර විනාශය අවම කරමින් සුරකිමු පරිසරය පණ මෙන්....


හුස්ම පොදට ජීවය දෙන ගස්වැල්

පිපාසය සංසිඳුවනා ඇළ දොළ ගංගා ජල පොදත්

සොබා දහමට අරුතක් එක් කරන වන සීපාවන්

හරිත පැහැ ලොවක් උදෙසා

උරුම වූ හරිත ලොව

සුරකිමු අප පණ මෙන්

එක්වෙමු සැවොම අද 

හරිත පැහැ ලොවක් උදෙසා

සිටවමු පැළයක් අද දින


Leo Nisansala Mihirani

Second year

Faculty of Arts

හැරී පොට

හැරී පොට චරිතය සහ චිත්‍රපට මාලාව ඔවුන්ගේ මංගල දර්ශනයේ සිට ජනප්‍රිය සංස්කෘතියේ නොමැකෙන සලකුණක් තබා ඇත.  J.K.  Rowling මෙයි නිර්මාතෘ වෙ. Harry Potter යනු තරුණ මායාකාරියක් වන අතර ඔහුගේ ගමන ආරම්භ වන්නේ ඔහුගේ එකොළොස්වන උපන්දිනයේදී ඔහුගේ ඉන්ද්‍රජාලික උරුමය සොයා ගැනීමෙන් පසුවය.  මෙම ලිපි මාලාව ,පොත් හත සහ චිත්‍රපට මාලාව පුරා විහිදෙන අතර, ඒ සෑම එකක්ම "හොග්වාර්ට්ස්" මායා කර්මයේ සහ විශාරද පාසලේ හැරීගේ ජීවිතයේ වසරක් විස්තර කරන අතර මිත්‍රත්වය, නිර්භීතකම සහ හොඳ සහ නරක අතර අරගලය යන තේමාවන් ගවේෂණය කරයි.

2001 දී "Harry Potter and the Philosopher's Stone" වලින් ආරම්භ වී 2011 දී "Harry Potter and the Deathly Hallows - Part 2" සමඟ අවසන් වූ චිත්‍රපට අනුවර්තනයන් Rowling ගේ ඉන්ද්‍රජාලික ලෝකයට ජීවය ගෙන ආවේය.  Daniel Radcliffe හැරීගේ චරිතයට පණ පොවන අතර Rupert Grint සහ Emma Watson ඔහුගේ හොඳම මිතුරන් වන Ron Weasley සහ Hermione Granger නිරූපනය කරයි.  චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂණය කළේ ක්‍රිස් කොලොම්බස්, ඇල්ෆොන්සෝ ක්වාරෝන්, මයික් නිව්වෙල් සහ ඩේවිඩ්
යේට්ස් ඇතුළු පිළිගත් අධ්‍යක්ෂවරුන් කිහිප දෙනෙකු විසිනි.

හැරී පොටර්ගේ චරිතය කතා මාලාව ලොව පුරා  ජනප්‍රියත්වයට පත්ව ඇත. හැරී  ළදරුවෙකු ලෙස අනාථ වූ අතර ඔහුගේ කුරිරු නැන්දා සහ මාමා විසින් හැදී වැඩුණු හැරී, මායාකාරියක් ලෙස ඔහුගේ සැබෑ අනන්‍යතාවය සහ ඔහුගේ දෙමව්පියන් මරා දැමූ අඳුරු මායාකාරිය වොල්ඩමෝර්ට් සමඟ ඇති අද්විතීය සම්බන්ධතාවය ගැන දැනගනී.  බොළඳ පිරිමි ළමයෙකුගේ සිට ධෛර්ය සම්පන්න වීරයෙකු දක්වා හැරීගේ වර්ධනය ප්‍රේක්ෂකයින් සමඟ ගැඹුරින් සංවාදයට පාත්‍ර  වන අතර, ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව සහ ආදරයේ බලය පිළිබඳ තේමාවන් ඉස්මතු කරයි.චිත්‍රපට මාලාව පුරා අද්භූත පක්ෂීන්,මිනිසුන්, අඳුරු වනාන්තර, මායාකරුවා ආදි  සිත් ඇදගන්නා සුළු චරිත හා ස්ථාන  දක්නට ලැබෙයි  .  ඒවා රසික පිරිස් ප්‍රබෝධමත් කරයි.

සාරාංශයක් ලෙස, හැරී පොටර් මාලාව එහි මනඃකල්පිත, ත්‍රාසජනක සහ හොඳ සහ නරක ජයග්‍රහණය කිරීමේ අරගලයන්ගේ සම්මිශ්‍රණයෙන් පවතින අතර , එහි උරුමය පරම්පරා ගණනාවක් පුරා පවතින බව සහතික කරයි.


Leo Nadeesha Mayomi

First year

Faculty of Arts

වප් පුන් පොහෝ දිනය

  වප් පුන් පොහෝ දිනය අසිරිමත් බෞද්ධාගමික සිදුවීම් රැසක් සිදුවුනු වැදගත් පොහෝ දිනයකි. මහා පවාරණය, දේවාවරෝහණය, සාරිපුත්ත තෙරණුවෝ ප්‍රඥාවෙන් අග...