වැදූ ගේ සන්නිය [ Mind Pulse - Article 11]

 

Mind Pulse

Phase - 1

Session - 1

පශ්චාත් ප්‍රසව මානසික අවපීඩනය  (PPD) හෙවත් වැදූ ගේ සන්නිය යනු දරු ප්‍රසූතියෙන් පසු කාන්තාවන්ට බලපාන මානසික ආබාධයකි.  එය සාමාන්‍යයෙන් දරු ප්‍රසූතියෙන් පසු පළමු සති කිහිපයේ සිට මාස කිහිපය තුළ වර්ධනය වේ, නමුත් එය දරු ප්‍රසූතියෙන් පසු පළමු වසර තුළ ඕනෑම වේලාවක සිදුවිය හැකිය.  PPD පිළිබඳ විස්තර කිහිපයක් පහත දැක්වේ.

1. රෝග ලක්ෂණ: සාමාන්‍ය රෝග ලක්ෂණ අතර දුක, කාංසාව, නුරුස්නා බව, වරදකාරි හැඟීම හෝ වටිනාකමක් නොමැතිකම, නින්දේ හෝ ආහාර රුචියේ වෙනස්වීම්, දරුවා සමඟ බැඳීම දුෂ්කර වීම සහ තමාට හෝ දරුවාට හානි කිරීමේ සිතුවිලි ඇතුළත් වේ.

2. හේතු: PPD හෝමෝන වෙනස්වීම්, මාතෘත්වයට මනෝවිද්‍යාත්මක ගැලපීම සහ සමහරවිට ජානමය නැඹුරුතාවයක් නිසා ඇති වන බව විශ්වාස කෙරේ.  දරු ප්‍රසූතියෙන් පසු හෝමෝන (ඊස්ට්‍රජන් සහ ප්‍රොජෙස්ටරෝන්) සීඝ්‍රයෙන් පහත වැටීම සැලකිය යුතු කාර්යභාරයක් ඉටු කරනු ඇතැයි සැලකේ.

3. අවදානම් සාධක: PPD වර්ධනය වීමේ අවදානම වැඩි කරන සාධක අතරට මානසික අවපීඩනය හෝ කාංසාව පිළිබඳ ඉතිහාසයක්, සහකරු හෝ පවුලේ අයගෙන් ප්‍රමාණවත් සහයෝගයක් නොලැබීම, ආතති සහගත ජීවිත සිදුවීම්, ගර්භණී සමයේදී හෝ දරු ප්‍රසූතියේදී ඇතිවන සංකූලතා සහ සෞඛ්‍ය ගැටලු සහිත දරුවෙකු බිහි කිරීම ඇතුළත් වේ.

4. රෝග විනිශ්චය: රෝග විනිශ්චය පදනම් වන්නේ රෝග ලක්ෂණ, වෛද්‍ය ඉතිහාසය සහ සමහර විට පරීක්ෂණ මෙවලම් භාවිතය පිළිබඳ සාකච්ඡාවක් ඇතුළුව සෞඛ්‍ය සේවා වෘත්තිකයෙකුගේ සම්පූර්ණ තක්සේරුවක් මත ය.  සෞඛ්‍ය සේවා සපයන්නන් සාමාන්‍ය "බේබි බ්ලූස්" (මෘදු මනෝභාවයන්) සහ වඩාත් බරපතල PPD අතර වෙනස හඳුනා ගැනීම වැදගත් වේ.

5. ප්‍රතිකාර: PPD සඳහා ප්‍රතිකාර විකල්පවලට බොහෝ විට මනෝචිකිත්සාව (ප්‍රජානන-චර්යා ප්‍රතිකාර වැනි), උපකාරක කණ්ඩායම් සහ සමහර අවස්ථාවල ඖෂධ (විෂාදනාශක) ඇතුළත් වේ.  පවුලේ අය සහ මිතුරන්ගේ සහයෝගය මෙන්ම ප්‍රමාණවත් විවේකයක් සහ ස්වයං රැකවරණයක් සහතික කිරීම ද ඉතා වැදගත් වේ.

6. බලපෑම: PPD මවට සහ ඇගේ පවුලට සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කළ හැකිය.  එය සබඳතා පළුදු විය හැකි අතර, තමා සහ තම දරුවා රැකබලා ගැනීමට මවගේ හැකියාවට බලපෑම් කළ හැකිය, සහ දරුණු අවස්ථාවල දී, දරුවාට ස්වයං හානියක් හෝ හානියක් පිළිබඳ සිතුවිලි ඇති කරයි.

7. වැළැක්වීම: PPD අවදානම අඩු කිරීමේ උපාය මාර්ග අතර ශක්තිමත් ආධාරක ජාලයක් ගොඩනැගීම, සෞඛ්‍ය සම්පන්න ජීවන රටාවක් පවත්වා ගැනීම, ප්‍රසව පන්තිවලට සහභාගී වීම සහ සෞඛ්‍ය සේවා සපයන්නන් සමඟ ඕනෑම ගැටළුවක් සාකච්ඡා කිරීම ඇතුළත් වේ.එමෙන්ම පවුල තුලින් ලැබෙන සහයෝගය රැකවරණය මතද මෙම තත්ත්වයන් වළක්වා ගත හැකිය.

PPD කල්තියා හඳුනා ගැනීම සහ ප්‍රතිකාර කිරීම මවගේ සහ දරුවාගේ යහපැවැත්ම සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වේ.  ඔබ හෝ ඔබ දන්නා කෙනෙකු PPD රෝග ලක්ෂණ අත්විඳින්නේ නම්, සෞඛ්‍ය සේවා වෘත්තිකයෙකුගෙන් උපකාර පැතීම ඉතා වැදගත් වේ.

 

Leo Shanika Sathsarani

First Year

Faculty of Arts

ජාත්‍යන්තර මිත්‍රත්ව දිනය

ජූලි 30 වන දින සමරනු ලබන ජාත්‍යන්තර මිත්‍රත්ව දිනය, මිත්‍රත්වයේ බැඳීම් සහ ඒවා අපගේ ජීවිතයට ඇති කරන ධනාත්මක බලපෑමට ගරු කිරීම සඳහා කැපවී ඇත.  මෙම අදහස 1958 දී පැරගුවේ හි ආරම්භ වූ අතර 2011 දී එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය ජූලි 30 ජාත්‍යන්තර මිත්‍රත්ව දිනය ලෙස නිල වශයෙන් ප්‍රකාශයට පත් කළේය.  පුද්ගලයන්, සංස්කෘතීන් සහ රටවල් අතර මිත්‍රත්වය සාමය සහ අවබෝධය පෝෂණය කළ හැකිය යන අදහස ප්‍රවර්ධනය කිරීම මෙම දිනයේ අරමුණයි.

මිනිසුන් මෙම දිනය සමරන්නේ මිතුරන් සමඟ කාලය ගත කිරීම, අගය කිරීමේ පණිවිඩ බෙදාගැනීම සහ සමහර විට තෑගි හෝ කාඩ්පත් හුවමාරු කර ගැනීමෙනි.  එය සුහද සහ සම්බන්ධිත ලෝකයක් නිර්මාණය කිරීමේදී ඔවුන්ගේ කාර්යභාරය හඳුනා ගනිමින් මිත්‍රත්වයන් අගය කිරීමට සහ පෝෂණය කිරීමට මතක් කිරීමකි.

ඒ අනුව තවදුරටත් මිත්‍රත්වයේ ස්වභවය අපට මෙසේ පෙන්වාදිය හැකිය.

මිත්‍රත්වයේ බැඳීම යනු අනියම් ඇසුරෙන් ඔබ්බට ගිය පුද්ගලයන් අතර ඇති සුවිශේෂී සහ බලගතු සම්බන්ධයකි.  මෙන්න ප්‍රධාන අංශ කිහිපයක්:

1. අන්‍යෝන්‍ය සෙනෙහස: මිතුරන් එකිනෙකා කෙරෙහි ගැඹුරින් සැලකිලිමත් වේ.  මෙම සෙනෙහස අයිති සහ චිත්තවේගීය උණුසුම පිළිබඳ හැඟීමක් ඇති කරයි.

2. විශ්වාසය: විශ්වාසය මිත්‍රත්වයේ මූලික ගලකි.  මිතුරන් එකිනෙකා මත රඳා සිටින අතර එකිනෙකාගේ අවංකභාවය සහ අඛණ්ඩතාව කෙරෙහි විශ්වාසයක් ඇත.

3. සහාය: හොඳ සහ නරක කාලවලදී මිතුරන් එකිනෙකාට සහයෝගය දක්වයි.  ඔවුන් උපකාර, දිරිගැන්වීම් සහ අවශ්‍ය විටක සවන් දීමට ඉදිරිපත් වෙති.

4. අවබෝධය සහ පිළිගැනීම: සැබෑ මිතුරන් එකිනෙකාගේ ශක්තීන් සහ දුර්වලතා තේරුම් ගෙන පිළිගනී.  විනිශ්චයකින් තොරව ඔවුන් කවුරුන්ද යන්න ඔවුන් එකිනෙකා අගය කරති.

5. බෙදාගත් අත්දැකීම්: එදිනෙදා ක්‍රියාකාරකම් හෝ වැදගත් ජීවිතයේ සිදුවීම් හරහා අත්දැකීම් බෙදාගැනීමෙන් මිතුරන් එකට මතකයන් නිර්මාණය කරයි.  මෙම හවුල් අවස්ථා ඔවුන්ගේ බැඳීම ශක්තිමත් කරයි.

6. පක්ෂපාතීත්වය: මිත්‍රත්වයේ දී පක්ෂපාතිත්වය ඉතා වැදගත් වේ.  මිතුරන් එකිනෙකා සමඟ සිට, නොසැලෙන සහයෝගය සහ පක්ෂපාතීත්වය පෙන්වයි.

7. විවෘත සන්නිවේදනය: ඵලදායී සන්නිවේදනයක් අත්‍යවශ්‍ය වේ.  මිතුරන් වරදවා වටහා ගැනීමට හෝ විනිශ්චය කිරීමට බිය නොවී ඔවුන්ගේ සිතුවිලි සහ හැඟීම් ප්‍රකාශ කරමින් විවෘතව හා අවංකව කතා කරයි.

8. සැනසීම සහ ප්‍රීතිය: මිතුරන් දුකේදී සැනසීම ලබා දෙන අතර එකිනෙකාගේ සතුට බෙදා ගනී.  ඔවුන් සාර්ථකත්වයන් සමරන අතර අභියෝග සැරිසැරීමට උපකාරී වේ.

සමස්තයක් වශයෙන්, මිත්‍රත්වයේ බැඳීම ජීවිතය පොහොසත් කරයි, චිත්තවේගීය ආරක්ෂාව, පුද්ගලික වර්ධනය සහ සම්බන්ධතාවයේ හැඟීම ලබා දෙයි.ඉදින් මිතුදම  දුක්මුසු අවස්තාවේදී ත් සැපවත් අවස්තාවේදී ත් සියල්ල සමව බෙදාගෙන කටයුතු කිරීම සැබෑ මිතුදමේ ස්වභවයයි. 

ජීවිතයට යමක්

ඉදින්,

අප ආශ්‍රය කරන මිතුරන් අපගේ සාර්ථකත්වය ට මෙන්ම අසාර්ථකත්වය ට ත් හේතුකාරකයක් වන බව අමතක නොකලයුතු කරුණකි. තම තමන්ගේ ජීවිත තුළ කලණ මිත්‍රයා යන උතුම් මිනිස්සුන්  තෝරා ගැනීමට නුවණ විවර කර ගැනීම තමන් සතු කර්තව්‍යයකි.

 Leo Sanjana Pathiraja

First Year

Faculty of  Arts

මානසික බිදවැටීම් වල සිට ප්‍රකෘතිමත් වීම සමග පුද්ගලික අත්දැකීම් [ Mind Pulse - Article 11]

Mind Pulse

Phase - 1

Session - 1

අප ලෝකයේ මිනිසුන් කිසියම් හෝ මානසික පීඩාවකින් පෙළේ. එසේම සෑම මිනිසෙකුම තම පෞද්ගලික ජීවිතය ලෝකයාට ප්‍රදර්ශනය කිරීමට නොයන අතර ඇතැමුන් තමන්ගේ මානසික පීඩනය දරා ගත නොහැකිව තම අවට සමාජයේ මිනිසුන් වෙත එය එම මානසික පීඩනය මුදා හැරීමට උත්සාහ කරයි. විවාහය තුළ, අධ්‍යාපනය තුළ, රැකියාව තුළදී මෙන්ම අනිකුත් බොහෝ අවස්ථාවන්වලදී කිසියම් හෝ මානසික බිඳ වැටීමකට ලක්වී ඇති බව අප සියලුම දෙනා දන්නා කාරණයකි.   තම මානසික පීඩාවට ලක් වූ කාරණාව තම මොළයෙන් සිතා බලා එයට නිසි විසඳුම් ගෙන තම ජීවිතය යථා තත්ත්වයට පත් කරගන්නා මිනිසුන්ද නැතුවාම නොවේ.  බොහොමයක් මිනිසුන් තම පීඩාවන් දරා ගත නොහැකිව තම ජීවිතය පවා නැති කර ගැනීමට යන අවස්ථාවන් අප අසා ඇත. 

කවුද ලක්ෂ්මි අගර්වාල් ?? 🤔🤔 

මේ ඇයගේ කතාවේ දිගහැරුමයි.

1990 ජූනි 1 වැනිදා දිල්ලියේ උපත ලැබූ ලක්ෂ්මි, ගායිකාවක් වීමේ සිහින සහ බලාපොරොත්තු ඇති, මධ්‍යම පාන්තික පවුලක සාමාන්‍ය ගැහැණු ළමයෙක් වූවාය.  ඇගේ ජීවිතය 2005 දී කඩා වැටුණේ, වයස අවුරුදු 15 දී, 32 හැවිරිදි නයීම් ඛාන්, දන්නා හඳුනන අයෙකු විවාහය සඳහා ඇය වෙත පැමිණි විටය.  ඔහුව විවාහ කර ගැනීම ලක්ෂ්මි ප්‍රතික්ෂේප කිරීම ඔහුගේ කෝපයට හේතු වූ අතර ඔහු දිගටම ඇය පසුපස හඹා ගියේය.  ලක්ෂ්මි කිහිප වතාවක්ම ප්‍රතික්ෂේප කළද, ඛාන් පසුබැස්සේ නැත. 

2005 වසරේ දිනක ඇය දිල්ලි නුවර ඛාන් මාර්කට් හි සිටියදී නයීම් ඇගේ මුහුණට ඇසිඩ් ගැසුවාය.  කාරුණික කුලී රථ රියදුරෙකු ඇයව සෆ්දර්ජුං රෝහලට ගෙන  යන තෙක් ඇය බිම වැතිර සිටියේ වේදනාවෙන් හඬමිනි. 

ඇය මාස ගණනාවක් රෝහලේ සිටි අතර සැත්කම් කිහිපයකට භාජනය විය.කලින් තිබුනු මුහුණ ප්‍රහාරයෙන් මාස ගණනක් ගත වූ පසු ලක්ෂ්මි ඇගේ මුහුණ දුටුවේ නැත.  කණ්නාඩි තිබුණේ නැහැ.  ඇගේ වචන වලින් කිවහොත්, වෙළුම් පටි ගැලවී ගිය පසු පළමු වරට ඇගේ මුහුණ දුටු විට, ඇය කම්පනයට පත් විය.  "මට කතා කරන්න මුහුණක් තිබුණේ නැහැ" ඇය මාධ්‍ය ආයතනයකට පවසා තිබුණා. 

ලක්ෂ්මි සමාජ වර්ජනයට මුහුණ දුන් අතර එහිදී මිනිසුන් ඇයට සමච්චල් කරන අතර ඇය සහ ඇගේ පවුලේ අය ගැන නරක ලෙස කථා කරයි.  විශේෂයෙන්ම කාන්තාවන්ගෙන් ඇයට එල්ල වූ ඇසිඩ් ප්‍රහාරය සම්බන්ධයෙන් ඇයට චෝදනා එල්ල විය.  ඇය 16 දී, එය ඕනෑවට වඩා වැඩි විය.  කම්පනයට පත් ඇය සියදිවි නසා ගැනීමට පවා කල්පනා කළාය. 

ඇයට සිදුවූ අසාධාරණය පිළිබඳව ඇය නැගී සිටි ආකාරය... 🔸🔸🔸 

දුෂ්කර කාලය කිසිදා නොපවතියි, දුෂ්කර මිනිසුන් එසේ කරයි.  2006 දී ඇය ඇසිඩ් විකිණීම සම්පූර්ණයෙන් තහනම් කරන ලෙස ඉල්ලා ඉන්දීය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ මහජන අවශ්‍යතා නඩුවක් ගොනු කළාය.  2013 දී ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඇයට පක්ෂව තීන්දුවක් දුන් අතර ඇසිඩ් විකිණීමට සීමා පැනවීය.  ඇය ඉන්දියාවේ ඇසිඩ් ප්‍රහාර නැවැත්වීමට සටන් කළ කුරුස සටන්කාමීන්ගෙන් කෙනෙකි.  විශේෂයෙන්ම කාන්තාවන්ට එල්ල වන ඇසිඩ් ප්‍රහාර පිළිබඳව දැනුවත් කිරීම සඳහා බොහෝ දේ සිදු කර ඇති අතර, තවත් බොහෝ දේ කළ යුතුව තිබේ. 

ඇයට ඇය වෙනුවෙන් සමාජය විසින් ලබාදුන් සම්මාන සහ පිළිගැනීම  

දැන් 28 වන වියේ පසුවන ලක්ෂ්මි එවකට එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ආර්යාව වූ මිෂෙල් ඔබාමා විසින් 2014 ජාත්‍යන්තර ධෛර්ය සම්පන්න කාන්තා සම්මානයක් ලබා ඇත.  2013 දී, ලක්ෂ්මි ඇසිඩ් ප්‍රහාර ව්‍යාපාරයේ කොටසක් බවට පත් වූයේ ක්‍රියාකාරීන් වන ආලෝක් ඩික්සිත් සහ අශිෂ් ශුක්ලා 'ඇසිඩ් ප්‍රහාර නවත්වන්න' ව්‍යාපාරය ආරම්භ කිරීමෙන් පසුවය.  එය දැන්  Chhanv පදනම දක්වා වර්ධනය වී ඇති අතර එමඟින් ලක්ෂ්මි ඇසිඩ් ප්‍රහාරයට ගොදුරු වූ දහස් ගණනක් වෙත ළඟා වී ඇති අතර ඔවුන්ට ප්‍රතිකාර සහ නීතිමය ආධාර ලබා දී ඇත.  2016 ආබාධ සහිත පුද්ගලයන්ගේ අයිතිවාසිකම් පනත යටතේ ඇසිඩ් ප්‍රහාරයෙන් දිවි ගලවා ගත් අයට දැන් නීතිමය අයිතිවාසිකම් ලබා දී ඇත. 

මෙමගින් අපට ලබාගත හැකි හොඳම ආදර්ශය වන්නේ, කාන්තාවක් වුවත් තම සමාජය තුළින් ලැබෙන්නා වූ පීඩාකාරී තත්ත්වයන් මෙන්ම ප්‍රචණ්ඩකාරී මානසික   ගැටලු නිසා  සමාජයට මුහුණ දෙන ආකාරය, සමාජය තුළින් තම කීර්තිය පවත්වා ගන්නා  ආකාරය මෙන්ම කාන්තාවක් ලෙසද ඕනෑම අභියෝගයකට මුහුණ දීමට ධෛර්යයක් ඇති බව පැහැදිලි කරන සිදුවීමක් ලෙස ද මෙය  පෙන්වා දිය හැකිය.. 

විශේෂයෙන්ම අපගේ ජීවිතය තුළත් මොනයම් හෝ බාධාවන් මොනයම් හෝ පීඩාවන්ට ලක් වුවත්,  එය ප්‍රශ්නයක් කර නොගෙන ජීවිතය ජය ගන්නා ආකාරය අප උගත යුතුවේ...‼️‼️

Leo Janani Nethmini 

First Year 

Faculty of Arts

 

ජාතික දෙමාපිය දිනය

මෙලොව  ජීවත්වන  සෑම දරුවෙකුගේ ම ශක්තිය වන්නේ ඔවුන්ගේ දෙමාපියන් ය.දස මස කුස හෝවා ගනිමින් දරුවන් බිහි කරමින් අනේකවිධ දුක් ගැහැට විඳින මව්වරු ද දහඩිය බිඳු වගුරවමින්  දෑතේ කරගැට එක්ක මහ පොළොව සමඟ පොර බඳිමින් සිටින පියවරුන්ට ගෞරවයක්  වන අද දිනය තමයි ජාතික දෙමාපිය දිනය.එය සෑම වසරක ම ජූලි මාසයේ අවසන් ඉරු දින සමරයි.1994 වන තෙක් ජාතික දෙමාපිය දිනයක් ස්ථාපිතව නොපැවතුන ද එක්සත් ජාතීන්ගේ සංගමය විසින් පසුකාලීනව ජාතික දෙමාපිය දිනයක් ස්ථාපිත කරන ලදී. ඉන් පසුව සෑම වසරක ම දෙමාපියන්ට ගෞරව පිණිස එය සමරයි.

දරුවෙකු කුස පිලිසිඳ ගත් දින පටන් දෙමාපියන් තමාගේ දෑස් පියන තුරු දරුවන්ගේ දුක ,සතුට තමාගේ දුක, සතුට සේ සලකමින් අපිරිමිත ස්නේහයෙන් ,අපිරිමිත දයාවෙන්, අපිරිමිත ආදරයෙන් දරුවන් පෝෂණය කිරීමට ඉතා දුෂ්කර කාර්තු පසුකරයි. කිසිදු සැපක් ලාභයක් බලාපොරොත්තු නොවී මුළු ජීවිතයම දරුවන් වෙනුවෙන් කැප කරන අපේ දෙමාපියන් ලෝකයේ සෑම දරුවකුට ම විශ්වාස කළ හැකි පුද්ගලයන් වන්නේ දෙමාපියන් ය. දරුවන් පිටුපසින් සිටගනිමින් යෝධ බල යෝධ ශක්තියක් වෙමින් දරුවන්ගේ ආරක්ෂකයා වන්නේ ද ඔවුන්ම ය.විටක ආදරය බෙදෙමින්, විටෙක ආරක්ෂාව සලසමින් ,විටෙක නැණ ගුණදම් කියාදෙමින් අපේ ජීවිතය නිසි මඟට යොමු කරමින් දිවිය ඒකාලෝකමත් කිරීමට වෙර දරන්නේ අපේ දෙමාපියන් ය.

දෙමාපියන් යනු, අපිට ජීවමානව දකින්න පුළුවන් එකම මිහිපිට දෙවිවරු. නමුත් අවාසනාවකට මෙන් දරුවන් වෙනුවෙන් ජීවිතයෙන් පූජා කළ දෙමාපියන් අද මහ මඟ ,වැඩිහිටි නිවාසවල  ,බස් නැවතුම්පළවල්වල ඕනෑ තරම් දකින්න පුළුවන්. අපි කුඩා කල පටන් දරදඬු උස්මහත් වනතුරු අපිට ශක්තියක් වූ ඔවුන් වයසට ගිය පසු එවැනි දේ නොකර තම පණ මෙන් රැක බලා ගැනීම අපගේ යුතුකමක් .අපගේ වගකීමක්.

දෙමාපියන්ට කුමටද දවසක්. නමුත් සමස්ත ලෝකයේම සිටින දෙමාපියන්ට ඔවුන් දරුවන් උදෙසා කරන කැපවීම් දරුවන් වෙනුවෙන් විඳින දුකට ගෞරවයක් පිණිස අද දිනය ලෝක දෙමාපිය දිනය ලෙස සමස්ත ලෝකයම සමරයි. දරුවන් වෙනුවෙන් දිවියම කැප කරන සියලු දෙමාපියන්ට අද දිනය ගෞරවයක් උපහාරයක්ම වේවා.

Leo Nisansala Mihirani

Second Year 

Faculty of Arts

 

ව්‍යායාමයේ කාර්‍යභාරය [ Mind Pulse - Article 10]

  

Mind Pulse

Phase - 1

Session - 1

පුද්ගලයන්ගේ යහ පැවැත්මට ව්‍යායාම කොතරම් වැදගත් වන්නේ ද සහ ශාරීරික ක්‍රියාකාරකම් හා මානසික සෞඛ්‍ය අතර තිබෙන සම්බන්ධය කෙරෙහි මෙම ලිපිය තුළින් අවධානය යොමු කිරීමට බලාපොරොත්තු වේ.

පුද්ගලයෙකුගේ ජීවිතයේ  ප්‍රමුඛතාවයන් ඇත. ඒ අනුව සෞඛ්‍ය යනු පුද්ගලයකුගේ අවසාන ප්‍රමුඛතාවය නොවිය යුතුය.ව්‍යායාම කිරීම පුද්ගලයෙකුගේ ශාරීරික සෞඛ්‍යයට පමණක් බලපාන්නේ නැත.මානසික සෞඛ්‍යයට ද බලපානු ලබයි. නමුත් කාලය නොමැතිකම ,විවිධ වූ කාර්යයන් හේතුවෙන් මුහුණ දෙන කාර්යබහුලත්වය, දරුවන් සිටීම වැනි හේතූන් මත හා නාගරික ප්‍රදේශයක ජීවත්වීම තුළින් ව්‍යායාම කිරීමට ඉඩහසර නොමැතිවීම වැනි හේතූන් මත පුද්ගලයන්ට ව්‍යායාම කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමට නොහැකි වී ඇත.

ව්‍යායාම යනු කුමක්ද?

   ශාරීරික ක්‍රියාකාරකම් යනු "ශක්ති වියදමට හේතුවන අස්ථි මාංශ පේශි මගින් නිපදවන ඕනෑම ශාරීරික චලනයකි."

ETI Food නිර්දේශ කරන්නේ පුද්ගලයන්ගේ ශාරීරික ක්‍රියාකාරකම් වැදගත්කම අනුව ළමුන් සහ යෞවනයන් දිනකට මිනිත්තු 60 ක පමණ මධ්‍යස්ථ හා ප්‍රබල ක්‍රියාකාරකම් වල යෙදිය යුතු බවයි.සතියකට දින තුනක් පමණ මාංශ පේශි සහ අස්ථි ශක්තිමත් කරන ක්‍රියාකාරකම් කළ යුතු බවයි.

වැඩිහිටියන් සතියකට මිනිත්තු 150-300 අතර කාලයක් ව්‍යායාම කළ යුතුය.සතියකට දින දෙකක් වත් ඔවුන් මාංශ පේශී ශක්තිමත් කිරීමේ ක්‍රියාකාරකම් කළ යුතුය.

ව්‍යායාම සහ ශාරීරික ක්‍රියාකාරකම් වල ප්‍රතිලාභ.

🔅ශක්තිමත් අස්ථි හා  මාංශ පේශි.

🔅සෞඛ්‍ය සම්පන්න බර. 

🔅අඩු මේදය.

🔅වැඩි දියුණු කළ සම.

🔅පීඩන මට්ටම් අඩු කිරීම.

🔅වැඩි දියුණු කළ මනෝ භාවය.

🔅 වඩා පැහැදිලිව සිතීමේ හැකියාව.

🔅 ප්‍රතිශක්තීකරන පද්ධතිය ඉහළ නැංවීම.

🔅වැඩි දියුණු කළ සංජානන කාර්යය.

 ශාරීරික ක්‍රියාකාරකම් මට්ටම් වැඩි දියුණු කරන ආකාරය.

🔅කැමති හෝ ගැළපෙන ක්‍රියාකාරකම් හෝ ව්‍යායාම සොයා ගැනීම.

🔅දෛනික ජීවිතයට ශාරීරික ක්‍රියාකාරකම් යොදා ගැනීම.

🔅ව්‍යායාම කිරීම සඳහා අවශ්‍ය අරමුණු ගැන සිටීම."ඔබට වෙනස් කිරීමට අවශ්‍ය කුමක් ද?"

🔅සාක්ෂාත් කර ගැනීමට අවශ්‍ය ඉලක්ක ලිවීම.

🔅පසුබෑම් වලින් අධෛර්යමත් නොවීම.

🔅ක්‍රීඩා පුහුණු කරුවෙකු හෝ පෞද්ගලික පුහුණුකරුවකු බඳවා ගැනීම.

♦️ ව්‍යායාම සහ මානසික සෞඛ්‍ය අතර තිබෙන සම්බන්ධය.

ව්‍යායාම සහ මානසික සෞඛ්‍ය අතර දැඩි සම්බන්ධතාවයක් ඇත. ව්‍යායාම පුද්ගලයන්ට යහපත් හැඟීම් ඇති කරයි.

බරපතල මානසික ආබාධ සහිත පුද්ගලයන්ට හෘදවාහිනී රෝග, දියවැඩියාව සහ සමහර පිළිකා ඇතිවීමේ අවදානම සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි වී ඇත.මානසික අවපීඩනයෙන් පෙළෙන පුද්ගලයින් තරබාරුකම, දියවැඩියාව සහ හෘද රෝග වැනි ආබාධ හරහා මානසික අවපීඩනයේ  අවදානම වැඩි කළ හැකියි.ආමාශ ආබාධ සහිත පුද්ගලයන්ට මානසික අවපීඩනය සහ කාංසාව අහිතකර මානසික රෝග ලක්ෂණ බහුලව දක්නට ලැබේ. මානසික අව පීඩනයෙන් පෙළෙන පුද්ගලයින් සාමාන්‍යයෙන් පාචනය, මළ බද්ධය සහ බඩ පිපීම වැනි රෝග ලක්ෂණ වාර්තා කරයි.

ව්‍යායාම පුද්ගලයෙකුට හොඳ හැඟීම් ඇති කරන්නේ ඇයි?

ව්‍යායාම තුළින් මානසික පීඩනය පාලනය කිරීමට උපකාරී වන අතර ව්‍යායාම මගින් හෘද ස්පන්ධන වේගය වැඩි කරන අතර මොළයට වැඩි ඔක්සිජන් පොම්ප කිරීමට ඉඩ සලස්වයි.

ව්‍යායාම කිරීමේදී පුද්ගලයන්ගේ ධනාත්මක හැඟීම් වැඩි වේ.දිගු කාලයක් ව්‍යායාම කිරීමෙන් මොළයේ ව්‍යුහය සැබැවින්ම වෙනස් කළ හැකිය.

ව්‍යායාම මානසික සෞඛ්‍යයට වැදගත් වන ආකාරය පිළිබඳව අධ්‍යාපනික ක්ෂේත්‍රයේ නියැලී සිටින විශ්ව විද්‍යාල ශිෂ්‍යයන් හරහා කරන ලද සමීක්ෂණයකදී ඔවුන්ගේ අදහස් කිහිපයක් මෙසේය.

" මම ඔය කැම්පස් එකේ වැඩ වැඩිවෙලා ඔක්කොම අවුල් වෙලා   stress එකේ ඉන්න වෙලාවට වගේ ඔක්කොම පැත්තකින් තියලා exercise   කරනවා. ගොඩක් වෙලාවට වගේ ඇවිදින්න යනවා"

"  exam තියෙන කාලයට මම stress වැඩි වුනාම මට අර exam මානසිකත්වයෙන් මිදෙන්න ඕන උනාම මම කරන්නේ අඩුම පැය බාගයක් වත් exercise කරනවා"

" මම කරන්නේ මම කැමතිම සිංදු ටිකක් දාලා jogging කරනවා එතකොට මට අනිත් දේවල් අමතක වෙලා මම වෙනම ලෝකයක ජීවත් වෙනවා වගේ කියල දැනෙනවා. ඊට පස්සේ මට සැහැල්ලුවක් දැනෙනවා "

කායික හා මානසික සෞඛ්‍ය සම්බන්ධ වීමෙන් ව්‍යායාම කිරීම හරහා පුද්ගලයන්ට සමස්ත යහ පැවැත්මට ධනාත්මක බලපෑමක් කරන බව පැහැදිලියි. මෙය මුලදී දුෂ්කර හෝ ස්නායු කම්පන සහගත විය හැකි නමුත් එමඟින්ශරීරයට සහ මනසට ධනාත්මක ප්‍රතිලාභ ලබා ගත හැකිය.

 

Leo Pavani Sathsarani 

First Year 

Faculty Of Arts

රැකියාවේදී මානසික සෞඛ්‍ය [ Mind Pulse - Article 09]

Mind Pulse

Phase - 1

Session - 1

ඔබත් ඔබගේ රැකියාව නිසා වෙහෙසට පත් වූ අයෙක්ද?  රැකියාව ඔලුවට බරක්ද ? වෙනත් විකල්පයක් නොමැති නිසා රැකියාව කරන අයෙක්ද? රැකියාවේ පීඩනය නිසා එදිනෙදා ජීවිතය කාර්යයන් මනා ලෙස කරගත නොහැකිද ?එසේනම් ඔබගේ රැකියාවේ මානසික සෞඛ්‍යය යහපත් නොවන්නට පුළුවන්.

රැකියා ස්ථානයේ මානසික සෞඛ්‍යය යනු

 "සේවකයන්ගේ මනෝ විද්‍යාත්මක යහපැවැත්ම සහ ඔවුන්ගේ කාර්ය ඵලදායි ලෙස ඉටු කිරීමට ඇති හැකියාව ඇතුළත් තීරණාත්මක මාතෘකාවකි."

ලෝක ජනගහනයෙන් 60% පමණ රැකියාවේ යෙදී සිටිති. සියලුම සේවකයන් සඳහා ආරක්ෂිත මෙන්ම සෞඛ්‍ය සම්පන්න පරිසරයක් සඳහා අයිතියක් ඇත. එය ඔවුන්ගේ රැකියාවේ යහපත් මානසික සෞඛ්‍යයට අත්වැලක් වනු නොඅනුමානය.රැකියාවේ මානසික සෞඛ්‍යය හිතකර නොවීමට බලපානු ලබන එකම හේතුව ඔබගේ ක්‍රියා කලාපයම පමණක් නොවේ. ඒ සඳහා ආයතනික සාධක මෙන්ම ආර්ථික සමාජ සාධකද බලපානු ලබයි.වර්තමාන තරගකාරී සංකීර්ණ සමාජ රටාව තුළ මිනිසාට මිනිසා පිළිබඳව දැනෙන හැඟීම් ද යටපත් වෙමින් පවතී. මිනිසුන් රැකියාව නිසා අනවශ්‍ය ලෙස  කාර්යබහුලත්වයට පත්වී තිබේ.පරීක්ෂකයින් පෙන්වා දෙන ආකාරයට රැකියාවේ  කටයුතු නිසා ඇතිවන මානසික ආතතියට වසර 15ක් අඛණ්ඩව මුහුණ දුනහොත් එම පුද්ගලයා බරපතළ රෝගී තත්ත්වයන් පහකට ගොදුරු වන්නට ඉඩ ඇත. එම බරපතල රෝග අතර පිළිකා රෝගයද ඇති බව  තහවුරු වේ.

🔶රැකියාවේ මානසික සෞඛ්‍ය අයහපත් වීමට බලපානු ලබන හේතූන් ලෙස ,

🔅වැඩ තදවීම හා අධික වැඩ

රැකියා ස්ථානයේ වැඩ කෝටියක් තම හිස මතට පතිත වූවහොත් එහි නොසෑහෙන බරක් අපිට දැනෙනු ඇත. නමුත් වැඩ ගොඩක් තිබුනට දිවා රාත්‍රී නොබලා කාර්යාලයේ සිට වැඩ ඉවර කිරීම ඔබ තවත් ආතතියට පත් කිරීමට හේතුවක් වෙයි. එම නිසා එම වැඩ කළමනාකරණය කර සිදු කිරීම එසේ කිරීමට  අපහසු නම් ඉහළ අංශය ද දැනුවත් කිරීම වැදගත් වේ.

🔅පුද්ගලික ප්‍රශ්න රැකියා ස්ථානයට ගෙනයාම.

🔅ගෙදර යන විටදී පවා රැකියාවේ වැඩ රැගෙන යාම.

🔅හැකි අවස්ථාවන්වලදී පවා අනවශ්‍ය  ලෙස රැකියාව ගැන වද වීම නිසා නිවාඩු නොගැනීම.

🔅අන් අය සමඟ තරගකාරීව වැඩ කිරීම.

🔅 අනවශ්‍ය ලෙස රැකියාවේ  බලාපොරොත්තු මත ජීවත්වීම නිසා තමන්ගේ රාජකාරි ගැන ඉතා ඉක්මනින් කලකිරීම.

🔅රැකියා ස්ථානයේ නිලධාරීන් සමග ඇතිකර ගන්නා සම්බන්ධතාවය සෘණාත්මක වීම.

🔅තම ඉහළ නිලධාරින් ගැන වැරදි අවබෝධ දැරීම.

🔅සුදුස්සන්ට සුදුසු තැන නොදී නුසුදුසන්ට නිලතල ලැබීම.

🔅ශ්‍රමයට සරිලන වැටුපක් නොලැබීම.

🔅කොපමණ හොඳින් වැඩ කළද නිතරම ආයතනය මගින් ගුණ නොව අගුණ දැකීම.

                 ආදී මෙකී නොකී තවත්  ගැටලු රැසක් මත රැකියාවේ තෘප්තිමත්භාවය වියැකී ගොස් මනස නිරවුල්ව තම රැකියාවේ නියැළීමට නොහැකියාව හටගනී. මෙම තත්ත්වයන් මනා ලෙස කළමනාකරණය කර ගනිමින් රැකියාවේ මානසික සෞඛ්‍ය යහපත් කරගැනීමේ හැකියාව තමා තුළින්ම නිර්මාණය කරගත යුතුය.

🔶රැකියාවේදී මානසික සෞඛ්‍ය යහපත්ව තබා ගැනීමට  නම්, 

🔅රැකියා ස්ථානයේ ඵලදායි සබදතා ගොඩනගා ගන්න.

ඔබ දවසේ වැඩි කාලයක් ගත කරන්නේ රැකියා ස්ථානයේ ය. ඔබගේ දවස හොඳින් ගත කිරීමට අවශ්‍ය නම් ඔබගේ වටපිටාව ද ධනාත්මක පරිසරයක් විය යුතුය. ඒ සඳහා ඔබ රැකියා කරන ස්ථානය තුළ ධනාත්මක අදහස් සහිත ඔබව දිරිමත් කරන පුද්ගලයින් සැම විටම ඇසුරු කරන්න. ඔවුන් සමග ඵලදායී  සබඳතා ගොඩනඟා ගන්න. එවිට රැකියා ජීවිතය ඔබට වෙහෙසකර නොවනු ඇත.

🔅රැකියාවේ එකම තැන ඉන්න එපා.

බොහෝ පුද්ගලයන් තරුණ කාලයේ සිට එකම රැකියාවක මුළු ජීවිත කාලය පුරාවටම නිරත වී විශ්‍රාම ලබයි. නමුත් ඔබ රැකියාවක නියැලෙන අතරතුර ඔබට කළ හැකි දේ ගැන සිතන්න. ඔබේ හැකියාවන් ගැන සිතන්න. එම හැකියාවන් ඔප්නන්වා ගන්න. ඔබගේ සුදුසුකම් කුසලතා සපුරා ගනිමින් දිනෙන් දින යාවත්කාලීන වන්න.

🔅සංවිධානය වූ ජීවන රටාවකට හුරු වෙන්න.

පසු දිනයේ රැකියා ස්ථානයේ වැඩ කොටස පෙර දිනයේම සංවිධානය කරන්න. මෙමගින් එදිනෙදා කාරයන්  පහසු කර ගැනීමට, අතපසුවීම්, අමතක වීම් අවම කර ගැනීමට මනා රුකුලක් වනු ඇත .

🔅පවුලේ සාමාජිකයන් සමඟ සබඳතා ශක්තිමත් කරගන්න.

වෙහෙසකර දිනයක් ගත කිරීමෙන් අනතුරුව තමන්ට හොඳින් ඇහුම්කන් දිය හැකි විශ්වාසනීය අයෙකු සිටී නම් එය දිව ඔසුවකට හා සමානයි. ඒ සඳහා වඩා විශ්වාසදායී පුද්ගලයන් වන්නේ ද ඔබගේ පවුලේ සාමාජිකයින් වේ. බිරිද, සැමියා, මව ,පියා, දරුවන් සමඟ වඩාත් සමීප වන්න. එය ඔබට රැකියාවේ ආතතිය  සමනයට   විසල් මානසික සහනයක් වනු ඇත.

🔅කයින් මෙන්ම සිතින්ද ගෙදර එන්න.

රැකියාවේ තිබෙන ප්‍රශ්න අර්බුදකාරී පරිසරය නිවස තුළට නොගන්න. නිවසට ආපසු කයින් මෙන්ම සිතින්ද ගෘහස්ථ ජීවිතය තුළ සක්‍රීයව සිටින්න.එසේ නොවුනහොත් ඔබට රැකියාවේ ආතතියෙන්  නිදහස් වීමට බාධා වේ.

🔅එක දිගට වැඩ නොකර මඳ විවේකද ලබා ගන්න.

ඔබ රැකියාව තුළ නිරතව සිටින අතරතුර අධික වෙහෙසකාරී බවක් දැනේනම් ඔබේ මනස හා ගතට කෙටි විවේකයක් ලබාදීමට හුරුවන්න. ආයතනයේ නිදහස් පරිසරයකට යන්න. වැඩ කරන අතරතුර තේ පානය කිරීම, තමා සිටින තැන වෙනස් කිරීම, සංගීතයට සවන් දීම මගින් නව ප්‍රබෝධයකින් මනස මෙන්ම ගත ද සැහැල්ලු කර  නැවත වැඩ කටයුතුවල නියැළීමට හැකිය.

🔅ආයතනගතව සිදු කරන වැරදි පුරුදු වලින් ඈත් වන්න.

රැකියාවේ මානසික යහපැවැත්මට හානි කිරීමට බොහෝ දුරට බලපානු ලබන්නේ වටපිටාවේ සිටින මිනිසුන් ය.  නිදසුන් ලෙස ආයතන තුළ සිදුවන කේලම් කීම, පුද්ගල විවේචනය කිරීම්, අනවශ්‍ය ලෙස කල්ලි ගැසී සිටීම ,කැපී පෙනීමට උත්සාහ දැරීම  මෙවැනි ආතතිකාරී ක්‍රියාවන් දරා ගැනීමේ අවසානය මිනිසුන්  හිතා ගත නොහැකි තරම් දරුණු මානසික ප්‍රපාතයකට ඇද වැටීමයි. තවත් පුද්ගලයකුට කරදරයක් නොවී සහයෝගයෙන් ජීවත්වීම වඩාත් වටින ක්‍රියවකි.

🔅සුබවාදී ආකල්ප වෙත නැඹුරු වීම.

ආයතනගත බොහෝ පුද්ගලයින්ට ලද දෙයින් සතුටු වීමට කටයුතු නොකරයි. එසේ වන්නේ සුබවාදී ආකල්ප නොමැති හෙයිනි. රැකියා ජීවිතය මානසික යහපැවැත්මට මෙන්ම සමස්ත ජීවිතයටම සුබවාදී චින්තනයෙන් ජීවිතය දෙස බැලීම පුරුද්ද ප්‍රගුණ කර ගත යුතුය.

🔅රැකියාවේ නව සාධනීය  අංශ කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම.

                  රැකියාවේ ද එක තැන පල් වන ස්වභාවය නිසා රැකියා තෘප්තියද ක්‍රමයෙන් අඩු විය හැකිය. එබැවින් රැකියාවේ නව සාදනීය අංශ කෙරෙහි ඔබගේ අවධානය යොමු කරවීමට කටයුතු කරන්න.

🔅ලිහිලන අභ්‍යාස වල නියැලෙන්න.

තරගකාරී සංකීර්ණ  සමාජය තුළ තමා වෙනුවෙන් ද කාලය කැපකිරීමට අමතක නොකරන්න. ස්වසන අභ්‍යාස ,මාංශ පේශී ලිහිලන අභ්‍යාස, රිද්මයානුකූල චලන අභ්‍යාස, සංගීත අභ්‍යාසවල ඉතා සුළු කාලයක් නියැලෙමින් මානසික සැලසුම ලබා ගන්න. එය ඔබගේ රැකියාවේ පීඩනකාරී වාතාවරණයෙන් මිදී තෘප්තියක් ගෙන ඒමට නිසකවම මෙහෙයවනු ලබයි.

🔅සමබර ජීවිතයකට හුරුවන්න.

 නිවැරදි ආහාර ,නින්ද, ව්‍යායාම මෙම අවශ්‍යතා ඔබගේ මූලික අවශ්‍යතා වේ. මෙමගින් ඔබගේ මානසික යහපැවැත්ම තහවුරු කරනු ඇත. මෙය එන්ඩොෆීන් වර්ධනය කිරීම ඩොපමයින් නියාමනය කර ඔබ වඩා සතුටින් තියන්න උපකාර කරයි.

🔅තමන් කළ වැඩ වෙනුවෙන් තමන්ට ප්‍රශංසා කරන්න.

රැකියාවේ මානසික සෞඛ්‍ය යහපත් කර ගැනීමට තමන්ට කළ හැකි හොඳම විසඳුම නම් තමන්ට හොඳින් සැළකීමයි. තමාව අගය කරන්න.තමාට ස්තූතිවන්ත වෙන්න .මෙම අගය කිරීම් ලබා ගැනීමට තමා සුදුස්සකු බව සිතන්න.

රැකියා ස්ථානයේ මානසික සෞඛ්‍ය අයහපත් වූ විට එය කළමනාකරණය කරගත යුතුම වේ. එසේ නොවුනහොත් සේවකයන් මධ්‍යසාර භාවිතය, දුම්පානයට ,අධික ලෙස ආහාර ගැනීම වැනි ඇබ්බැහැවීම් වලට ගොදුරු වේ. මෙහි අවසානය මිනිසා ලෙඩ ඇඳකට රැගෙන යාම යි. එම නිසා රැකියාවක නිරත වන ඔබ රැකියාවේ මානසික සෞඛ්‍ය යහපත්ව පවත්වාගෙන යාමට කටයුතු කළ යුතුමය.ජීවිතේ වැඩිම කාලයක් ගත කරන රැකියා ස්ථානය අපායක් කර නොගනිමින් එය දිව්‍ය ලෝකයක් සේ සුන්දර විදියට ගත කරන්න පුළුවන් නම් මනසට පමණක් නොව එය ගතටද    ලබා දෙන  වටිනා  සත්කාරයකි.

Leo Janithri Rameshi 

Faculty of Arts

First Year

වැඩිහිටි මානසික සෞඛ්‍ය [ Mind Pulse - Article 08]

 

Mind Pulse

Phase - 1

Session - 1

මිනිසුන් වයස්ගත වන විට බරපතල රෝගාබාධයකට මුහුණ දීම හෝ ආදරය කරන කෙනෙකු අහිමි වීම වැනි ඔවුන්ගේ මානසික සෞඛ්‍යයට බලපාන ඇතැම් ජීවන අත්දැකීම් අත්විදිය හැක.බොහෝ වැඩිහිටියන් මේ ජීවිතයේ වෙනස්කම් වලට හැඩගැසුනද සමහරුන්ට ශෝකය , සමාජ හුදෙකලාව හෝ තනිකම වැනි හැඟීම් අත්විඳීමට සිදු වේ.  මෙහිදී මානසික අවපීඩනය හා කාංසාව ආබාධ වැනි මානසික සෞඛ්‍ය තත්ත්වයන් වර්ධනය වීමේ අවදානමක් ඇත. එමෙන්ම සංචලනය අඩු වීම, නිදන්ගත වේදනාවන් හා දුර්වලතාවයන් ඩිමෙන්ශියාව හෝ වෙනත් සෞඛ්‍ය ගැටලු ඇතිවිය හැක. ඒ සඳහා ඔවුන්ට යම් ආකාරයකට දිගුකාලීන රැකවරණයක් අවශ්‍ය වේ. මිනිසුන් වයසට යත්ම ඔවුන් එකවරම තත්ත්වයන් කිහිපයකට හෝ මුහුණ දීමට ඉඩ ඇත.

වැඩිහිටි පුද්ගලයන්  මානසික සෞඛ්‍ය තත්ත්වයන් බොහෝ විට හඳුනා නොගෙන අඩුවෙන් ප්‍රතිකාර කරනු ලබන අතර මෙම තත්ත්වයන් වටා ඇති අපකීර්තිය ඔවුන් උපකාර පැතීමට මැලි විය හැක.

වැඩිහිටි විය පැමිණෙන විට මානසික සෞඛ්‍ය හැඩගැසෙන්නේ කායික හා සාමාජිය පරිසරයෙන් මත පමණක් නොව පෙර ජීවිත අත්දැකීම්වල සමුච්චිත  බලපෑම් හා වයස්ගත වීම සම්බන්ධ විශේෂ වු ආතති තත්ත්වයන් මගින් වේ.එමෙන්ම තවද සමාජය තුල 

* වියපත් වැඩිහිටියන් වියෝවීම.

* ⁠ආදායම පහත  වැටීම 

* ⁠විශ්‍රාම යාම 

* ⁠අරමුනු පිළිබඳ හැඟීම අඩුවීම වැනි අහිතකර සිදුවීම් මෙන්ම තම දරු මුණුපුරන් තමාට දක්වන ආදරය , රැකවරණය , කැපකිරීම්  නොමැති වීමා නිසා ඇති වන මානසික පීඩනය බරපතල ලෙස මානසික සෞඛ්‍යයට බලපානු ලැබේ.

එමෙන්ම සමාජය තුල යම් වැඩිහිටි පිරිසක් මේ එක් එක් ආකාරයේ තත්ත්වයන්න්ටද මුහුණ දෙයි. සමාජ හුදෙකලාව හා තනිකම පසුකාලීනව ජීවිතයේ ප්‍රධාන ලෙසම මානසික සෞඛ්‍ය අවධානම් තත්ත්වයකට පත් වීමට ඉඩ ඇත. එසේම වයස්ගත පුද්ගලයන් අපයෝජනය කිරීම ,ඕනෑම ආකාරයක කායික ,මානසික , වාචික , ලිංගික  හෝ මූල්‍ය අපයෝජනයන් මෙන්ම නොසලකා හැරීම්ද ඇතුලත් වේ. 

මෙහිදී අප නිරෝගීව වැඩිහිටියෙකු වයසට යාම සඳහා මානසික සෞඛ්‍ය ප්‍රවර්ධනයට මෙන්ම අනවශ්‍ය දේ වැලැක්වීමේ උපාය මාර්ග අප  හඳුනාගෙන තිබීම වැදගත්ය. 

එලෙස යම් නිදසුන් කිහිපයක් ලෙස 

       •මූල්‍යමය ලෙස අනාරක්ෂිතභාවය අවම කිරිමට පියවර ගැනීම

       •වැඩිහිටියන් සහ ඔවුන් රැකබලාගන්නන් සඳහා සමාජ සහයෝගය ලබා දීම

       •සෞඛ්‍ය සම්පන්න ලෙස සමාජය                

        තුල හැසිරීමට  ජීවිතය පවත්වා              ගෙන යාමට සහය වීම. 

       •විශේෂයෙන්ම සමබර ආහාර               

       වේලක්ගැනීම     

       •ශාරිරික ක්‍රියාශීලි වීම 

       •දුම්වැටි , මධ්‍යසාර ආදී දේ 

        භාවිතයෙන් අඩු කිරීම 

එමෙන්ම ජීවිතයේ  මේ අවස්ථාව තුලට ඔවුන්ට අර්ථවත් සමාජ ක්‍රියාකාරකම් ආදිය මගින් ධනාත්මක මානසික සෞඛ්‍යය, ජීවිත තෘප්තිය හා ජීවන තත්ත්වය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩිදියුණු කිරීම ආදි දේ කිරීම කල හැකිය. 

මේ ආදි නොයෙකුත් යහපත් ක්‍රියාමාර්ගයක් හරහා අපගේ වැඩිහිටි ප්‍රජාවගේ මානසික සෞඛ්‍ය යහපත් හා සෞඛ්‍ය සම්පන්නව පවත්වා ගැනීමට උපකාරී වේ.

Leo Waruni Chathurika

නව යොවුන් වියේ මානසික සෞඛ්‍ය [ Mind Pulse - Article 07]

 

Mind Pulse

Phase - 1

Session - 1

ලෝකය සුවද කරන්න වගේම ලස්සන කරන්න පුංචි මලකට පුලුවන්. මේ පුංචි මලක් හරියට යෞවනයින් වගේ. පුංචි මල් කැකුල පිපෙන කාලයේදී යම් යම් දේවල් නිසා ඒ මල තැලී පොඩි වී ගියහොත්, එවිට අලංකාරව පිබිදී ලෝකය සුවද කිරීමට තිබූ මලක් අප පරිසරයට අහිමි වී යන්නා සේම දරුවෙකුගේ නව යොවුන් වියේදී සිදුවන යම් යම් මානසික හෝ කායික තාඩන පීඩන එල්ලවීම හේතුකොටගෙන මනා පෞරුෂයකින් යුතු යෞවනයෙක් සමාජයට අහිමි වී යයි.

දරුවෙකුගේ අවුරුදු 10 සිට 19 දක්වා කාලසීමාව නව යොවුන්විය ලෙස සලකයි. ඒ කාල සීමාව, නව හැගීම් දැනීම් ඇති වීම ආරම්භ වන කාලයකි. දරුවෙකුගේ සංක්‍රමණ කාලය ලෙස සැලකෙන මේ කාල වකවානුව තුලදී ශාරීරික, ලිංගික, බුද්ධිමය, මානසික හා සමාජීය යන සමස්ත පරිණතියක් ඇති වේ.

ඇසි පිල්ලමක් ගහන තප්පරයෙන් පවා සිතුවිල්ලක් වෙනස් කරන මෙකී වයසේදී දරුවන් ස්වාධීන වීමට උත්සහ කරයි. එමෙන්ම අලුත් අලුත් දෑ සෙවීමට උත්සහ කිරීම තුලින් කුතුහලයක්ද ඇති වේ. එවිට දරුවන්ට ඇතිවන අභියෝගද වැඩි වේ. ඒ අභියෝග හේතුකොටගෙන නව යෞවනයා හට මානසික ගැටලු රාශියකට මුහුණ දීමට සිදු වේ.

ලංකාවේ වෙසෙන නව යෞවනයින් අතරින් 05% කාංසාවෙන්ද, 09% ක් තනිකමෙන් සහ 06% ක් සමීපතම යහළුවන් නොමැතිකමෙන් පෙළෙන බව අනාවරණය වී ඇත. නව යෞවනයන්ගෙන් 51%ක් අනෙක් සිසුන් කාරුණික සහ උදවු සහගත බව තමන්ට දැනෙන බව ප්‍රකාශ කළද 39% ක් අනෙක් සිසුන්ගේ හිංසනයට ලක්ව ඇති බවද සමීක්ෂණයකින් හෙළිවි තිබේ.

මේ අතරින් නව යෞවනයන්ගෙන් 09% කට සියදිවි හානි කරගැනීමේ සිතුවිලි පහළ වී ඇති අතර, 07% ක් සියදිවි හානි කරගැනීමට උත්සාහ කර ඇති බවද අනාවරණය කරගෙන තිබේ. මෙවැනි කරුණු සලකා බැලීමේදී නව යෞවන වියේ මානසික සෞඛ්‍ය සම්බන්ධයෙන් දැඩි අවධානයක් යොමුකළ යුතු බව පැහැදිලිය. (ශ්‍රී ලංකාවේ සිදු කළ පාසල් සෞඛ්‍ය සමීක්ෂණයක ප්‍රථිඵලයකි)මෙලෙස නව යොවුන් වියේ දරුවන් මානසික ගැටලු වලට ගොදුරු වීමට බලපාන හේතු පිළිබද විමසා බැලීම ඉතා අවශ්‍ය වේ.

අද වර්තමානයේ දරුවෙක් උපන් අවස්ථාවේ සිටම ජංගම දුරකතනය අතට ලබා දෙයි. මානසික ගැටලු සදහා බලපාන විශාල හේතුවක් ලෙස එය දැක්වීමට හැකියි. තවද වර්තමාන දරුවාට නින්ද ලැබෙනුයේද අඩු වශයෙනි. ඒ ජංගම දුරකතනය නිසා, අධ්‍යාපන කටයුතු නිසා හෝ දුරකතන රූපවාහිනී ආදිය නිසා හෝ මොවුන් වැඩි වේලාවක් නිදිවර්ජිතව සිටීමට පුරුදු වී ඇත. 

නමුත් අපි හොදින්ම දන්නා කාරණය නම් දරුවන්ගේ මානසික මෙන්ම කායික නීරෝගීතාව උදෙසා ප්‍රමාණවත් නින්දක් ලබා ගත යුතුම වේ. තවද නූතන දරුවන්ට විවේකය ලැබෙන්නේ ඉතා අඩුවෙනි. ඔවුන්ට නිදහසේ සිටීමට, ක්‍රීඩා කිරීමට කාලයක් නෑ. ඊට ප්‍රධානතම හේතුව නම් වර්තමාන අධ්‍යාපන ක්‍රමයයි. එමෙන්ම දරුවන් ආශ්‍රය කරන මිතුරන් මෙන්ම එම කාල සීමාව තුලදී ඇති කරගනු ලබන ප්‍රේම සබදතාද නව යෞවනයන්ගේ මානසික සෞඛ්‍ය සදහා බාධා ඇති කරයි. 

කාංසාව, විෂාදය, ආතතිය, කේන්ති යාම, නුරුස්නා ගතිය, සියදිවි නසා ගැනීම ගැන සිතීම හෝ කතා කිරීම යනාදිය නව යොවුන් සිත් තුල හටගන්නා මානසික ගැටලු ලෙස සැලකීමට හැකි ය. 

මෙකී මානසික ගැටලු අතරින් ප්‍රධානම තැනක් ගනු ලබන්නේ විෂාදය හෙවත් depression තත්ත්වයයි. මන්ද, මානසික රෝග අතරින් පුද්ගල හානිය මෙන්ම සමාජ හානියද ප්‍රභල වශයෙන් දක්නට ලැබෙන රෝගයක් ලෙස විශාදය පෙන්වා දිය හැකිය. විෂාදය හෙවත් 'ඩිප්රෙෂන්' (Depression) යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ කිසිවකු දීර්ඝ කාලයක් මුළුල්ලේ නිශේධනීය ආකල්පවලින් පීඩා විඳීමේ රෝගී තත්වයකි.

එය වරින් වර හටගන්නා ශෝකයක් හෝ මානසික වේදනාවකට වඩා බරපතළ මානසික පීඩාවකි.

පසුගිය දා සෙලීනා ගෝමස් සහ ලේඩි ගාගා වැනි සුප්‍රසිද්ධ බටහිර ගායිකාවෝ තමන් විෂාදයෙන් පෙළුණු බවත් එයින් මිදීම පිණිස ප්‍රබල අරගලයක යෙදුණු බවත් ප්‍රසිද්ධියේ හෙළි කළහ.

"මට සිද්ධ උනා ඒකෙන් මිදෙන්න. මට අවශ්‍ය හැම දේම මට තිබුණත් මම ඇතුළතින් සම්පූර්ණයෙන්ම කඩාවැටිලයි හිටියේ. මම කිසි දෙයක් නොවුණු විදිහට හැම දේම කරන්න උත්සාහ කළත් ඒක දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ සඟවන්න උත්සාහ කරනකොට තේරුණා මම මටම හානියක් කරගන්නේ කියලා," ඇමරිකානු සංගීත සම්මාන උළෙළේ දී ජනප්‍රිය ගායිකා සෙලීනා ගෝමස් සිය අත්දැකීම් මාධ්‍ය හමුවේ විස්තර කළාය.

💠මෙම විශාදය ඇති වීමට බලපාන හේතු ලෙස,

* හෝමෝන මට්ටම වෙනස් වීම 

* නිවසේ හා වෙනත් අයගෙන් එල්ලවන පීඩනය.

* යොවුන් මොළයේ මනෝභාවය නියාමනය කරන රසායනික ද්‍රව්‍ය අඩු මට්ටමක පැවතීම.     

•යොවුන් මොළයේ මනෝභාවය නියාමනය කරන රසායනික ද්‍රව්‍ය අඩු මට්ටමක පැවතීම.

* ⁠මවුපියන් අහිමි වීම.

* ⁠මානසික හෝ ලිංගික අපයෝජන වැනි සිතට කාවදින සිදුවීම්.

⁠• ජානමය ලක්ෂණ.

•ජීවිත ජයගන්නා ආකාරය පිළිබද ආදර්ශ ලැබී නොතිබීම.

යනාදිය දැක්වීමට හැකිය.

තවද, මානසික ආතතිය ද නව යෞවනයයින් අතර බහුලව දක්නට ලැබෙන මානසික රෝගයකි. මානසික ආතතිය යනු මිනිසාට ඇතිවන ස්වභාවික හැඟීමකි. යම් මානසික පීඩනයක් යටතේ හෝ චිත්තාවේගයකින් කටයුතු කරන විට මානසික ආතතිය ඇතිවේ.

💠මානසික ආතතිය ඇති වීමට බලපාන සුලභ හේතු ලෙස,

• ආර්ථික ගැටළු

• රැකියා ගැටළු

• සමීපතයෙකුගේ මරණය

• පවුලේ ඇතිවන ගැටළු

• අන් අය සමග පවතින සම්බන්ධතා වල ගැටළු

• තරගකාරී විභාග රටාව

• ආදරය කරන පුද්ගලයන් අතර ඇතිවන ගැටළු

යනාදිය පෙන්වා දිය හැකිය.

මෙවැනි විෂාදය, ආතතිය හෝ වෙනත් මානසික ගැටලුවකින් දරුවෙක් පෙළෙනවාදැයි හදුනාගැනීම ඉතා වැදගත් වේ. මන්ද එවැනි ළමුන් හදුනා ගැනීම තුළින් නිකරුණේ මරණයට ගොදුරුවන දරුවන් ඉන් ගලවා ගැනීමට අවකාශ සැලසේ. 

💠මෙකී මානසික රෝගයන්හි රෝග ලක්ෂණ ලෙස,

* ශක්තිය අඩුවීම.

* ⁠ආහාර රුචියේ වෙනස්වීම ඇතිවීම.

* ⁠නිතර තරහා යාම හෝ දුක ඇතිවීම.

* ⁠නිතර නිදිමත ඇති වීම හෝ නින්ද නොයාම.

* ⁠පෙර සතුටට පත් වූ දේවල් පිළිබද උනන්දු නොවීම.

* ⁠අවධානය යොමු කිරීමේ අපහසුතාවය.

* ⁠මත්‍ ද්‍රව්‍ය හෝ මත්පැන් භාවිතයට හුරුවීම.

* ⁠අධ්‍යාපනයට දුර්වල වීම.

* ⁠සියදිවි නසා ගැනීම ගැන කතා කිරීම හෝ ඊට තැත් කිරීම.

* ⁠දරුවා නිතර නිතර අසනීප වීම.

* ⁠තද හිසේ කැක්කුමක්, උදරයේ වේදනාවන්, මාංශපේශී වේදනාවන් ඇති බව කීම.

යනාදී ලක්ෂණ පෙන්වා දිය හැකිය.

විශේෂයෙන් කිවයුතු දේ නම් මෙවැනි ලක්ෂණ දරුවන් පෙන්වන විට අධ්‍යාපනයේ පීඩනය හෝ විභාග පීඩනය ලෙස සලකා  දෙමාපියන් එය නොසලකා හැරීම සිදු කරයි. නමුත් හොදින් මතක තබා ගත යුතු කාරණය නම් අධ්‍යාපනය යනු දරුවෙකුගේ ජීවිතයෙන් එක් කොටසක් පමණක් බවයි. ඉන් ඔබ්බට ගිය බොහොමයක් දේවල් දරුවෙකුගේ පුංචි සිතක් තුළ ඇති බව සිහි කළ යුතුම වේ.

මෙවැනි රෝග ලක්ෂණ තමාට ඇති බව තමාටම දැනුන විට හෝ තම දරුවාට, තම යහලුවාට ඇති බව දැනුන විට එවිට ගත යුතු ක්‍රියාමාර්ග පිළිබදව ද විශේෂ අවධානයක් යොමු කිරීම ඉතා වැදගත් වේ. 

💠මෙවැනි මානසික රෝග තමාගේ ජීවන රටාව වෙනස් කිරීමෙන් පාලනය කර ගැනීමට හැකියාව ඇත. 

උදාහරණ ලෙස,

* ව්‍යායාම වල නිරත වීම

* ⁠අවම පැය 8ක නින්දක් ලබා ගැනීම

* ⁠සීනි හා මේද ආහාර වලින් වැළකී සිටීම 

* ⁠කැෆේන්(කෝපි) භාවිතය අවම කිරීම

* ⁠මත්‍ ද්‍රව්‍ය ඇබ්බැහියෙන් වැළකීම

යනාදී සරල දේවල් තුළින්ද මෙකී මානසික ගැටලු තත්ත්වයන්ගෙන් මිදීමට හැකියාව ඇත.

තවද, ධනාත්මක චින්තනය එනම් ධනාත්මක දේවල් නිතර සිතීම මගින් තමාගේ ආත්ම විශ්වාසය වැඩිවනවා සේම පාලුව කාංසිය ආතතිය යනාදී සිතුවිලි පහවී යයි.

එසේම විශ්ව ආකර්ශණ නීතිය හෙවත් තමන්ට අවශ්‍ය දේ තමන්ට ලැබී තියෙන ලෙස සිතින් දකිමින් අත්විදීම මගින්ද මනසේ තියෙන ආතතිය තුරන් කර ගැනීමට හැකි වේ.

💠එනමුත් එවැනි රෝගී ලක්ෂණ දිගටම පවතී නම් හෝ තම දරුවාට හෝ යහලුවාට මෙවැනි තත්ත්ව දිගටම පවතින බව හැගී යන්නේ නම්,

* දෙමාපියන් හෝ යහලුවෙක් වශයෙන් මුලින්ම මෙකී රෝග ලක්ෂණ හිමියාට මානසිකව හයියක් විය යුතු වෙයි.

* ⁠එම තත්ත්වය දිගටම පවතී නම් වෛද්‍ය නිර්දේශ අනුව මනෝ චිකිත්සාවට හෝ ඖෂධ සදහා යොමු විය යුතුය.

* ⁠එවැනි රෝග ලක්ෂණ ඇති අයව කොන් කිරීමට හෝ රෝග ලක්ෂණ පිළිබදව නොසලකා හැරීම සිදු නොකොට සමාජයක් ලෙස එක්ව ඔවුන්ට උදවු කිරීම ඉතා අවශ්‍ය වේ.

💠මානසික ගැටලු සදහා දරුවන් ගොදුරු වීම වැලැක්වීම සදහා අධ්‍යාපන හා සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයන් මගින්ද පියවර රාශියක් ගෙන තිබේ.

✅ පාසල් සෞඛ්‍ය වැඩසටහන්.

* සෞඛ්‍ය වෛද්‍ය නිලධාරී කාර්‍යාලය මගින් හා මහජන සෞඛ්‍ය පරීක්ෂකවරු පාසල් වලට ගොස් මානසික සෞඛ්‍ය වෙනිවෙන් ප්‍රවර්ධන වැඩසටහන් මෙහිදී සිදු කරයි.

✅ 6 ශ්‍රේණියේ සිට 9 ශ්‍රේණිය දක්වා සිසුන්‍ට ජීවන කුසලතා ඉගැන්වීම.

✅ පළාත් මට්ටමින් ගුරුවරුන්ටද දැනුවත් කිරීමේ පාඨමාලා පැවැත්වීම.

 මෙය අධ්‍යාපන හා සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය ඒකාබද්ධව සිදු කරයි. මෙහිදී හැසිරීමේ හෝ ඉගෙනීමේ ගැටලු ඇති සිසුන් හා අපයෝජන හා හිංසාවන්ට ලක්වූ සිසුන් හදුනාගන්නා ආකාරය පිළිබද දැනුවත් කිරීම් සිදු කරයි.

✅ දරුවන්ගේ පෞරුෂය වර්ධනය කිරීමට කටයුතු කිරීම.

✅ මානසික ආතතිය හදුන ගැනීම හා ඒවා අවම වන ලෙස දරුවන්ට අධ්‍යාපනය ලබා දී විභාග කරා යොමු කිරීම.

✅ සෞඛ්‍ය වෛද්‍ය නිලධාරී කාර්‍යාල වල සෙනසුරාද දිනවල යොවුන් පියස මගින් සායන පැවැත්වීම.

 ඒවා මගින් මනෝ උපදේශන ලබා දීම හා ජීවන කුසලතා වර්ධනයට අවශ්‍ය උපදෙස් ලබා දෙයි.

✅ අනෙකුත් රජයේ රෝහල් වල මානසික සෞඛ්‍ය සේවා පිහිටුවා තිබීම.

මෙවැනි ක්‍රියාමාර්ග රැසක් ගැනීම මගින් අරමුණු කරගනුයේ දරුවන් මානසික ගැටලු වලට ගොදුරු වීමට ඇති අවස්ථාව අවම කිරීම හා මානසික රෝග වලට ගොදුරු වී ඇත්තවුන්ට මනෝ උපදේශන වලට ලක් කර ඔවුන් ඒවායින් මුදවා ගැනීමයි.

Leo Kavindi Asha

First Year

Faculty of Arts

හැඟීම් තේරුම්ගෙන කළමනාකරණය කරන්නේ කෙසේද ? [ Mind Pulse - Article 06]

 

Mind Pulse

Phase - 1

Session - 1

සිතුවිලි ඔයා පාලනය කරනවද? ඔයා සිතුවිලි පාලනය කරනවද ?

හැඟීම් කියන්නේ භාවයන් එහෙම නැත්නම් චිත්වේග කියලා හඳුන්වන්නත් පුළුවන්. චිත්තවේග, හැඟීම් බොහෝ වෙලාවට අපේ සිත, මනස මුල්කරගෙන තමයි පැන නගින්නේ ඒ වගේම චිත්තවේග, හැඟීම් අපි පෙන්වන්නේ අපේ මුහුණෙන් භාවයන්වලින්.හැඟීම් අපිට ප්‍රධාන වශයෙන් කොටස් දෙකක් හඳුනගන්න පුළුවන් ධනාත්මක හැඟීම් සහ සෘණාත්මක හැඟීම් . 

අපේ සිතුවිලි බලවත් වුණාම සිතුවිලි විසින් අපිව පාලනය කරනවා .

⛔ සෘණාත්මක හැඟීම් වලට උදාහරණයක් ලෙස :- ව්‍යාපාරයක් කරන පුද්ගලයෙකු තම ව්‍යාපාරයෙන් ලාභ ලැබෙන්නේ නැහැ,  මේක මට කරන්න බැහැ කියල අත්හරිනවා නම් ඒක ඍණාත්මක හැඟීමක් සෘණාත්මක ආකල්පයක් .

⛔ ධනාත්මක හැඟීමකට උදාහරණයක් ලෙස :- ක්‍රිකට් ක්‍රීඩකයෙක් තමන්ගේ මංගල තරග වාරයේදීම ශතකයක් ලබාගෙන ක්‍රීඩාවේදී වීරයා බවට පත්වුණාම ඔහු දිගින් දිගටම පුහුණුවීම් කටයුතු සඳහා සහභාගි නොවී තමා වීරයා ලෙස සලකා කටයුතු කරනවා මේක ධනාත්මක හැඟීමක් .

අපිට හැඟීම් බොහෝමයක් හඳුනාගත හැකිය .(ආදරය ,කෝපය, සතුට, විරහව, ප්‍රේමය, රාගය, ජය ,පරාජය )

⛔" පපුතුරක ගුලිව අතීතය හීන්සරයෙන් මිමිනීම ,දරන්නම බැරිම නුඹ නොමැති බව හදවත පිළිනොගැනීම ". 

ආදරය විරහව පිළිබඳව බොහෝ කවි ,ගීත ,නිසදෙස්, කෙටි කතා, නවකතා ලියවුණේ හැඟීම් දරාගන්නම බැරි තැන .

 හැඟීම් පාලනය කරගන්න බැරිවුණු අවස්ථා තියෙනවද?. හැඟීම් පාලනය කරගන්න බැරිවුණු මිනිස්සු ඔබ දැකලා තියෙනවද ?. 

 බොහෝ වෙලාවට මිනිසුන් දන්නේ නැහැ තමන්ට මේ ආවේ චිත්ත වේගයක්ද, මේක හැඟීමක්ද කියලා .හැඟීමක් පිට කරන විදි එක එක මිනිසුන්ට විවිධාකාරයි. මේක හැඟීමක්ද, ආවේගයක්ද, චිත්ත වේගයක්ද මේක මම පාලනය කළ යුතුද කියන තැන ප්‍රශ්නාර්ථයක් තියෙන්නේ මිනිසුන් ඒ ගැන දන්නේ නැති නිසා . 

අපි උදාහරණයක් ලෙස :- කෙනෙකුට ලැබෙන්නේ එයාගේ රැකියාවෙන් අඩු වැටුපක්. නමුත් ඔහුට අවශ්‍ය කාර් එකක් මිලදී ගන්න ඔහු මේ මොහොතේ කාර් එකක් මිලදී ගත්තත් පසුව ඔහු කනස්සල්ලට පත් වෙනවා කාර් එකට මුදල් ගෙවා ගැනීමට අපහසු වීම නිසා .කාර් එකක්  මිලදී ගැනීමට පෙර ඔහුට කාර් එකක් මිලදී ගත යුතුයි කියලා හැඟීමක් තමයි එන්නෙ ඒ වෙලාවෙදි තමන්ගේ වැටුප ගැන හිතලා තමන්ගේ අනාගතය ගැන හිතලා ඒ හැඟීම යටපත් කරගත්තනම් තමන් ඒ හැඟීම පාලනය කරගත්තනම් ඔහුට පසුව කනස්සල්ලට පත්වෙන්න අවස්ථාවක් ලැබෙන්නේ නැහැ . 

උදාහරණයක් ලෙස:- තරබාරු කෙනෙක්  ආහාර  පාලනය කළ යුතුයි කියලා සිතනවා නමුත් පසුව තෙල් සහිත ආහාර, පිටි සහිත ආහාර, රසවත් පැණි රස ආහාර දුටු විට සිතනවා මේවා ආහාරයට ගන්න නමුත් ඇත්තටම මේ ගැන සිතන කෙනෙක් නම් එම ආහාර සුදුසු නෑ කියලා සිතලා තමන්ගේ හැඟීම යටපත් කරගෙන ආහාර අනුභවයෙන් වැළකිලා ඉන්නවා.

 අපිට විවිධාකාර සිතිවිලි හැඟීම් හඳුනාගන්න පුළුවන් ඒ අතරින් සිරකරුවකු ගතහොත් ඔහු ආවේගශීලී වීම නිසා යම්කිසි ඝාතන සිද්ධියකට සිරගත වී සිරදඬුවම් ලබනවා නම් ඔහු ඒ ඝාතනය නොකර සිටියානම් ඒ තත්ත්වය තමන්ට උදා වෙන්නේ නැහැ කියලා සිතනවා ඒ කියන්නේ හැඟීම් තේරුම් අරගෙන තමන් හැඟීම් පාලනය කළා නම් තමාට අද ඒ තත්ත්වය උදාවෙන්නේ නැහැ කියලා තේරුම් අරගෙන තියෙනවා .

අපි බලමු හැඟීම් මොන වගේද අපි පාලනය කරන්න ඕන කියලා ඒ වගේම ඇයි අපි හැඟීම් පාලනය කරන්න අවශ්‍ය සහ හැඟීම් කළමනාකරණය කරගන්නේ කෙසේද කියලා .(නිවසෙහි  ඇති කරන සුනඛයෙක්, සුරතලෙක් වගේ අපි හැඟීම් පාලනය කළ යුතුයි) . 

පුරාණ කතා වලට අනුව බල්ලා මිනිසාගේ මිතුරාය . අපි සුනඛයෙක් ඇති කරද්දී සුනඛයාට නිසි පුහුණුවක් ලබා දුන්නේ නැත්නම් සුනඛයාගේ පාලනය නොමැති වූ විට හාම්පුතා වුවද සපා කන්න පුළුවන් .නමුත් අපි සුනඛයෙක් නිසි පරිදි පුහුණු කරනවා නම් හාම්පුතාගේ අණට අනුව ක්‍රියා කරනවා .අන්න ඒ වගේ තමයි මුලින්ම අපි අපේ සිතුවිලි පාලනය කරන්න පුරුදු වෙන්න ඕන .සිතුවිලි පාලනය කරන්න ප්‍රධාන කොටස් තුනක් යටතේ මම කරුණු ගොනු කරන්නම් .

 1. සිතුවිලි පිළිගත යුතුයි .

2. තර්කානුකූලව බුද්ධිය සිතිය යුතුයි .

3. සිතුවිලි හැසිරවිය යුතුයි .

අපි අපේ සිතුවිලි පිළිගත යුතුයි . යාළුවෙක් ඔයාට බැන්නොත් ඔයා ඒ පිළිබඳව සිතන ආකාර දෙකක් හඳුනාගන්න පුළුවන් . ඇයි යාළුවා බැන්නෙ කියලා සිතනවා .එහෙම නැත්නම් ඒ  එයාගේ විදිය  කියලා සිතනවා .මෙතනදි 'අනේ ඇයි එයා එහෙම කළේ" කියලා අපි දිගටම සිතීම නිසා අපේ සිතට දුකක් දැනෙනවා. ඒ වගේම අපි ඒක පිටිපස්සෙ දිගින් දිගටම  යනවා .නමුත් ඒ එයාගේ විදිය කියලා සිතද්දි ඒක එතනින් ඉවර වෙනවා .අපි මෙතනදි සුනඛයාව උදාහරණයට අරගෙන බැලුවොත් අපි ව්‍යායාම සඳහා පාරේ දුවගෙන යනවා නම් අපි පුහුණු කරපු සුනඛයත්  අපේ පස්සේ දුවගෙන එනවා .ඒ වගේම තමයි අපි නිහඬව ගෙදරට වෙලා වැඩක් කරගෙන ඉන්නකොට සුනඛයා  නිහඬව අපි අසලම රැඳී සිටිනවා.මෙන්න මේ වගේ තමයි අපි අපේ හැඟීම් ගැන නිතර නිතර හිතලා ඒව දිගින් දිගටම පවත්වගෙන යනවට වැඩා අපි නිශ්ශබ්දව හෝ එය නිමා කිරීම තුළින් අපිට සහනයක් ලබාගන්න පුළුවන් .

විභාග වලට පාඩම් කරද්දී බයක් දැනෙනවා. ඒ වගේම තමයි ඒකට හේතුව වෙන්නේ අපි පාඩම් කරලා නැහැ. නැත්නම් විභාගයට අවශ්‍ය කරන දේවල් ටික අපි හරියට ඉටු කරලා නැහැ. අන්න ඒ නිසා තමයි විභාගයට අපිට බියක් ඇති වෙන්නේ නමුත් අපි විභාගයට පෙර සූදානමකින් යුතුව කටයුතු කරානම් අපිට කිසිම වෙලාවක බියක් ඇති වෙන්නේ නැහැ .

ඔබගේ සිතට තරහක් පැමිණි විට සිතන්න මට තරහ ඇවිත් තියෙන්නේ මං මේක පාලනය කර යුතුයි කියලා .ඒ මොහොතේ තරහ පාලනය නොකළොත් සිදු වෙන්නේ කෙනෙකු සමග රණ්ඩුවක් ඇතිවීම හෝ තව කෙනෙකුට බැන වැදීමක් .මුලින්ම හැඟීම පිළිගෙන එයට විසඳුම් සෙවිය යුතුයි .

තර්කානුකූලව සිතිය යුතුයි  ex:-"සුනඛය කූඩුවේ ඉද්දි එළියේ වඳුරෙක් ඉන්නවනම් සුනඛයා කෑගහනවා ,කුඩු ඇතුලේ දඟලනවා, මොන විදියකින් හරි එළියට එන්න තමයි හදන්නේ නමුත් සුනඛයට තර්කානුකූලව සිතලා බුද්ධිමත් තීරණයක් ගන්න හැකියාවක් තිබුනනම් සුනඛයා සිතනවා කඩලා එළියට එන්න බැරි කූඩුවක් ඇතුලේ තමයි මම ඉන්නේ කියලා සුනඛයා තේරුම් ගන්නවා ".ඒවගේම තමයි අපිත් ආවේගශීලී වුණු අවස්ථාවක තර්කානුකූලව සිතිය යුතුයි .

Ex:-" බුද්ධ කාලයේදී කිසාගෝතමී තමාගේ මළදරුවා අරගෙන බුදුන් වහන්සේ දැකීමට ගොස් කිව්වා තමන්ගේ දරුවට පණ අරගෙන දෙන්න කියලා. බුදුන් වහන්සේ මේ වෙලාවෙදි මළ දරුවෙකුට පණ දෙන්න බැහැ කියලා කිව්වේ නැහැ. බුදුන් වහන්සේ කිව්වේ කිසිවෙකුත් නොමළගෙයකින් අබ මිටක් රැගෙන එන්න කියලා. මෙන්න මේ වෙලාවෙදි තමයි කිසා ගෝතමී දැනගන්නේ කිසිම කෙනෙක් නොමළගෙයක් නැති බව ඒ වෙලාවෙදි තමයි තමන්ගේ මළ දරුවා වළඳාල ගිහිල්ලා බුද්ධ ශාසනයේ පැවිදි වෙන්නේ. බුදුහාමුදුරුවෝ මේ අවස්ථාවේදී කරලා තියෙන්නේ කිසාගෝතමියට තමන්ගේ තර්කානුකූල බුද්ධිය  අවදි කරන්න අවස්ථාවක් ලබලා දීපු එක .

Ex:-ඒ වගේම තමයි යෞවන වියේ ඉන්න ගොඩක් අයට තියෙන ප්‍රශ්නයක් තමයි ප්‍රේම සබඳතාවලින් තමන්ගේ සිතේ ඇතිවන බිඳ වැටීම් . සෑම ප්‍රශ්නයක් දෙසම තර්කානුකූලව බුද්ධියෙන් සිතන්න .තමන් ප්‍රේම කරපු කෙනා තමන්ව දාලා ගියා නම් සිතන්න ඇත්තටම ඇය මට ආදරය කළා නම් මාව දාලා යයිද කියලා ?.

තමන්ගේ හැඟීම් හසුරුවන්න . 

ඔබට තරහ ගියා නම් ආවේගශීලී නම් මොහොතකට නවතින්න තමන් විසින් ඒ අවස්ථාව හසුරුවන්න. 

හැඟීම් පාලනය කළ නොහැකි වීම නිසා ඇතිවන රෝග. 

 

චිත්ත වේග හැඟීම් හසුරුවන්න හැකියාව නොමැති වීම නිසා බොහෝ රෝගවලට ගොදුරු වෙන්න පුළුවන් . එවැනි බොහෝ රෝග පවතිනවා . ඒ අතරින් 

මානසික ආතතිය, විශාදය ,මානසික අව පීඩනය ආදිය වැඩි වශයෙන් දකින්න පුළුවන් .

ලෝකයේ සෑම පුද්ගලයන් 4/1 ට මානසික රෝග පවතින අතර ලංකාවේ සෑම පුද්ගලයන්  8/1 ට මානසික රෝග පවතිනවා . ඉතින් මේ නිසා අපි අනිවාර්යෙන්ම මානසික රෝග පිළිබඳව අධ්‍යයනය කළ යුතුයි .

මානසික රෝග සඳහා විවිධ හේතු සාධක පවතින්න පුළුවන්. ඒ අතර ප්‍රධාන වශයෙන්ම ජානමය සාධක සහ සමාජ සාධක බලපාන්න පුළුවන් . 

⛔ විශාදය එහෙම නැත්නම් Depression කියන තත්ත්වය ඇතිවෙන්නේ දුක දොම්නස කනස්සල්ල දීර්ඝ කාලයක් පැවතීම නිසා නිතරම දුකින් කටයුතු කරන අයට විශාද තත්ත්වයන් ඇතිවෙන්න පුළුවන් නිතරම සෘණාත්මක අදහස් ඇතිවීම සති දෙකකට වැඩි කාලයක් දුකින් දොම්නසෙන් කාලය ගත කිරීම නිසා මෙම විශාද තත්ත්වයන් ඇතිවෙනවා. විශාද තත්ත්වයේ භයානකම අවස්ථාව විදියට සිය දිවි නසා ගැනීම හඳුනාගත හැකිය . සියදිවි නසා ගැනීම් පිළිබඳව පරීක්ෂණයන්ගෙන් ඔප්පු වෙලා තියෙනවා සියදිවි නසාගත් බොහෝ පුද්ගලයන් විශාදයෙන් පෙළුණු බව .

⭕ විශාද තත්ත්වයන් නැති කර ගැනීම සඳහා අපිට අනුගමනය කරන්න පුළුවන් පියවර කිහිපයක් තියෙනවා .

1.මනෝ වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර සඳහා යොමුවීම. 

2. ජීවන රටාව වෙනස් කරගැනීම.

3. කවුන්සලින් සඳහා යොමු විය හැකියි .

⭕ මානසික ආතතිය කියන රෝග තත්ත්වය බොහෝ දෙනකුට වැළඳෙන්න පුළුවන් එය ඉතාම කෙටි කාලයක් සහ දීර්ඝ කාලයක් වශයෙන් පැවතිය හැකිය. මෙය බොහෝමයක් විශ්වවිද්‍යාල ශිෂ්‍යයන් ,පාසල් ශිෂ්‍යයන් අතරත් ඇතිවිය හැකියි .

බොහෝ කාර්යබහුල වීම, වැඩ අධික වීම, නිදහසක් නොමැතිකම නිසා මේ මානසික ආතතිය ඇතිවෙන්න පුළුවන් .

⭕මානසික ආතතිය දුරුකර ගැනීම සඳහා 1.ව්‍යායාමවල නිරත වීම. 2.මනස ලිහිල් කරන ව්‍යායාම සිදුකිරීම (ගැඹුරු හුස්ම ගැනීම, භාවනා කිරීම).

 3.ප්‍රමාණවත් නින්දක් ලබා ගැනීම.

4. සෞඛ්‍ය සම්පන්න ආහාර ගැනීම.5.  කාලය කළමනාකරණය (තමාගේ බොහෝ රාජකාරී කටයුතු අතර කෙටි විවේකයක් ලබා, ගැනීම කෙටි නින්දක් ලබා ගැනීම).

 6.මිතුරන් පවුලේ අය සමඟ වැඩිපුරකාරය ගත කිරීම.

7. මානසික උපකාර ලබා ගැනීමත් සිදු කරන්න පුළුවන් .

⭕මේ මානසික රෝග මානසික ආතතිය බොහෝම උග්‍ර වූ අවස්ථාවලදී මරණය පවා සිදු වූ අවස්ථා හමු වේ.උදාහරණයක් ලෙස:-  තමන්ට තමන් පේන්නේ ගොඩක් මහත කෙනෙක් විදියට නමුත් පිටතින් එයා එතරම් මහත කෙනෙක් නොවේ . ඒ වගේම තමයි ගොඩක් මහත කෙනෙක් තමාට ශරීරයේ බර අඩු කර ගැනීම පිණිස අනවශ්‍ය ලෙස ආහාර ලබා නොගෙන සිටීම. තමා ආහාර වැඩිපුර ලබා ගත්තා යැයි සිතා ලබාගත් ආහාර වමනය කිරීම.

 ලෝක ප්‍රසිද්ධ ඩයනා කුමරියට වැළඳුණු රෝගයකින් එකක් තමයි මේ මානසික ආතතිය. තමාට තමා ගොඩක් මහත කෙනෙක් ලෙස පෙනෙන නිසා  ආහාර ලබා ගත් පසු  වමනය කරන්න පටන් ගන්නවා මේය දිගින් දිගටම පැවතීම නිසා ශරීරයේ බර අඩු වී මිය යාම පවා සිදුවිය හැකියි . ආතතිය උග්‍ර වූ අවස්ථාවල තමාට තමාගේ පාලනය නැතිවී යා හැකියි .

ඕනම දෙයක් පිළිබඳව වැඩිපුර සිතීම overthinking  නිසා මානසික ව්‍යාකූල තත්ත්වයන් ඇතිවේ . 1.තමාට යම් යම් දේ පාලනය කළ හැකියි සිතීම . (දෙයක් බාරගන්න නොහැකිවීම). උදාහරණයක් ලෙස:-  විභාගයකදී තමාට පේපර් එකකට ලකුණු අඩු වුණොත් ඒක එහෙම වෙන්න බෑ මීට වැඩිය ලකුණු එන්න ඕනි කියලා සිතනවා .ඒ පිළිබදව නිතර නිතර සිතීම නිසා අහිතකර තත්ත්වයන් ඇතිවිය හැකිය .

 2. හැමදේම නිශ්චිත යැයි සිතීම .උදාහරණයක් ලෙස :- අතීතයේ සිටම පන්ති කාමරවල ඉගැන්වීම් කටයුතු සිදු කළා .නමුත් කොරෝනා කාලවකවානුවේදී මෙය online education ලෙස වෙනස්වීමත් සමග මානසික ආතතිය තියෙන පුද්ගලයෙක් එය මට මෙහෙම ඉගෙන ගන්න බෑ 'මේ දේ කරන්න බෑ කියලා සිතන්න පුළුවන් .

3.යෞවන කාලයේ

 හැඟීම් පාලනය කිරීම සහ ආවේගශීලී බව පාලනය කිරීම ඉතාම වැදගත් වෙනවා .

උදාහරණයක් ලෙස :ප්‍රේම සබඳතාවයන් ඇතිවීම ,පිරිමි දරුවන් ආණ්ඩු ඇති කර ගැනීම ,වෙනත් ලිංගිකයන් සමග ඇතිවන ආකර්ෂණය ,ආලේපන ,අලුත් ඇඳුම් ,යහළුවන් සමඟ නිතර ගැවසීම ,අනුකරණය කිරීම .ආදී සියලුම හැඟීම්  අප විසින් පාලනය කළ යුතු වෙනවා .

⭕ ජීවිතය කියන්නෙම පොතක් සමහර පරිච්ඡේද දුක්බරයි .සමහර

 පරිච්ඡේද හරිම ගුප්තයි .සමහර පරිච්ඡේද සිත් ගන්නා සුළුයි. සමහර පරිච්ඡේද සතුටුදායකයි 

⭕⭕ ඔබට සිතන්නට යමක් :- " හරිත ආත්මයන් හට මෙලොව සුව කළ නොහැකි වේදනාවක් නැත ඔබව ඔබෙන් මිදී යන්නා සේ දැනේනම් ඔබේ ආත්මය හරිත වර්ණය අතර රඳවන්න ".

Leo G.B.Y.S.Randika

First Year 

Faculty of Arts

ස්වයං මානසික රැකවරණ පිළිවෙත් [ Mind Pulse - Article 05]

Mind Pulse

Phase - 1

Session - 1

ඔබ ජීවිතයේ කුමන හෝ අවස්ථාවක, නැතිනම් මේ මොහොතේ හෝ මානසික පීඩාකාරී තත්ත්වයක්, ගැටලු සහගත තත්ත්වයක් නිසා ආතතියට පත් වී තිබේ ද? එසේ වී ඇත්නම් නිසැකවම එම අවස්ථාවන්වලදී මානසික සතුට හා සැනසුම ඔබෙන් ගිලිහී ගොස් මානසික පීඩාව හා අසතුට වැනි වේදනාකාරි හැඟීම්වලින් ඔබේ මනස ව්‍යාකූල වීම සිදුවේ. මෙවන් මානසික බිඳවැටීම් ස්වභාවයන් නිසා අවසානයේ ඔබේ සිත තුල ඍණාත්මක සිතුවිලි හටගැනීමත් එතුලින් ඔබේ දෛනික ජීවන රටාවට පවා බාධා එල්ලවීමත් මෙහි ඇති තීරණාත්මක අදියර වේ. 

මෙවැනි තත්ත්වයන්හී දී ඔබ බහුල වශයෙන් සිදුකරනුයේ ඔබේ ගැටලුකාරී ස්වභාවය හා මානසික ආතතිය ගැන නොසිතා හිඳ, එය ඉබේ බැහැර වී යාමට දී බලා සිටිනවා විය හැකි ය. නමුත් ඔබ ඒ කරනුයේ නොදැනුවත්ව ම හෝ ඔබටම සිදුකරගන්නා අපරාධයකි. කායික නීරෝගීභාවය පිළිබඳ ඔබ සැලකිලිමත්වන්නේ කෙසේද ඒ අයුරින්ම ඔබේ මානසික සුවපත්භාවය පිළිබඳ සැලකිලිමත් වීම, එය රැකගැනීමට කටයුතු කිරීම අත්‍යවශ්‍ය කරුණකි. 

ජීවිතයේ ඕනෑම අවස්ථාවක මෙවන් මානසික ගැටලු ඇති වීමට ඉඩ කඩ ඇති බැවින් එම තත්ත්වයන් වළක්වාගැනීමට හෝ එවැනි අවස්ථාවකට ඔබ මුහුණ දී සිටිනවා නම් සාර්ථකව එයින් අත්මිදීමට අනුගමනය කළ හැකි පිළිවෙත් බොහෝමයකි. 

ධනාත්මක චින්තන රටාවකට හුරු වීම, ගැටලුවකට ධනාත්මක අයුරින් පිළිතුරු සෙවීමට යොමුවීම අපට ජීවිතයට පුරුදු පුහුණුවිය හැකි එක් සාර්ථකම ස්වයං මානසික රැකවරණ පිලිවෙතක් වේ. ගැටලුවක් පැන නැගුණු විටදී මුලින්ම මනසෙහි ඍණාත්මක සිතුවිලි ජනනය වීම නිරායාසයෙන්ම සිදු වේ. නමුත් එයින් සිදුවන්නේ ගැටලුවට පිලිතුරු සෙවීමටත් පෙරම අපගේ මානසික මට්ටම බිඳ වැටීමයි. එසේ වීමට ඉඩ නොදී මතු වී ඇති තත්ත්වය ගැන අවබෝධයෙන් බලා ගැටලුවට කෙසේ හෝ පිලිතුරක් සොයා ගන්නා අරමුණින් කටයුතු කිරීම තුලින් මනසට වඩාත් ධනාත්මක හැඟීමක් හා මානසික සුවපත්භාවයක් දැනේ. ගැටලුවක් පිලිබඳ සාමාන්‍ය දෘශ්ටිකෝණයෙන් ඔබ්බට් ගොස් වඩාත් විවෘතව හා මධ්‍යස්ථව බැලීමට ඔබට හැකිනම් ඔබේ මනසට එය වඩාත් සහනයක් ගෙන දෙනු ඇත. ධනාත්මක චින්තන රටාවකට හුරුවීමට නම් ඔබ ධනාත්මක ලෙස සිතන, ඔබට හැකි සෑම විටකම ශක්තියක් වෙන මිනිසුන් ආශ්‍රය කළ යුතු ය. නිතරම ඔබට ධනාත්මක තෘප්තියක් ගෙන දෙන, ආත්ම විශ්වාසය ඉහළ නංවන ඵලදායී කාර්‍ය්යන්වල නිරත වීම හා ක්ෂණික කෝපය, වේදනාව වැනි හැඟීම් පාලනය කරගැනීමට උත්සහ දැරීම තුලින් ඔබේ මනස සාර්ථක ලෙස හසුරවා ගැනීමට ඔබට හැකියාව ලැබේ. සෑමවිටම ඔබේ මනසේ හා සිතුවිලිවල පාලනය ඇත්තේ ඔබේ අතේ බව හොඳින් සිහි තබාගත යුතු ය.

අදවන විට බොහෝ දෙනා කතාබහ කරන මාතෘකාවක් ලෙස විශ්ව ආකර්ෂණ නීතිය ප්‍රචලිත වී ඇත. 'Positive energy', 'positive vibration' එසේත් නැතිනම් ධනාත්මක ශක්තිය අප තුළ වර්ධනය කරගැනීම සඳහා බහුල ලෙස මෙම විශ්ව ආකර්ෂණ නීතිය භාවිතා වේ. ඔබ ඔබේ ඇතුලාන්තයෙන් බාහිර ලෝකයට මුදාහරින්නේ සතුට දනවන යහපත් සිතුවිලි හා ශක්තීන් නම් එය නැවත ඔබ වෙත යහපත් ප්‍රතිඵල ආකර්ෂණය කරදෙන බව මෙයින් පෙන්වා දෙයි. ඔබේ සිත තුල ජීවිතය පිලිබඳ සුභවාදී, ස්තූතිපූර්වක හැඟීම් ජනනය වන්නේ නම් නිරායාසයෙන්ම එය ඔබේ යටි සිත හරහා භෞතික වශයෙන් ක්‍රියා කරනා අකාරටයද ධනාත්මක ලෙස බලපානු ඇත. ඔබට දැනටමත් ලැබී ඇති දේ පිළිබඳ තෘප්තිමත් වෙමින් ඔබ ඉදිරියේදී ලබා ගැනීමට කැමති දේවල් පිළිබඳ සාර්ථක ලෙස මනසින් සිතීමටත් සැලසුම් කිරීමටත් පෙලඹෙන විටදී ඔබට වඩාත් ප්‍රබල, විශ්වාසදායී හැඟීම් ඇතී විමට පටන් ගනියි.

එදිනෙදා අප ජීවත්වන ලෝකයේ අපගේ සිතුවිලි පාලනය කරගැනීම යනු ඉතාමත් අසීරු කටයුත්තක් බව අප සැවොම හොඳින් දන්නා කරුණකි. එලෙස විසිරෙන සිතිවිලි හා මනස එක් මොහොතකට හෝ එක්තැන් කරගැනීම සඳහා ඇති සාර්ථකම විසඳුම වන්නේ භාවනාවයි. දිනකට මිනිත්තු කිහිපයක් හෝ ඔබේ විඩාබර මනස එක් තැනකට ගෙන සන්සුන් කරගෙන සිටීමට ඔබට හැකි නම් ඔබ මානසික වශයෙන් ඉහල සැනසීමක් අත්පත් කරගත් පුද්ගලයෙකු බව ඔබට වැටහෙනු ඇත්. එය ඔබගේ එදිනෙදා කාර්‍ය්යන් සිහියෙන් යුතුව සාර්ථකව කරගැනීමටද මහත් සේ උපකාරී වේ. භාවනාව සේම ඊට සමාන ප්‍රථිපල ලබාදෙන යෝග ක්‍රම හා මානසික අභ්‍යාසවල නිරත වීමද මනසේ විඩාව සන්සිඳුවා සිතුවිලි වඩාත් ක්‍රමානුකූල රටාවකට හැඩගස්සවා ගැනීමට ඔබට රුකුලක් වනු ඇත. 

ඔබේ මනසට නිදහස,සැනසීම ළඟාකරදී මානසික ආතතිය හා පීඩාව දුරු කරගැනීමට අවශ්‍ය නම්,  මනසට හා සිතුවිලිවලට පාලනයක් ලබා දීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. එය සිදුකල හැක්කේ ඔබටම ය. පාලනයෙන් තොර වූ මනස ඔබට ගෙන එන්නේ ආතතිය පමණි. ඔබේ හැඟීම්වල පාලනය සම්පූර්ණයෙන්ම  ඇත්තේ ඔබේ අතේ බැවින් ඔබේ මානසික ස්ථාවරභාවයේ වගකීම්කරුවා ද වන්නේ ඔබම ය.

Leo Methini Jayananda

First Year

Faculty of Arts

මානසික සුවය සදහා සෞඛ්‍යමත් ආහාර රටා [ Mind Pulse - Article 04]

 

Mind Pulse

Phase - 1

Session - 1

යහපත් පෝෂ්‍යදායී ආහාර වේලක් මානසික සෞඛ්‍ය කෙරෙහි සෘජු බලපානවා. ඒත් වර්තමානයේ අපි ආහාරයක් ගද්දි නොහිතනම දේ තමයි සෞඛ්‍ය කෙරෙහි ආහාරත් බලපානවා කියන දේ.ගොඩක් වෙලාවට අපි ආහාර ගන්නෙ කුසගින්න නිවා ගන්න.එහෙමත් එක්කෙනෙක් තමයි සෞඛ්‍ය ගැන හිතලා ආහාර ගන්නේ.

පෝෂදායි ආහාර වේලක් කියන දේ කායික සෞඛ්‍යය කෙරෙහි වගේම මානසික සෞඛ්‍ය කෙරෙහිත් එකසේම බලපානවා.එම නිසා මානසික සෞඛ්‍ය පවත්වාගෙන යාමට අප හොඳ ආහාර වේලක් ලබා ගැනීම ගොඩක් වැදගත්.

සෞඛ්‍යමත් ආහාර වේලක් කියනදේ සිතීමේ හැකියාව වර්ධනය කිරීම ,අවධානය රඳවා තබා ගැනීම, තීරණ ගැනීමේ හැකියාව යනාදි මානසික ක්‍රියාකාරකම් රාශියක් යථා තත්ත්වයෙන් පවත්වාගෙන යාමට උපකාරී වෙනවා. අවිධිමත් නිසි පෝෂණ මට්ටමක් නොමැති ආහාර ලබා ගැනීම හරහා මානසික ආතතිය ,විශාදය ,කාංසාව මානසික අවපීඩනය යනාදිය ඇතිවීම කෙරෙහි හේතුවේ.

ඉතින් දැන් අපි බලමු මානසික යහ පැවැත්ම ස්ථාවර මට්ටමක පවත්වාගෙන යන්න උපකාරී වෙන ආහාර මොනවද කියලා….

අපි නිතරම කාබෝහයිඩ්‍රේට් ප්‍රෝටීන් හා සෞඛ්‍ය සම්පන්න මේද සමතුලිතතාවයක් තිබෙන ආහාර ගත යුතුයි. ඒ කියන්නේ අල වර්ග , ධාන්‍ය වර්ග ,කිරි සහිත ආහාර වට්ටක්කා යනාදී එළවළු වර්ග ,කෙසෙල් යනාදී පළතුරු වර්ග වේ. ඉහත සඳහන් පෝෂ පදාර්ථ මානසික යහපැවැත්ම පිළිබඳ හැඟීම් ප්‍රවර්ධනය කරන ස්නායු සම්ප්‍රේෂකක්. ඒ වගේම තමයි කොස් ඇට යනාදී ආහාර වර්ග වල මේ පෝෂ්‍යදායී ගුණය බහුලව පවතිනවා. බිත්තරේක ගුණේ කොස් ඇටයක තියෙනවා කියලා අපේ ආච්චිලා සීල කියන්නේ නිකන් නෙමෙයි.

ඒ වගේම නිවිති වැනි එළවළු පැන්ගිරි සහිත දෑ වගේ දේවල් ආතතිය අඩු කරන්න උපකාරී වෙනවා වගේම මනෝභාවය හා සංජානනය වැඩි කිරීමටත් උපකාරී වෙනවා.

මධ්‍යසාර කැෆේන් යනාදිය අධික ලෙස භාවිතා කිරීම අපගේ සුවදායී නින්දට බාධාවක් වෙන්න පුළුවන්. ඉතින් නින්ද කියන්නේ මානසික සෞඛ්‍ය කෙරෙහි ප්‍රබලවම බලපාන සාධකයක්. මධ්‍යසාර ,ක්ෂණික ආහාර, අධික තෙල් සහිත ආහාර ,අධික පැණි රස සහ ලුණු රස සහිත ආහාර, අපේ ආහාර වේලෙන් ඈත් කර තබා ගැනීමෙන් හා ඔමේගා 3 ආහාර අපගේ ආහාර වලට එකතු කර ගැනීමත් , ප්‍රමාණවත් වතුර ප්‍රමාණයක් දවසකට පානය කිරීමත් අර හා අපගේ මානසික සෞඛ්‍ය මට්ටමක පවත්වාගෙන යාමට අපට හැකියාව ලැබෙනවා.

විශේෂයෙන්ම මතක තබා ගත යුතු දේ තමයි මානසික සෞඛ්‍ය කියන දේ කායික සෞඛ්‍ය සමඟත් බැඳී තිබෙන බව.මානසික සෞඛ්‍ය අඩාල වෙනවා කියන්නේ කායික සෞඛ්‍යයත් අඩාල වෙනවා කියන දේ ..

අවසාන වශයෙන් කියන්න ඕන දෙයක් තමයි අතීතයේ යක්ෂ ආත්ම යනාදිය පන්නා දැමීම සඳහා නිරන්තරයෙන්ම සුදුලූණු ආහාර ගැනීමටත් සුදුලූනු ළඟ තබා ගැනීමටත් ජනතාව යොමුවී තිබෙනවා. සුදුලූණු අපගේ ආහාර ජීර්ණ පද්ධතියේ ක්‍රියාකාරීත්වය වැඩි කිරීමටත් , මානසික සෞඛ්‍යය පවත්වාගෙන යාමටත් උපකාරී වන දෙයක්. මේ සුදු ලුණු ලබා ගැනීම හරහා හීනෝමාන්දය යනාදී තත්ත්වයන් වැළකෙනවා.මේ තත්ත්ව මගහරවා ගන්න සුදු ලූණු වැඩිපුර ආහාරයට එක් කර ගැනීම උපකාරී වෙනවා. ඉතින් අතීත ජනයා මේවා හරියාකාර නොදැන සිටියත් මේ වැනි අවස්ථාවල සුදුලූණු මිශ්‍ර ආහාර ලබා ගැනීම යහපත් බව පැවසුවේ ඒක නිසයි. මේ උදාහරණය ඉදිරිපත් කරේ සෞඛ්‍යමත් ආහාර වේලක් මානසික සෞඛ්‍ය කෙරෙහි මෙතරම් බලපානවාද යන්න ඔබලාට ඒත්තු ගැන්වීමටයි.

එබැවින් අපගෙ මානසික සෞඛ්‍යය ගැන සිතා නිරන්තරයෙන්ම අපගේ ආහාරවේලට පෝෂණය ගුණයෙන් ඉහළ ආහාර ලබා ගැනීමට යොමු වෙමු.

Leo Sonali Kaveesha

First Year 

Faculty of Arts

INK WALKERS CHALLENGE

 

ආතති කළමනාකරණ ශිල්පීය ක්‍රම [ Mind Pulse - Article 03]

Mind Pulse

Phase - 1

Session - 1

අද කාලයේ සමාජයෙහි සෑම අයෙකුටම ආතති සමඟ ජීවිතය ගත කිරීම අත්විඳියහැකි කාරණයකි. එනම් සංකීර්ණ ලෝකය තුල ආතතිය යනු සුලබව දැකිය හැකි තත්ත්වයක් ලෙස පෙන්වාදිය හැකිය. සරල ලෙස ගත්කල, ඔබේගේ ජීවිතයේ සිදු වන විවිධාකාර වූ වෙනස්කම් වලට ඔබේ ශරීරය  ප්‍රතිචාර දක්වන එක් ආකාරයක් ලෙස ආතතිය හදුන්වා දිය හැකිය. එනම් ආතතිය යනු ජීවිතයේ ගැටලු සහ අභියෝග සඳහා ස්වභාවික, කායික හා මනෝවිද්‍යාත්මක දක්වනු  ලබන ප්‍රතිචාරයකි.  ආතතිය ඇතිවන සාධකයන් පුද්ගලයාගෙන් පුද්ගලයාට වෙනස් වේ. නමුදු පොදුවේ ගත්කල ආතතිය ඇති වීම කෙරෙහි,  ආර්ථික අස්ථාවරමය තත්ත්වයන්, විරැකියාව,  සෞඛ්‍ය ගැටලු වැනි සාධකයන් හේතුවේ. මෙම සෑම ආතතිකාරකයක්ම පුද්ගලයාගේ සමතුලිතතාවය සහ යහපැවැත්ම කෙරෙහි බලපෑම් කරනු ලැබේ.

ආතතිය යනු සම්පූර්ණයෙන්ම ඉවත් කළ හැකි දෙයක් නොවූවත් එය අවම කර ගැනීම වැදගත් වේ. පුද්ගලයෙකුට ඇතිවන මෙම ආතතිමය තත්ත්වය නිසියාකාරව පාලනය නොකලවිට එය නිදන්ගත විය හැකිය. නිදන්ගත ආතතිය ශාරීරික සෞඛ්‍යයට ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කළ හැකි අතර, අධි රුධිර පීඩනය, දුර්වල ප්‍රතිශක්තිකරණ ක්‍රියාකාරිත්වය සහ හෘද රෝග ඇතිවීමේ අවදානම වැඩි වීම වැනි ගැටළු වලට මග පාදයි. එලෙසම, එය මානසික සෞඛ්‍යයට ද සැලකිය යුතු ලෙස බලපාන අතර කාංසාව, මානසික අවපීඩනය සහ නින්දේ ආබාධ වැනි තත්වයන්ට දායක වේ. එබැවින් ආතතිය තත්ත්වය නිසියාකාරව පාලනය කිරීම වැදගත් බව පෙනීයයි.

ආතති කළමනාකරණය යනු පුද්ගලයන්ට ඔවුන්ගේ ආතති මට්ටම් පාලනය කිරීමට සහ අඩු කිරීම නම්වේ. ආතතිය ඇති කරන ප්‍රභවයන් හඳුනා ගැනීම, ආතති සාධක සමඟ ඵලදායී ලෙස කටයුතු කිරීම සඳහා ක්‍රියා කිරීමේ යාන්ත්‍රණයන් සංවර්ධනය කිරීම සහ ආතතිය ඇති කරන සාධක අවම කිරීම තුලින් ආතතිය පාලනය කිරීම සිදු කල හැක. ආතතිය කළමනාකරණය කිරීම කායික හා  මානසික සෞඛ්‍යය යන දෙකම පවත්වා ගැනීම සඳහා  ඵලදායී ලෙස ඉතා  වැදගත් වේ. ආතති කළමනාකරණයේ ප්‍රධානතම දෙය වන්නේ ආතතිය මුළුමනින්ම තුරන් කිරීම නොව එය පාලනය කර එහි හානිකර බලපෑම් අවම කර ගන්නේ කෙසේද යන්න ඉගෙන ගැනීමයි. ඵසේනම් ආතතිය පාලනය කර ගැනීමට උපකාර වන සාධක කෙරෙහි අවධානය යොමු කරමු .

1. ආතතියට හේතු නිවැරදිව හඳුනා  ගැනීම

මානසික ආතතිය ඵලදායි ලෙස කළමනාකරණය කිරීමේදී එයට හේතු සාධක සාර්ථකව නිර්ණය කිරීම ඉතා වැදගත් වේ. ඔබට ආතතිය ඇති වීමට හේතු වී ඇත්තේ කුමක් දැයි ඔබට පැහැදිලි අවබෝධයක් ලැබුණු පසු, ඔබට එම ගැටළු සෘජුව විසඳීමට හෝ  ඔබේ ජීවිතයට ඒවායේ බලපෑම අවම කිරීමට ක්‍රම සොයා ගැනීමට හැකියාව ලැබේ. 

නිදසුනක් ලෙස,  ඔබට ආතතිය ඇති වන්නේ රැකියාව නිසාවෙන් යන්න අවබෝධ කරගත් විට එය ආතතිය නිසි ලෙස කළමනාකරණය කිරීමට උපකාරීවේ.

2. නිතිපතා  ව්‍යායාම කිරීම

ශාරීරික ක්‍රියාකාරකම්වල යෙදීම ප්‍රබල ආතතිය පාලනය කිරීමේ ප්‍රධාන ක්‍රමවේදයකි. එය ආතතියෙන් ගොඩනඟන ලද ශක්තිය සහ ආතතිය විසුරුවා හැරීම සඳහා ඵලදායී ක්‍රමවේදයක් ලෙස ක්‍රියා කරයි. අප ආතතියට පත් වූ විට, අපගේ ශරීර උද්දීපනය වීමේ ඉහළ මට්ටමක පවතින අතර, ව්‍යායාම මගින් අතිරික්ත ආතති හෝමෝන පරිවෘත්තීය කිරීමට මාධ්‍යයක් සපයයි, අපගේ ශරීරය සහ මනස සන්සුන්, වඩාත් ලිහිල් තත්වයකට ප්‍රතිස්ථාපනය කරයි.

ශාරීරික වෙහෙස අපගේ ශරීරයේ ආතති හෝමෝන මට්ටම අඩු කිරීමට පමණක් නොව, ස්වභාවික මනෝභාවයන් එන්ඩොර්ෆින් නිෂ්පාදනය උත්තේජනය කරයි. මීට අමතරව, ශාරීරික ක්‍රියාකාරකම් සඳහා නිතිපතා සහභාගී වීමෙන් සමස්ත ශාරීරික සෞඛ්‍යය සහ යහපැවැත්ම වැඩිදියුණු කළ හැකි අතර එමඟින් ආතතියේ භෞතික බලපෑම් වලට ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව වැඩි කළ හැකිය.

3. සිහිකල්පනාව සහ ලිහිල් කිරීමේ ක්‍රම පුරුදු කිරීම.

භාවනාව, යෝගා සහ ගැඹුරු හුස්ම ගැනීමේ අභ්‍යාස වැනි පුරුදු මගින් විවේකයක් සහ විවේකයක් ඇති කිරීම මගින් ආතතිය මට්ටම් සැලකිය යුතු ලෙස අඩු කළ හැකිය. සිහිය, ශරීරයේ ආතති ප්‍රතිචාරයට එරෙහිව ක්‍රියාකරයි.. මෙම ශිල්පීය ක්‍රම මගින් මනස සන්සුන් කිරීම සහ හෘද ස්පන්දන වේගය වැඩිවීම සහ කෝටිසෝල් නිෂ්පාදනය වැඩි කිරීම වැනි ආතතියේ භෞතික විද්‍යාත්මක බලපෑම් අඩු කිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කරයි.

භාවනාව මගින් විවේකී දැනුවත්භාවයේ ගැඹුරු තත්වයක් දිරිමත් කරයි, ක්ෂණික ආතතීන්ගෙන් මානසික වෙන්වීමක් සහ සාමයේ හැඟීමක් ප්‍රවර්ධනය කරයි. යෝග අභ්‍යාස පාලනය සහ භාවනාව සමඟ ශාරීරික ඉරියව් ඒකාබද්ධ කරයි, ශාරීරික නම්‍යශීලීභාවය සහ මානසික ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව යන දෙකම වැඩි දියුණු කරයි. ගැඹුරු හුස්ම ගැනීමේ අභ්‍යාස, parasympathetic ස්නායු පද්ධතිය උත්තේජනය කිරීමෙන්, හුස්ම ගැනීම සහ හෘද ස්පන්දනය මන්දගාමී කිරීමට උපකාරී වේ. මෙම පිළිවෙත් ආතතියේ රෝග ලක්ෂණ වලින් ක්ෂණික සහනයක් ලබා දීම පමණක් නොව, නිතිපතා පුහුණු වන විට, දිගුකාලීන ආතති කළමනාකරණය සහ සමස්ත යහපැවැත්ම වැඩිදියුණු කිරීමට හේතු විය හැක.

4.කාල කළමනාකරණ කිරීම 

ඔබ කාලය කාර්යක්ෂමව කළමනාකරණය කිරීමෙන් ආතතිය සැලකිය යුතු ලෙස අඩු කර ගත හැකිය. එය ඔබගේ කාර්යයන් සහ වගකීම් වලින් යටපත් වී ඇති බවක් දැනෙනවාට වඩා ඒවා පාලනය කිරීමට ඔබට ඉඩ සලසයි. හොඳ කාල කළමනාකරණය මඟින් ඔබට කාර්යයන් සඳහා ප්‍රමුඛත්වය දීමට, නිසිලෙස කාලසීමාවන් සැකසීමට සහ එක් එක් කාර්යය සඳහා නියමිත කාලය ඉක්මවා නොයෑමට ඉඩ ලබා දේ.

එලෙසම, ඵලදායී කාල කළමනාකරණය බොහෝ විට ඵලදායිතාව සහ කාර්යක්ෂමතාව වැඩි දියුණු කිරීමට හේතු වන අතර, ඔබට ජයග්රහණය සහ පාලනය පිළිබඳ හැඟීමක් ලබා දෙයි. මෙම සියල්ල තුලින් ආතතිය සමනය කිරීමට උපකාරී වේ.

5.සෞඛ්‍ය සම්පන්න ජීවන රටාවකට හුරුවීම.

මානසික ආතතිය පාලනය කිරීමේදී සෞඛ්‍ය සම්පන්න ජීවන රටාවක් පවත්වා ගැනීම ඉතා වැදගත් වේ. මෙයට පෝෂ්‍ය පදාර්ථ වලින් පොහොසත් සමබර ආහාර වේලක්, නිතිපතා ශාරීරික ක්‍රියාකාරකම්, ප්‍රමාණවත් නින්දක් සහ දුම්පානය හෝ අධික ලෙස මත්පැන් පානය වැනි හානිකර පුරුදුවලින් වැළකී සිටීම ඇතුළත් වේ.

පෝෂ්‍යදායී ආහාර ශරීරයට ක්‍රියාකාරී ලෙස ක්‍රියා කිරීමට අවශ්‍ය ශක්තිය සහ පෝෂ්‍ය පදාර්ථ ලබා දෙන අතර ව්‍යායාම ආතතියෙන් ගොඩනඟන ලද ශාරීරික ආතතිය අඩු කිරීමට උපකාරී වනවා පමණක් නොව, ස්වාභාවික මනෝභාවය වැඩි කරන්නන් වන එන්ඩොර්ෆින් නිදහස් කරයි. සංජානන ක්‍රියාකාරකම් සහ චිත්තවේගීය නියාමනය සඳහා ප්‍රමාණවත් නින්දක් අත්‍යවශ්‍ය වේ, මේ දෙකම ආතතියෙන් සැලකිය යුතු ලෙස බලපෑ හැකිය.

මීට අමතරව, මානසික ආතතිය අඩු කිරීමට දායක වන සෞඛ්‍ය සම්පන්න ජීවන රටාවක වැදගත් අංගයන් වන සිහිය සහ විවේකී ශිල්පීය ක්‍රම සමඟ විනෝදාංශ සහ සමාජ ක්‍රියාකාරකම්වල නිරත වේ. මෙම ක්‍රමවේද වලට ප්‍රමුඛත්වය දීමෙන් පුද්ගලයන්ට තම ආතතිය වඩාත් ඵලදායී ලෙස කළමනාකරණය කිරීම පමණක් නොව ඔවුන්ගේ සමස්ත යහපැවැත්ම සහ ජීවන තත්ත්වය වැඩිදියුණු කළ හැකිය.

අවසාන වශයෙන්, අපගේ නවීන, වේගවත් ලෝකයේ ආතති කළමනාකරණය අත්‍යවශ්‍ය බව අප දන්නා කරුණකි. එය ආතතිය දුරු කිරීම ගැන නොව, එය ඵලදායී ලෙස කළමනාකරණය කරන්නේ කෙසේදැයි ඉගෙන ගැනීමයි.

ආතති කළමනාකරණය යනු කුමක්ද යන්න මෙන්ම ආතතියට මුහුණ දීමේ හැකියාව වැඩිදියුණු කරන විවිධ ශිල්පීය ක්‍රම පිළිබඳව මෙම ලිපියෙන් යම් අවබෝධයක් ලැබෙනු ඇතැයි අපි බලාපොරොත්තු වේ.

Leo Dulasha Thanuli

First Year

Faculty of Arts

ඇසළ පුර පසළොස්වක පොහොය දිනය

ඇසළ පුර පසළොස්වක පෝය බෝසතාණන් වහන්සේ මවු කුස පිළිසිඳ ගැනීම, අභිනිෂ්ක්‍රමණය, ප්‍රථම ධර්ම දේශනාව වූ "ධම්මචක්ක පවත්තන සූත්‍රය" දේශනා කිරීම යන කරුණු නිසා ඇසළ පොහෝ දිනය ලංකාවාසී බෞද්ධයන්ට ඉතා වැදගත් වේ.රාහුල කුමරුගේ උපත සිදුවීම, තීර්ථකයන්ගේ මානය බිඳීම සඳහා ගන්ධබ්බ රුක් මූලයේදී යමාමහ පෙළහර පෑම, කීර්ති ශ‍්‍රී රාජසිංහ රජුගේ කාලයේ සියම් රටින් උපාලි තෙරුන් වහන්සේ ඇතුළු පිරිස ගෙන්වා ලංකාවේ උපසම්පදාව යළි ඇති කිරීමත් ඇසළ පෝය දිනක දී සිදු වී ඇත.

විහාරස්ථානවල වැඩවෙසෙන භික්ෂූන් වහන්සේලා පෙර වස් විසීම සිදු කරන්නේත් මෙදිනයි. එමෙන්ම අපට ඉතා වැදගත් සංස්කෘතික උත්සවයක් ලෙස සැලකෙන මහනුවර දළදා පෙරහරත් ඇසළ මාසය තුළ දී සිදු කරනු ඇත.තව්තිසා දෙව් ලොවට වැඩම කළ බුදුරජාණන් වහන්සේ මව්ට උපස්ථාන කිරීමේ ආදර්ශය  ‌පෙන්වා දෙමින් අභිධර්ම දේශනා කිරීම සිදුකරනු ලැබුයේ ද අද වැනි පොහොය දිනක බව බෞද්ධ ඉතිහාසයේ සඳහන් වේ.ඇසළ පුර පසළොස්වක පොහොය දිනය මෙරට බෞද්ධ ඉතිහාසයේ ද වැදගත් පොහොය දිනයක් ලෙස සැලකේ.අරිට්ඨ කුමරු ඇතුළු 50 දෙනෙකු පැවිදි උපසම්පදාව ලැබුවේ ඇසළ පුරපසළොස්වක පොහොය දිනයක වන දන්ත කුමරු සහ හේමමාලා කුමරිය දන්ත ධාතූන් වහන්සේ ලක්දිවට වැඩම කරවූයේ ද අද වැනි පොහොය දිනයක බව සඳහන්ය.බෞද්ධ සහ ශාසන ඉතිහාසයේ ඉතා වැදගත් පොහොයක් ලෙස සැලකෙන ඇසළ පුර පසළොස්වක පොහොය දිනය නිමිත්තෙන් දිවයින පුරා  ‌වෙහෙර විහාරස්ථානවල ආගමික වැඩසටහන් රැසක් සංවිධානය කරයි.දන්සැල් පවත්වයි,දානමය පිංකම් වල නිරත වෙයි.

පොහොය දිනයක් නියම ලෙස අර්ථාන්විතව ගත කල හැක්කේ දන්සල් වැදීමට හෝ නොයෙක් බහුබූත දේ කිරීමෙන් නොව අන් අය කෙරේ මෙත් සිත් උපදවා ගන්න,අන්සතු දේට ඊර්ෂ්‍යා කිරීමෙන් වලකින්න,අන් අයගේ සාර්ථකත්වයට අකුල් හෙලීමෙන් වැළකී සිටින්න,බුදු ගුණ සිහි කරන්න.....මේ ආදී වශයෙන් පොහොය දිනය අර්ථවත්ව ගත කරන්න.

Leo Poornima Nethmini 

First Year 

Faculty of Arts

ලොවක ආදරය ගෞරවය හිමිකරගත් නෙල්සන් මැන්ඩෙලා.

 

"ඔබට ලෝකය වෙනස් කිරීමට හැකියාවක් ඇති අතර එය වඩාත් යහපත් තැනක් කළ හැකි ය.එහෙත් එය රැඳී ඇත්තේ ඔබගේ දෑත් මතයි.

            - නෙල්සන් මැන්ඩෙලා- 

අද ජූලි මස18 වෙනි දා.මෙතෙක් ලොව පහළ වූ ශ්‍රේෂ්ඨත ම මානව හිතවාදියෙකු වුණු අප්‍රිකාවේ හිටපු ජනාධිපති නෙල්සන් මැන්ඩෙලා මහතා වෙනුවෙන් වෙන් වුනු දවස තමයි අද.මුළු ලෝකයක් ම නෙල්සන් මැන්ඩෙලා මහතා ගැන කතා කරත් ඔහුගේ ජීවන කතාව දන්නේ හරි අඩු පිරිසක්.මුළු ලෝකයක ම ආදරේ දිනාගත් ලෙන්සන් මැන්ඩෙලාගේ ජීවන කතාවයි මේ.මෙතුමා වර්ෂ 1918 ජූලි මස 18 වන දින දකුණු අප්‍රිකාවේ umtata නම් ප්‍රදේශයට අයත් දුෂ්කර ගම්මානයක් වන mevezo ගමේ උපත ලදී.මොහුගේ උපන් නාමය වනුයේ රොඩිලාලා මැන්ඩෙලා ය.දකුණු අප්‍රිකාවේ සෑම පාසල් දරුවකුට ම ක්‍රිස්තියානි ආගමක නමක් ලබා දිය යුතු ය යන නියමය යටතේ ඔහුට පාසල් කාලයේ දී නෙල්සන් යන ක්‍රිස්තියානි නාමය සිය නාමයට එකතු විය.ඉන් පසුව ඔහු නෙල්සන් රොඩිලාලා මැන්ඩෙලා යනුවෙන් ප්‍රසිද්ධ විය.පාසල් අධ්‍යාපනයෙන් පසුව 1933 වර්ෂයේ ක්ලාක්බැරි මෙතෝදිස්ත පාසලෙන් උසස් අධ්‍යාපනය ලබා ගෙන 1939 වර්ෂයේ ෆෝර්ට් ෆෙයාරි විශ්ව විද්‍යාලයෙන් කලා උපාධියක් ආරම්භ කරන නමුත් ඔහුට එය සම්පූර්ණ කිරීමට හැකියාවක් නොලැබෙයි.ඒ ඔහු වැඩවර්ජනයකට සම්බන්ධ වීම නිසා ඔහුගේ ශිෂ්‍ය භාවය අහෝසි වී විශ්වවිද්‍යාලය නැරඹී නෙරපා දැමීම නිසා ය.දෙමාපියන්ගේ බලවත් ඉල්ලීම මත ඔහු වර්ෂ 1941 දී රැකියා කටයුතුවල නියැලෙන අතරතුර දකුණු අප්‍රිකානු විශ්ව විද්‍යාලයෙන් සිය උපාධි ආරම්භ කර සාර්ථකව අවසන් කරන ලදී.

1942 සිට මැන්ඩෙලා විවිධ දේශපාලන ක්‍රියාකාරකම්වල සක්‍රීය සහභාගිත්වයක් දැක්වූ අතර ඔහු 1944 අප්‍රිකානු ජාතික කොංග්‍රසය සමඟ සම්බන්ධ විය. දේශපාලන විරෝධතාවලදී මොහු  ප්‍රධානියා ලෙස කටයුතු කිරීම නිසාත් කොමියුනිස්ට්වාදය මර්දනය කිරීමට කටයුතු කිරීම නිසාත් මොහු සිරගත විය .දකුණු අප්‍රිකාවේ පැවැති වර්ගවාදයට එරෙහිව එරෙහිව ක්‍රියා කරන මැන්ඩෙලා 1962 ජනවාරි මාස 11 වනදා වන දා සන්නද්ධ අරගලයට එංගලන්තයෙන් සහයෝගය ලබා ගැනීම සඳහා ඩේවිඩ් මොජියමාසි නමින් රහස් නාමයකින් දකුණු අප්‍රිකාවෙන් පිටත් විය. 1962 අගෝස්තු 05 දින ඔහු නැවත දකුණු අප්‍රිකාවට පැමිණි කාලයේ දී පොලිස් අතඩංගුවට පත් විය.ඉන්පසුව වසර 27කට අධික කාලයක් කේප් ටවුන් බන්ධනාගාරයේ සිර ගත් වී සිටි ඔහු බන්ධනාගාරයෙ සිරගතව සිටින කාලසමය තම ජීවිත කතාව පිටු 630  යුතු long work to freedom නමින් රචනා කරන ලදී.ඔහුගේ ජීවිත කතාව කියවූ බොහෝ පිරිස් එවකට ජනාධිපතිවරයා වූ වූ ඩි ක්ලාක් මහතාට ඔහුට නිදහස ලබා දෙන මෙන් කරන ඉල්ලීම්වල ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් දකුණු අප්‍රිකාවේ තහනම් දේශපාලන පක්ෂවලට අයත්ව තිබූ කොංග්‍රස් පක්ෂය ඇතුළු තහනම් වූ තවත් පක්ෂ තිස්සේ එකක තහනම් භාවය ඉවත් කර දේශපාලන සිරකරුවනුත් නිදහස් කරන ලදී. එහි දී 1993 දී ඔහුව නිදහස් කිරීම නිමිත්තෙන් එවකට ජනාධිපතිවරයා වූ වූ ඩි ක්ලාක් මහත්මාට නොබෙල් සාම ත්‍යාගය හිමි වේ.

1994 වර්ෂයේ දී දකුණු අප්‍රිකාවේ පැවති පළමු ජනවාර්ගික ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ඡන්දයේදී දකුණු අප්‍රිකාවේ කළු ජාතික ජනාධිපතිවරයා ලෙස මොහු තේරිපත් විය.වසර පහකට ආසන්න කාලයක් මොහු  දකුණු අප්‍රිකාවේ ප්‍රථම කළු ජාතික ජනාධිපතිවරයා ලෙසින් පාලන කටයුතු සිදු කර ඇත.දකුණු  අප්‍රිකාවේ මෙන්ම ජාත්‍යන්තරයේ ද මුල් බැසගත් කාරණාවක් වූයේ වර්ණ භේදවාදයයි.සුදු ජාතිකයන්ට සෑම ක්ෂේත්‍රයක ම තැනක් හිමි වූ අතර කළු ජාතිකයන්ට ඊට අවස්ථාවක් නොලැබුණි. ඊට විරුද්ධව එරෙහිව ක්‍රියා කර සක්‍රීය දේශපාලනයෙක් ලෙස නෙල්සන් මැන්ඩෙලා මහත්මා පෙන්වා දිය හැකි ය.ඔහුගේ මේ වර්ණ භේදවාදයට විරුද්ධව ක්‍රියා කිරීම නිසා ඔහු මුළු ලෝකයක ම ආදරේ දිනාගත් පුද්ගලයෙක් බවට පත්විය.අතීතයේ සිටි මෙන්ම අනාගතයේ ජීවත්වන අප සැමටම නෙල්සන් මැන්ඩෙලාගේ ජීවිතයෙන් ගත හැකි ආදර්ශ බොහෝ ය.ඔහුගේ විවිධ ප්‍රකාශ මිනිසුන්ගේ ජීවිතය වෙනස් කිරීමට නෙල්සන් මැන්ඩෙලා මහත්මා සමස්ත ලෝකයමටම ලබාදුන් උපදේශ තමයි මේ.

" යමක්කර නිමා වනතුරු එය ඔබට පෙනෙන්නේ කළ නොහැක්කක් ලෙස ය.එබැවින් අරඹන්න."

"ජීවිතයෙ මහිමය නම් කිසිදා නොවැටීම නොව වැටෙන විට නැගිටීමයි".

දශක හතළිහකට ආසන්න කාලයක් පුරාවට සම්මාන සීයකට අධික ප්‍රමාණයක් හිමි කර ගනිමින් ද 1993 වර්ෂයේ දී නොබෙල් සාම ත්‍යාගයයෙන් ද පිදුම් ලැබූ ප්‍රථම කළු ජාතිකයා වන්නේ ද නෙල්සන් මැන්ඩෙලා මහත්ම යි.මුළු ලෝකයක් තමන්ට විරුද්ධව සිට ගත්තත් තමන්ගේ අරමුණ සාක්ෂාත් කර ගැනීමට නොපසුපට උත්සාහයෙන් යුතුව ක්‍රියා කරපු ලෝකයට ම මහඟු ආදර්ශයක් වන නෙල්සන් මැන්ඩෙලා මහත්මාගේ ජීවන දර්ශනය ඉතා වැදගත් දෙයක්.මහත්මා ගාන්ධි තුමාගේ පරමාදර්ශී චරිතය වන්නෙත්  නේසන් මැන්ඩෙලා මහතා යි.මැන්ඩෙලා මහත්මාගේ ජීවන දර්ශනයේ යමින් තමාගේ ජීවිතයට සාර්ථක කරගන්න මැන්ඩෙලාගේ ජීවින් 

දර්ශනය මහත්මා ගාන්ධි තුමාට මහත් පරමාදර්ශයක් වූ බව සදහන් වේ. ලෝකයට ම පරමාදර්ශී චරිතයක් වූ මැන්ඩෙලා මහතාට ඔහුගේ ගෝත්‍රයෙන් පිදූ ගෞරව නාමය වූයේ, "මදීබා" යන්නයි. ලොවක් ආදරය කරන නෙල්සන් මැන්ඩෙලා 2013 දෙසැම්බර් 05  දින එනම් ඔහුට වයස අවුරුදු 95 දී ශ්වසන ආබාධයක් හේතුවෙන් දැයෙන් සමුගන්නා ලදී.ලොවට සිදුවූ සේවය උදෙසා ඔහුව අගයමින් ඔහුගේ මරණය වෙනුවෙන් දින දහයක ශෝකී කාලයක් අප්‍රිකාවේ ප්‍රකාශයට පත් කර ඇත.නෙල්සන් මැන්ඩෙලා යන පරමාදර්ශී චරිතයෙන් අපගේ ජීවිතයට ගත හැකි ආදර්ශ බොහෝ ය.නෙල්සන් මැන්ඩෙලා නම් උතුම් පරමාදර්ශී චරිතය සිහිපත් කරන අද දවස ඔහුට උපහාරයක්ම වේවා!!

Leo Nisansala Mihirani 

Second Year

Faculty of Arts

පොදු මානසික සෞඛ්‍ය ආබාධ [ Mind Pulse - Article 02]

 

Mind Pulse

Phase - 1

Session - 1

පොදු මානසික සෞඛ්‍ය ආබාධ මොනවාද යන්න මනා අවබෝධයක් ලබා දීම මෙහිදී මාගේ පරමාර්ථයයි .

ඇත්ත වශයෙන්ම, එක් එක් පොදු මානසික සෞඛ්‍ය ආබාධ පිළිබඳ වඩාත් සවිස්තරාත්මක පැහැදිලි කිරීමක් මෙන්න:

 1. මානසික  අවපීඩනය: 

    - රෝග ලක්ෂණ: දුක, බලාපොරොත්තු සුන්වීම සහ කලින් විනෝද වූ ක්‍රියාකාරකම් කෙරෙහි ඇති උනන්දුව නැතිවීම වැනි නිරන්තර හැඟීම්.  ශාරීරික රෝග ලක්ෂණ අතර ආහාර රුචිය සහ නින්දේ රටාවේ වෙනස්කම්, තෙහෙට්ටුව සහ අවධානය යොමු කිරීමේ අපහසුතාව ඇතුළත් විය හැකිය.

    - බලපෑම: රැකියාව, පාසැල සහ පුද්ගලික සබඳතා ඇතුළුව දෛනික ජීවිතයේ සැලකිය යුතු දුර්වලතා ඇති විය හැක.

 2. සාංකාව ආබාධ:

    - සාමාන්‍ය කාංසාව ආබාධය (GAD): රැකියාව, සෞඛ්‍යය හෝ සමාජ අන්තර්ක්‍රියා වැනි ජීවිතයේ විවිධ පැති ගැන අධික, පාලනය කළ නොහැකි කනස්සල්ල.

    - භීතිකා ආබාධය: හදිසි සහ නැවත නැවතත් සන්ත්‍රාසය ප්‍රහාරයන් මගින් සංලක්ෂිත වේ - හෘද ස්පන්දනය, දහඩිය දැමීම සහ ඉදිරියේදී සිදුවන විනාශය පිළිබඳ හැඟීම් ඇතුළත් විය හැකි දැඩි බිය හෝ අසහනය.

    - සමාජ කාංසාව ආබාධය: සමාජ තත්ත්වයන් පිළිබඳ දැඩි බිය සහ අන් අය විසින් විනිශ්චය කිරීම හෝ ඍණාත්මක ලෙස ඇගයීමට ලක්වීම, සමාජ අන්තර්ක්‍රියා මඟහරවා ගැනීමට හේතු වේ.

    - බලපෑම: දෛනික ක්‍රියාකාරකම් සහ සබඳතාවලට බාධා කළ හැකි අතර, වළක්වා ගැනීමේ චර්යාවන් සහ හෘද ස්පන්දන වේගය වැඩිවීම සහ මාංශ පේශි ආතතිය වැනි ශාරීරික රෝග ලක්ෂණ ඇති කරයි.

 3. Bipolar Disorder:

    -  රෝග ලක්ෂණ : මානසික අවපීඩනය සහ උමතුවෙහි විකල්ප කාල පරිච්ඡේදයන්.  මානසික අවපීඩන කථාංග මානසික අවපීඩනයේ රෝග ලක්ෂණ පිළිබිඹු කරන අතර උමතු කථාංගවල ඉහළ මනෝභාවයක්, වැඩි ශක්තියක්, නින්දේ අවශ්‍යතාවය අඩුවීම සහ බොහෝ විට අවදානම් හැසිරීම් ඇතුළත් වේ.

    - බලපෑම: රැකියාවට සහ සමාජ ජීවිතයට බලපාන ආන්තික මනෝභාවයන් සමඟ දෛනික ක්‍රියාකාරිත්වය සහ සබඳතා දැඩි ලෙස කඩාකප්පල් කළ හැකිය.

 4. භින්නෝන්මාදය:

    - රෝග ලක්ෂණ: මායාවන්, මායාවන්, අසංවිධානාත්මක චින්තනය සහ අසාමාන්‍ය මෝටර් හැසිරීම් ඇතුළත් වේ.  අභිප්රේරණය නොමැතිකම සහ චිත්තවේගීය ප්රකාශනය අඩු වීම වැනි සෘණාත්මක රෝග ලක්ෂණ ද පොදු වේ.

    - බලපෑම: දෛනික ජීවිතයට සහ ක්‍රියාකාරීත්වයට ප්‍රබල ලෙස බලපායි, බොහෝ විට දිගුකාලීන ප්‍රතිකාර සහ සහාය අවශ්‍ය වේ.

 5. උමතු-සම්පීඩන ආබාධ (OCD):

    - රෝග ලක්ෂණ: අනවශ්‍ය, ආක්‍රමණශීලී සිතුවිලි (උමතුකම්) සහ පුනරාවර්තන හැසිරීම් හෝ මානසික ක්‍රියා (බලකිරීම්) මෙම උමතු නිසා ඇති වන කාංසාව අඩු කිරීම අරමුණු කර ගෙන ඇත.

    - බලපෑම: සැලකිය යුතු කාලයක් වැය කළ හැකි අතර දෛනික කටයුතු සහ වගකීම්වලට බාධා කළ හැකිය.

 6. පශ්චාත් කම්පන ආතති ආබාධ (PTSD):

    - රෝග ලක්ෂණ: ෆ්ලෑෂ්බැක් හෝ නපුරු සිහින හරහා කම්පන සහගත සිදුවීමක් නැවත අත්විඳීම, කම්පනය පිළිබඳ මතක් කිරීම් වළක්වා ගැනීම, උද්දීපනය වැඩි වීම (පහසුවෙන් තැතිගැන්ම වැනි) සහ මනෝභාවයේ සහ චින්තනයේ negative ණාත්මක වෙනස්කම්.

    - බලපෑම: පුද්ගලයෙකුගේ එදිනෙදා ජීවිතයේදී ක්‍රියා කිරීමට ඇති හැකියාව කෙරෙහි දැඩි ලෙස බලපෑ හැකි අතර, පීඩාව සහ දුර්වලතා ඇති කරයි.

 7. අවධානය-ඌනතාවය/අධි ක්‍රියාකාරීත්වයේ ආබාධය (ADHD):

    - රෝග ලක්ෂණ: පුද්ගලයාගේ වයසට නොගැලපෙන නොසැලකිල්ල, අධි ක්‍රියාකාරීත්වය සහ ආවේගශීලී බව.  රෝග ලක්ෂණ අවම වශයෙන් මාස හයක්වත් පැවතිය යුතු අතර සමාජ, ශාස්ත්‍රීය හෝ වෘත්තීය ක්‍රියාකාරිත්වයේ ගැටළු ඇති කළ යුතුය.

    - බලපෑම: අවධානය යොමු කිරීම, සංවිධානය කිරීම සහ හැසිරීම් පාලනය සමඟ ඇති ගැටළු හේතුවෙන් පාසල, රැකියාව සහ සමාජ තත්වයන් තුළ දුෂ්කරතා ඇති විය හැක.

 8. ආහාර ගැනීමේ ආබාධ

    - ඇනරෙක්සියා නර්වෝසා: සීමා සහිත ආහාර ගැනීම, බර වැඩිවීමට ඇති දැඩි බිය සහ විකෘති වූ ශරීර රූපය මගින් සංලක්ෂිත වේ.  මන්දපෝෂණය හේතුවෙන් බරපතල ශාරීරික සෞඛ්ය ගැටළු ඇති විය හැක.

    - Bulimia Nervosa වමනය, අධික ව්‍යායාම, හෝ විරේචක භාවිතය වැනි වන්දි හැසිරීම් වලින් පසුව අධික ලෙස ආහාර ගැනීමේ කථාංග ඇතුළත් වේ.  එය ආමාශ ආන්ත්රයික ගැටළු සහ විද්යුත් විච්ඡේදක අසමතුලිතතාවයට හේතු විය හැක.

    - අධික ලෙස ආහාර ගැනීමේ අක්‍රමිකතාව පසුකාලීන පිරිසිදු කිරීමේ හැසිරීම් වලින් තොරව, බොහෝ විට ඉක්මනින් සහ අපහසුතාවයට පත්වන විශාල ආහාර ප්‍රමාණයක් අනුභව කිරීමේ පුනරාවර්තන කථාංග.  එය තරබාරුකම හා ඒ ආශ්‍රිත සෞඛ්‍ය ගැටලු ඇති විය හැක.

    - බලපෑම මෙම ආබාධ බරපතල ශාරීරික සෞඛ්‍ය ගැටලු, මානසික පීඩා සහ සමාජීය දුර්වලතා ඇති කළ හැකිය.

 මෙම සෑම ආබාධයක්ම සුදුසු ප්‍රතිකාර මගින් කළමනාකරණය කළ හැකි අතර, එයට ප්‍රතිකාර, ඖෂධ, ජීවන රටාව වෙනස් කිරීම සහ සෞඛ්‍ය සේවා සපයන්නන්ගේ සහ ආදරණීයයන්ගේ සහාය ඇතුළත් විය හැකිය. එනිසා මේ පිලිබදව මනා අවබෝධයකින් යුතුව කටයුතු කිරීම අප සැමගේ දැනුවත්භාවයට කදිම උපායමාර්යකි.

Leo Sanjana Pathiraja

First Year 

Factory of Arts

ජාත්‍යන්තර යුක්තිය සදහා වන ලෝක දිනය

ජාත්‍යන්තර යුක්තිය සඳහා වන ලෝක දිනය, යුක්තිය, වින්දිතයින්ගේ අයිතිවාසිකම් ඉදිරියට ගෙනයාම සහ ලෝකයේ සාමය, ආරක්ෂාව සහ යහපැවැත්ම අනතුරේ හෙළන අපරාධ වැළැක්වීම සඳහා සහය වන ලෙස සියලු දෙනාගෙන් ඉල්ලා සිටී. අර්බුදකාරී කාලවලදී, අපි අවදානමට ලක් වූවන් ආරක්ෂා කළ යුතු අතර සාමය සහ යුක්තිය සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා එක්සත් විය යුතුය.

 ජාත්‍යන්තර යුක්තිය සඳහා වූ ලෝක දිනයේ ඉතිහාසය

ජාත්‍යන්තර යුක්තිය සඳහා වූ ලෝක දිනය එහි මූලාරම්භය 1998 ජූලි 17 වන දින සම්මත කරන ලද ඓතිහාසික රෝම ප්‍රඥප්තිය වෙත යොමු කරයි. මෙම ප්‍රඥප්තිය ICC පිහිටුවීම සඳහා පදනම දැමුවේය, එය පුද්ගලයන්ට බරපතලම නඩු පැවරිය හැකි පළමු ස්ථිර ජාත්‍යන්තර අධිකරණය වේ. 

මෙය ජාත්‍යන්තර අපරාධ යුක්ති විනිශ්චය පද්ධතියක් සඳහා වූ ගෝලීය ප්‍රයත්නයක් සනිටුහන් කළේය. පසුව, 2010 දී, රාජ්‍ය පාර්ශවයන්ගේ රැස්වීම රෝම ප්‍රඥප්තිය පිළිබඳ සමාලෝචන සමුළුවේදී ජූලි 17 ජාත්‍යන්තර යුක්තිය සඳහා වූ ලෝක දිනය ලෙස සැමරීමට තීරණය කළේය.

    1998 : රෝම ප්‍රඥප්තිය සම්මත කර ගැනීම

    2002 : ICC ස්ථාපිත කරමින් රෝම ව්‍යවස්ථාව බලාත්මක වේ

   2010 : ජාත්‍යන්තර යුක්තිය සඳහා වූ පළමු ලෝක දිනය සමරනු ලැබීය

   2011 : යුක්තිය පිළිබඳ මුලපිරීම් ඉස්මතු කරමින් අඛණ්ඩ ගෝලීය නිරීක්ෂණ

   2024 : ICC රාජ්‍ය පාර්ශව 124කට ළඟා වේ.

ජාත්‍යන්තර යුක්තිය සඳහා වූ ලෝක දිනය 2024 තේමාව

2024 ජාත්‍යන්තර යුක්තිය සඳහා වන ලෝක දින තේමාව තවමත් ප්‍රකාශයට පත් කර නොමැත. සෑම වසරකම මෙම දිනය සැමරීම පිටුපස ඇති කේන්ද්‍රීය තේමාව වන්නේ යුක්තිය ඉටු කිරීමට සහ වින්දිතයින්ගේ අයිතිවාසිකම් ප්‍රවර්ධනය කිරීමට කැමති සියලුම පාර්ශ්වකරුවන් එක්සත් කිරීමයි. 

එය ජාතීන්, සංවිධාන සහ පුද්ගලයන්ගෙන් ඉල්ලා සිටින්නේ වඩාත් සාධාරණ සහ සාධාරණ ලෝකයක් සඳහා එකට වැඩ කරන ලෙසත් ලෝකයේ ආරක්ෂාවට, සාමයට සහ යහපැවැත්මට තර්ජනයක් වන අපරාධ වැළැක්වීමට උදවු කිරීමටත්ය.

2024 ජාත්‍යන්තර යුක්තිය සඳහා වූ ලෝක දිනයේ වැදගත්කම 

ජාත්‍යන්තර යුක්තිය සඳහා වූ ලෝක දිනය ගෝලීය යුක්තිය සඳහා වන අවශ්‍යතාවය සහ ICC හි කාර්යභාරය පිළිබඳව දැනුවත් කිරීම සඳහා සැලකිය යුතු වැදගත්කමක් දරයි. ජාත්‍යන්තර අපරාධ නීතිය සහ සාධාරණ සහ සාධාරණ සමාජයක අවශ්‍යතාවය පිළිබඳව මහජනතාව දැනුවත් කිරීමේ වේදිකාවක් ලෙස එය ක්‍රියා කරයි.

2024 ජාත්‍යන්තර යුක්තිය සඳහා වූ ලෝක දිනය සැමරීමේ ප්‍රධාන වැදගත්කම වන්නේ  

 වගවීම ප්‍රවර්ධනය කිරීම: කිසිවකු නීතියට ඉහළින් නොසිටින බවටත්, බරපතළ අපරාධවල යෙදෙන්නන් වගකිව යුතු බවටත් පණිවිඩය මෙම දිනය ශක්තිමත් කරයි.

වින්දිතයන් සඳහා සහාය: එය අපරාධවලට ගොදුරු වූවන්ට හඬක් සපයයි, ඔවුන්ගේ දුක් වේදනා හඳුනාගෙන නීතිමය ක්‍රම මගින් ඒවාට විසඳුම් ලබා දීම සහතික කරයි.

දැනුවත් කිරීම සහ අධ්‍යාපනය: ICC විසින් නඩු පවරනු ලබන නඩු සහ අපරාධ යුක්තිය පිළිබඳ පුළුල් රාමුව ඉස්මතු කිරීමෙන්, බරපතල අපරාධවලට ගොදුරු වූවන් සඳහා යුක්තිය ඉටු කිරීමේ වැදගත්කම සහ අනාගත වැරදි වළක්වා ගැනීමේ අවශ්‍යතාවය මෙම දිනය අවධාරණය කරයි.

ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාව: සාධාරණ සහ සාධාරණ ලෝකයක් සඳහා ජාත්‍යන්තර යුක්ති පද්ධතිය ශක්තිමත් කිරීම සඳහා ජාතීන් අතර සහයෝගීතාව සැමරීම ප්‍රවර්ධනය කරයි.

 ජාත්‍යන්තර අපරාධ අධිකරණය (ICC) ගැන

ජාත්‍යන්තර අපරාධ අධිකරණය (ICC) යනු ජාත්‍යන්තර නීතිය යටතේ බරපතලම වැරදි සම්බන්ධයෙන් පුද්ගලයන්ට නඩු පවරන ස්වාධීන සහ ස්ථිර සංවිධානයකි. රෝම ප්‍රඥප්තිය මගින් පිහිටුවන ලද ICC 2002 ජූලි 1 දින සිට ක්‍රියාත්මක විය.

ICC ක්‍රියාත්මක වන්නේ ජන සංහාර, යුද අපරාධ සහ මනුෂ්‍යත්වයට එරෙහි අපරාධවලට ගොදුරු වූවන් සඳහා යුක්තිය පසිඳලීමේ අවසාන විසඳුම ලෙසයි. ICC හි අරමුණ වන්නේ අපරාධකරුවන්ට දණ්ඩමුක්තිය අවසන් කිරීම සහ එහි අධිකරණ ක්‍රියාවලීන් හරහා අනාගත අපරාධ වැළැක්වීමයි.

  2002: පිහිටුවා ඇත

  මූලස්ථානය : හේග්, නෙදර්ලන්තය

   සාමාජික රටවල් ගණන : 124 (2024 වන විට)

  ජනාධිපති : නවාෆ් සලාම් (ලෙබනනය)

  ආරම්භක ගිවිසුම : රෝම ව්‍යවස්ථාව

  අධිකරණ බලය

ජන සංහාරය, යුද අපරාධ, මනුෂ්‍යත්වයට එරෙහි අපරාධ සහ ආක්‍රමණශීලී අපරාධ සම්බන්ධයෙන් චෝදනා ලැබූ පුද්ගලයන් සම්බන්ධව කටයුතු කිරීම.

 ප්‍රධාන කාර්යය

බරපතල ජාත්‍යන්තර අපරාධ සම්බන්ධයෙන් පුද්ගලයන්ට නඩු පැවරීම.

ඔබට මෙම දිනය සලකුණු කළ හැකි ආකාරය

ඔබට කොටසක් ඉටු කළ හැකි විවිධ ක්‍රම ගණනාවක් තිබේ. ඔබ ජීවත් වන ප්‍රදේශයේ යුක්තිය පිළිබඳ අවශ්‍යතාවය ඉස්මතු කිරීමට ලිපියක් හෝ සගරාවක් එලිදැක්විය හැකිය. ඔබට ඔබේ ප්‍රදේශයේ තේරී පත් වූ නියෝජිතයාට ලියුමක් යවා ඔබේ අදහස ප්‍රකාශ කළ හැකිය. ඔබේ ආණ්ඩුවේ සාමාජිකයන්ට ආමන්ත්‍රණය කල හැකිය. නැතහොත් ලොව පුරා නගරවල පැවැත්වෙන බොහෝ සිදුවීම් වලින් එකකට සහභාගී විය හැකිය.

Leo Poornima Nethmini

First Year

Faculty of Arts