ලෝක වැඩිහිටි දිනය

මෙම වසරේ 2024, ලෝක වැඩිහිටි පුද්ගලයින්ගේ දිනයේ තේමාව වන්නේ "ලොව පුරා වැඩිහිටි පුද්ගලයින් සඳහා සත්කාර සහ ආධාරක පද්ධති ශක්තිමත් කිරීමේ වැදගත්කම" යන්නයි.

සෑම වසරකම ඔක්තෝබර් 1 වන දින, ලොව පුරා සිටින ජනතාව වයස්ගත ජනගහනය මුහුණ දෙන අවස්ථාවන් සහ අභියෝග පිළිබඳව දැනුවත් කිරීම සහ වැඩිහිටි පුද්ගලයින් මුහුණ දෙන දුෂ්කරතා විසඳීම සඳහා පුළුල් ප්‍රජාව බලමුලු ගැන්වීම සඳහා මෙම දිනය සමරයි.

වැඩිහිටි පුද්ගලයින්ගේ අභිමානය, විශ්වාසයන්, අවශ්‍යතා සහ පෞද්ගලිකත්වයට ගරු කරන රැකවරණය සඳහා පුද්ගල කේන්ද්‍රීය ප්‍රවේශයන් ප්‍රවර්ධනය කිරීම සහ ඔවුන්ගේ රැකවරණය සහ ජීවන තත්ත්වය පිළිබඳ තීරණ ගැනීමේ අයිතිය වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම මෙම දිනයේ අරමුණයි.

⭕ලෝක වැඩිහිටි පුද්ගලයින්ගේ දිනයේ ඉතිහාසය

1990 දෙසැම්බර් 14 වන දින එක්සත් ජාතීන්ගේ මහා මණ්ඩලය (UNGA) විසින් ඔක්තෝබර් 1 වන දින ජාත්‍යන්තර වැඩිහිටි දිනය (IDOP) ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී. මෙයට පෙර වියානා ජාත්‍යන්තර වයසට යාම පිළිබඳ ක්‍රියාකාරී සැලැස්ම (VIPAA) ආරම්භ කිරීම, 1982 දී වයස්ගත වීම පිළිබඳ ලෝක සභාව (WAA) විසින් සම්මත කරන ලද අතර එම වසරේම පසුව එක්සත් ජාතීන්ගේ මහා මණ්ඩලය විසින් අනුමත කරන ලදී.

⭕වැඩිහිටි පුද්ගලයින් සඳහා සෞඛ්‍ය සම්පන්න උපදෙස්

මිනිසුන් වයසට යන විට, නිරෝගීව වයසට යාම සඳහා ඔවුන්ගේ ජීවන රටාව සකස් කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. කෙඳි බහුල ආහාර ගැනීම, තෙල් සහිත ආහාර ගැනීමෙන් වැළකීම, විටමින් D අඩංගු බීම වර්ග පානය කිරීම සහ දවස පුරා සජලනය කරන දියර වර්ග පානය කිරීම හොඳ සෞඛ්‍යයක් පවත්වා ගැනීමට ප්‍රධාන වේ. මුත්‍රාශ පාලනය සහ ආරක්ෂිත ශාරීරික ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳව වෛද්‍යවරයෙකුගෙන් උපදෙස් ලබා ගත යුතුය. ප්‍රීතිමත් ක්‍රියාකාරකම් තෝරාගැනීම සහ පවුලේ අය, මිතුරන් සහ ප්‍රජාව සමඟ සම්බන්ධව සිටීම පුද්ගලික රැකවරණය මෙන්ම වැදගත් වේ.

එමෙන්ම වයස්ගත ප්‍රජාව පිළිබඳ සමාජ වගකීම්ද නිසිලෙස ඉටුකල යුතුය.ඔවුන්ගේ මානසික සහ කායික සෞඛ්‍ය යහපත්ව පවත්වාගන යාම වගකීමක් ලෙස ගත යුතුය.

ඔබට කවදා හෝ වටිනා උපදෙස් අවශ්‍ය නම්, වැඩිහිටියෙකුගෙන් විමසන්න, මන්ද ඔවුන් ලෝකය ගැන වඩා හොඳින් දන්නා බැවිනි-

ඔවුන්ව රැකගන්න.ආදරය ලබා දෙන්න.ඔවුන්ගේ ජීවිතයේ සැදෑ සමය අර්ථවත්ව ගත කිරීමට අවස්ථාවන් සලසා දෙන්න.එය ඔබේ යුතුකමක් කොට සලකන්න.

Leo Poornima Nethmini

ලෝක ළමා දිනය

 "නීතිය මඟින් අඩු වයසකදී පූර්ණත්වය ලබන්නේ නම් මිස වයස අවුරුදු 18ට අඩු සියලු මනුෂ්‍යයන් ළමුන්ය." -එක්සත් ජාතීන්ගේ මහා මණ්ඩලය-

 2024 තේමාව- දරුවන් රැකගමු. සමසේ සලකමු.

 ළමයා යනු කවුද?

 ළමයා ලෙස සරලව අදහස් වන්නේ වයස අවුරුදු 18 ට අඩු සියලු දෙනා දරුවන්ය. සාහිත්‍ය විචාරයට අනුව ළමයා යනු, විශ්වයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම නිර්මාණය වේ. මානව ශිෂ්ටාචාරයේ තීරණාත්මක සාධකය ද ළමයා වේ. ලොව ඇති වටිනාම සම්පත දරුවන්ය. පවුල නැමැති මූලික කුටුම්භය තුළ පවුලට ආලෝකය, සතුට, ආදරය රැගෙන එනු ලබන්නේ දරුවන්ය.

මල් කැකුළුවන් දරුවන් වෙනුවෙන් ඔවුන් සඳහාම සුවිශේෂී වූ දිනයක් වෙන්කර ඇති අතර එය "ලෝක ළමා දිනය" ලෙස හඳුන්වනු ලබයි. ලෝක ළමා දිනය විවිධ රටවල විවිධ කාලවකවානුවලදී සැමරීමට ලක්කරනු ලබන අතර දරුවන්ගේ අයිතිවාසිකම් වෙනුවෙන් පෙනී සිටීමට, ප්‍රවර්ධනය කිරීමට හා සැමරීමට මෙන්ම දරුවන් සඳහා වඩාත් යෝග්‍යමත් සමාජයක් හා ඔවුන්ට යහපත් ලොවක් තනා දීමට ප්‍රවේශයක් ලබා දීම ලෝක ළමා දිනයේ මුඛ්‍යය පරමාර්ථයයි.

ලෝක ළමා දිනයෙහි ඓතිහාසික පසුබිම.

ලෝක ළමා දිනයෙහි ඓතිහාසික පසුබිම පිළිබඳ ගත්කළ මෙම දිනය සැමරීමේ පුරෝගාමියා වන්නේ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ නෝර්ත්වුඩ් නිව්හැම්ප්ෂයර්හි දී උපත ලැබූ චාල්ස්. එච්. ලෙනාර්ඩ් පියතුමා විසිනි. ප්‍රථම වරට මොහු 1857 දී මානව සමාජයේ පැවැත්ම සඳහා අනාගත සමාජයට පුරවැසියන් වශයෙන් ඒකරාශීවන දරුවන් රැකගැනීම හා ඔවුන්ගේ සුභසිද්ධිය පිළිබඳව ලෝක ජනතාවගේ අවධානය යොමු කරන ලදී. ඒ අනුව මෙම දිනය ඔහු "රෝස දිනය" ලෙස නම් කර තිබුණි.

ඉන්පසු තුර්කි රජය විසින් 1920 දී ප්‍රථම වරට එය ජාතික දිනයක් ලෙස වාර්ෂිකව සැමරීම ආරම්භ විය. 1925 දී ජිනීවා හි පැවැත්වුණු ළමුන්ගේ සුභසාධනය පිළිබඳ ලෝක සමුළුවේදී ද මේ පිළිබඳව අවධානය යොමු විය. 1950 ජූනි 01 දින සිට වාර්ෂිකව ළමයින් ආරක්ෂා කිරීමේ දිනය ලෙස නම් කර බටහිර රටවල් රාශියක් එය වාර්ෂිකව වර්ෂයක් පාසා පැවැත්විය.

 එම දිනය "විශ්ව ළමා  දිනය" ලෙස නම් කරමින් 1954 නොවැම්බර් 20 දා සිට එක්සත් ජාතීන්ගේ සමුළුවේ නිර්දේශ මත ගෝලීය ලෙස ළමුන්ට ගරු කිරීම සඳහා ලෝකයේ විවිධ ස්ථානයන්හි ලෝක ළමා දිනය සමරයි. මෙම දිනය තවදුරටත් ශක්තිමත් වීම 1990 දී එක්සත් ජාතීන්ගේ මහා සම්මේලනයේදී ළමා ප්‍රඥප්තිය සම්මත වීම මගින් සිදුවිය. ලෝක ළමා දිනය සෑම වර්ෂයකම නොවැම්බර් 20 පැවතුණද එය ලෝකයේ විවිධ රටවල විවිධ දිනයන්හිදී සමරනු ලබයි.

ඒ අනුව ශ්‍රී ලංකාව ද අන්තර්ජාතික ලෝක ළමා දිනය වාර්ෂිකව ඔක්තෝම්බර් මස 01 වැනිදා ළමයින්ගේ රැකවරණය හා සුභසිද්ධිය සැමරීමේ දිනය ලෙස සමරනු ලබයි. ලෝක ළමා දිනයේ වැදගත්කම දෙසට අවධානය යොමු කරන විට එය බොහෝ දේ අරමුණු කරගෙන සමරනු ලබයි. ළමුන්ට සිදුවන හිංසන වැළැක්වීම හා අපචාරවලින් ඔවුන් ආරක්‍ෂා කර ගැනීම, ළමා අයිතිවාසිකම් වෙනුවෙන් කටයුතු කිරීමට මෙම දිනය තුළින් වැඩි අවධානයක් ලබා දෙයි. එමෙන්ම දරුවන්ට විවේකීබවක් ලබාදීම හා ඔවුන්ට ද යම්කිසි සමාජ භාවයක් ඇතිකිරීම, සමාජ මට්ටමින් දරුවන් උතුම් හා වටිනාකමින් යුතුයැයි ප්‍රකට කිරීම උදෙසා මෙම ලෝක ළමා දිනය පවත්වනු ලබයි.

ශ්‍රී ලංකාවේ ලෝක ළමා දිනය පාසල් ළමුන් කේන්ද්‍ර කරගෙන පාසල් මට්ටමින් සිදුකරනු ලබන අතර එහිදී විවිධ වැඩසටහන්, විනෝද ක්‍රියාකාරකම් හා ත්‍යාග ලබාදීම් සිදුකරයි. කෙසේ වුවත් ලෝක ළමා දිනය තුළ ඇති යටි අරුත වන්නේ දරුවන්ගේ අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ පෙනී සිටීමට රටක් ලෙස බැඳී ඇති බව ඇඟවීමයි.

ශ්‍රී ලංකාවේ ද ළමුන්ගේ අයිතිවාසිකම් සම්බන්ධව දැඩි නීතිරීති ක්‍රියාත්මක කරයි. 

▪︎1991 ළමා අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ ප්‍රඥප්තිය.

▪︎අංක 1939 ළමුන් හා තරුණයන් පිළිබඳ පනත.

 1995 අංක 22 දරණ දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ සංශෝධන පනත.

▪︎1998 අංක 27 දරණ අධිකරණ පනත.

▪︎ අංක 50 දරණ ළමා ආරක්ෂක පනත.

 මෙලෙස ලංකාවේ බොහෝ නීති පද්ධතියක් ළමා අයිතීන් වෙනුවෙන් පවතියි.

ලෝකයේ ළමා දින පැවතිය ද වර්තමාන සමාජයේදී දරුවන්ට විශාල ලෙස අහිතකර බලපෑම් බාහිර සමාජයේදී සිදුවේ. 

* ළමුන් නීති විරෝධී කටයුතුවල යෙදවීම. 

* 18 ට අඩු ළමුන් රැකියාවලට යොමුකර ගැනීම.

* බාල වයස්කාර අපරාධ.

 • ළමා මෙහෙකාර සේවය.

* ළමා අපයෝජනය.

* අවයව සඳහා ළමුන් විකිණීම හා පැහැරගෙන යාම.

අහිතකර බලපෑම් අවම කිරීමට ගතහැකි ක්‍රියාමාර්ග.

* දෙමාපියන්, ගුරුවරුන් හා වැඩිහිටියන් විසින්  දරුවන්ට සමාජයේ දී ආරක්ෂා වීමට නිතරම උපදෙස් ලබාදීම.

* නිතරම දෙමාපිය රැකවරණය හා ආරක්ෂාව ලබාදීම.

* ළමා අපරාධ හා අපයෝජන ක්‍රියා වැළැක්වීමට නීති ක්‍රියාත්මක කිරීම හා දැඩි දඬුවම් ලබාදීම.

•ළමුන්ට නිසි අධ්‍යාපනය ලබාදීම.

* ළමුන්ගේ අයිතිවාසිකම් සුරැකීමට නීති පද්ධතියක් ක්‍රියාත්මක කිරීම.

ශ්‍රී ලංකාවේ ළමුන්ට සිදුවන අපරාධ හා අපයෝජන ක්‍රියා පිළිබඳ දැනුවත් කිරීමට ළමා හා කාර්යාංශය මඟින් 1929 දුරකථන සේවයක් ආරම්භ කර තිබීම. ශ්‍රී ලංකාවේ ළමා අයිතීන් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා ක්‍රියාකරන ආයතන රාශියකි. ඒවා අතර, ▪︎පොලිස් ළමා  කාන්තා කාර්යාංශය.

 ▪︎ළමා ආරක්ෂක අධිකාරිය.

▪︎ කම්කරු කාර්යාලය.

▪︎ මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව.

රටේ ජනතාව ළමයින් සම්බන්ධව තීන්දු තීරණ ගන්නා විටත්, ක්‍රියාකරන විටත්, ළමයාට යහපතක් වන පරිදි කටයුතු කළයුතුය. ළමයින්ට අසාධාරණයක්වන, අයහපතක්වන තීරණ හා ක්‍රියාකාරකම් කරන විට ළමයාට ඊට එරෙහි වීමට පුළුවන. ජීවත්වීම ළමයාගේ අයිතියකි. ළමයාගේ නිදහසේ ජීවත්වීමේ අයිතියට හෝ නිසිලෙස වැඩීමේ අයිතියට හෝ ඉඩක් නොලැබේ නම් ඊට එරෙහි වීමට දරුවාට අයිතියක් ඇත.  දෙමව්පියන්ට හා වැඩිහිටියන්ට තමන්ගේ දරුවා මෙන්ම අනෙකුත් දරුවන් මල් කැකුළුය. එබැවින් ළමුන්ට පළමු තැනක් මෙන්ම ආදරය, රැකවරණය, සෙනෙහස හා ආරක්ෂාව නිරතුරුවම ලබාදිය යුතුය. ළමයින්ට සුරක්ෂිත දේශයක් නිර්මාණය කරමින් රටේ අනාගතය වෙනුවෙන් ළමුන් සූදානම් කිරීම අප කාගේත් වගකීම හා යුතුකම වේ. එසේනම් මෙවර ලෝක ළමා දිනය ශ්‍රී ලංකාවේ සියලු පොඩ්ඩන්ගේ සිත් සතුටින් උතුරන ආදරණීය දිනයක් වේවා!

Leo Hashini Kethmini

ලෝක හෘද දිනය

ලෝක හෘද දිනය සෑම වසරකම සැප්තැම්බර් 29 දින සමරනු ලබන අතර, ලොව ප්‍රධානතම මරණවලට හේතු වන හෘද රෝග සහ ආඝාතය ඇතුළු හෘද වාහිනී රෝග (CVD) පිළිබඳව දැනුවත් කිරීමේ ගෝලීය මුලපිරීමකි.  හෘද සෞඛ්‍යයේ වැදගත්කම අවධාරණය කිරීමට සහ හෘදය ආශ්‍රිත තත්ත්වයන්ගේ බර අවම කිරීම සඳහා වැළැක්වීමේ පියවර ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා ලෝක හෘද සම්මේලනය විසින් ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) සමඟ එක්ව මෙම දිනය ස්ථාපිත කරන ලදී.

ලෝක හෘද දිනයේ අරමුණ:

ලෝක හෘද දිනයේ ප්‍රධාන අරමුණු වන්නේ:

 • දැනුවත් කිරීම: හෘද වාහිනී රෝග වල බරපතලකම හුවා දැක්වීම සහ ඒවා වළක්වා ගත හැකි ක්‍රම පිළිබඳව ජනතාව දැනුවත් කිරීම.

 • සෞඛ්‍ය සම්පන්න ජීවන රටා ප්‍රවර්ධනය කිරීම: සමබර ආහාර වේලක් ගැනීම, නිතිපතා ව්‍යායාම කිරීම, දුම්කොළ භාවිතයෙන් වැළකීම සහ ආතතිය පාලනය කිරීම වැනි සෞඛ්‍ය සම්පන්න පුරුදු අනුගමනය කිරීමට පුද්ගලයන් දිරිමත් කිරීම.

 • ගෝලීය ක්‍රියාව: හෘද රෝග අවදානම් සාධක අවම කිරීම සඳහා එක්ව කටයුතු කරන ලෙස රජයන්, සෞඛ්‍ය සංවිධාන සහ පුද්ගලයන්ගෙන් ඉල්ලා සිටීම.

 • කලින් හඳුනාගැනීම: ප්‍රතිඵල වැඩි දියුණු කිරීම සඳහා හෘද රෝග කල්තියා හඳුනා ගැනීම සහ ප්‍රතිකාර කිරීම ප්‍රවර්ධනය කිරීම.

එය වැදගත් වන්නේ ඇයි:

හෘද වාහිනී රෝග සඳහා ඇස්තමේන්තුගත  වාර්ෂිකව මරණ මිලියන 17.9, සමස්ත ගෝලීය මරණ වලින් 31% ක් පමණ වේ.  ජීවන රටාව වෙනස් කිරීම, නිසි වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර සහ මහජන දැනුවත්භාවය වැඩි කිරීම තුළින් මෙම මරණ බොහොමයක් වළක්වා ගත හැකිය.

තේමා:

සෑම වසරකම, ලෝක හෘද දිනය හෘද සෞඛ්‍යයේ විවිධ අංශ කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම සඳහා නිශ්චිත තේමාවක් අනුගමනය කරයි.  උදාහරණයක් ලෙස, මෑත මාතෘකා ඇතුළත් කර ඇත:

 - ස්පන්දනය කිරීමට හදවත භාවිතා කරන්න (2020): COVID-19 වසංගතය අතරතුර හෘද සෞඛ්‍යය කෙරෙහි අවධානය යොමු කර ඇත.

 - සම්බන්ධ කිරීමට හදවත භාවිතා කරන්න (2021): හෘද සෞඛ්‍යය කළමනාකරණය කිරීම සඳහා ඩිජිටල් සෞඛ්‍ය මෙවලම් භාවිතය ප්‍රවර්ධනය කරන ලදී.

මෙම මුලපිරීම ලොව පුරා පාසල්, ප්‍රජාවන් සහ සේවා ස්ථානවල සිදුවීම්, ක්‍රියාකාරකම් සහ ප්‍රචාරණ හරහා මිලියන සංඛ්‍යාත ජනතාවක් සම්බන්ධ කර ගනී, සියල්ල සෞඛ්‍ය සම්පන්න හදවත් ප්‍රවර්ධනය කිරීමට සහ අවසානයේ ජීවිත බේරා ගැනීමට සැලසුම් කර ඇත.

Leo Sanjana Pathiraja

ලෝක සංචාරක දිනය

 ලෝක සංචාරක දිනය✈️👨🏻‍✈️

"ලෝකය පොතකි, සංචාරය නොකරන අය කියවන්නේ එක් පිටුවක් පමණි." -        ශාන්ත ඔගස්ටින්

2024 : තේමාව: "සංචාරක හා හරිත ආයෝජන" යන්නයි.

ලෝක සංචාරක දිනය යනු සංචාරක ව්‍යාපාරයේ වැදගත්කම සහ එහි සමාජ, සංස්කෘතික, දේශපාලනික සහ ආර්ථික වටිනාකම ඉස්මතු කරන ජාත්‍යන්තර උත්සවයකි. වගකීම් සහගත සහ තිරසාර සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රවර්ධනය කිරීම, ගෝලීය අවබෝධය වර්ධනය කිරීම සහ සංචාරක ව්‍යාපාරය ලොවට ගෙන එන සංස්කෘතික උරුමයන් සහ විවිධත්වය අගය කිරීම සඳහා මෙම දිනය කැප කෙරේ.

⭕ලෝක සංචාරක දිනය යනු කුමක්ද?

ලෝක සංචාරක දිනය යනු ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාව තුළ සංචාරක ව්‍යාපාරයේ කාර්යභාරය පිළිබඳව දැනුවත් කිරීම සඳහා එක්සත් ජාතීන්ගේ ලෝක සංචාරක සංවිධානය (UNWTO) විසින් පිහිටුවන ලද වාර්ෂික උත්සවයකි. සංචාරක ව්‍යාපාරය සමාජ, සංස්කෘතික සහ ආර්ථික සංවර්ධනයට දායක වන ආකාරය අවධාරණය කරන අතර සංචාරකයින්ට සහ ප්‍රාදේශීය ප්‍රජාවන්ට ප්‍රයෝජනවත් වන වගකීම් සහිත සංචාරක පිළිවෙත් දිරිමත් කරයි.

⭕ලෝක සංචාරක දිනය කවදාද?

ලෝක සංචාරක දිනය සෑම වසරකම සැප්තැම්බර් 27 වන දින සමරනු ලැබේ. සංවිධානය පිහිටුවීමට සහ සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රධාන අංශයක් ලෙස ගෝලීය වශයෙන් පිළිගැනීමට මග පෑදූ 1970 දී UNWTO ප්‍රඥප්ති සම්මත කිරීමේ සංවත්සරයට සමගාමීව දිනය තෝරා ගන්නා ලදී.

⭕සම්බන්ධ වන්නේ කෙසේද

ලෝක සංචාරක දිනයට සහභාගී වීමට ක්‍රම කිහිපයක් තිබේ:

📌දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරය ගවේෂණය කරන්න: 

දේශීය සංචාරක ව්‍යාපාරයට සහය වීමට සහ ඔබේම ප්‍රජාවගේ උරුමය ගැන තව දැන ගැනීමට ඔබේ ප්‍රදේශයේ ඇති ප්‍රාදේශීය බිම් සලකුණු, කෞතුකාගාර හෝ සංස්කෘතික ස්ථාන වෙත පිවිසෙන්න.

📌වගකීමෙන් ගමන් කරන්න: 

ඔබේ පාරිසරික අඩිපාර අවම කිරීම, දේශීය සංස්කෘතීන්ට ගරු කිරීම සහ දේශීය ආර්ථිකයට සහාය වීම මගින් තිරසාර සංචාරක ව්‍යාපාරයක්.

📌සිදුවීම් වලට සම්බන්ධ වන්න: ලෝකයට සහභාගී වන්න

සංචාරක ව්‍යාපාරයේ වැදගත්කම කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන සම්මන්ත්‍රණ, වැඩමුළු හෝ සංස්කෘතික උත්සව වැනි සංචාරක දින සිදුවීම්.

📌ඔබේ සංචාර බෙදාගන්න: 

විවිධ සංස්කෘතීන්හි සුන්දරත්වය සහ විවිධත්වය ඉස්මතු කරමින් ඔබේ සංචාරක අත්දැකීම්, ඉඟි සහ කථා බෙදා ගැනීමට සමාජ මාධ්‍ය භාවිත කරන්න.

⭕සිදුවීමේ ඉතිහාසය

ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවය, ආර්ථික වර්ධනය සහ සංස්කෘතික හුවමාරුව සඳහා අත්‍යවශ්‍ය මෙවලමක් ලෙස සංචාරක ව්‍යාපාරයේ වැදගත්කම සලකුණු කිරීම සඳහා එක්සත් ජාතීන්ගේ ලෝක සංචාරක සංවිධානය විසින් 1980 දී ලෝක සංචාරක දිනය ස්ථාපිත කරන ලදී. වාර්ෂික සැමරුම ලොව පුරා ප්‍රජාවන්ට සංචාරක ව්‍යාපාරයේ බලපෑම පිළිබඳ දැනුවත් කිරීම ප්‍රවර්ධනය කිරීම සහ සංචාරක ව්‍යාපාරයේ තිරසාරභාවය සහ ඇතුළත් කිරීම සහතික කරන ප්‍රතිපත්ති දිරිගැන්වීම සඳහා උත්සාහ කරයි.

1980 : ලෝක සංචාරක දිනය ස්ථාපිත කිරීම

එක්සත් ජාතීන්ගේ ලෝක සංචාරක සංවිධානය (UNWTO) විසින් ලෝක සංචාරක දිනය ස්ථාපිත කරන ලදී.

1980 : ලෝක සංචාරක දිනයේ පළමු සැමරුම

1970 දී UNWTO ප්‍රඥප්ති සම්මත කිරීම හා සමගාමීව සැප්තැම්බර් 27 තෝරා ගන්නා ලදී.

වාර්ෂිකව : අද්විතීය තේමාවක් සමඟ සැමරීම

සෑම වසරකම, UNWTO විසින් තෝරාගත් විශේෂිත තේමාවක් සමඟින් ලෝක සංචාරක දිනය සමරනු ලබයි

2024 : තේමාව: "සංචාරක හා හරිත ආයෝජන"

2024 සඳහා අවධානය යොමු කර ඇත්තේ හරිත ආයෝජන හරහා තිරසාර සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රවර්ධනය කිරීමයි

ගෝලීය : ලොව පුරා සිදුවීම් සහ වැඩමුළු

ලොව පුරා රටවල් විවිධ සිදුවීම්, වැඩමුළු සහ සාකච්ඡා පවත්වයි

ලෝක සංචාරක දිනය 2024:

⭕තේමාව

* 2024 සඳහා තේමාව වන්නේ "සංචාරක හා හරිත ආයෝජන" යන්නයි.

* එය තිරසාර සංචාරක ව්‍යාපාරයේ වැදගත්කම කෙරෙහි අවධානය යොමු කරයි.

* ඉලක්කය වන්නේ සංචාරක කර්මාන්තය තුළ පරිසර හිතකාමී යටිතල පහසුකම් සහ පුනර්ජනනීය බලශක්තිය සඳහා ආයෝජන දිරිමත් කිරීමයි.

⭕ලෝක සංචාරක දිනය පිළිබඳ සිත්ගන්නා කරුණු

* සෑම වසරකම සැප්තැම්බර් 27 දින සමරනු ලබන ලෝක සංචාරක දිනය සංචාරක ව්‍යාපාරයේ ගෝලීය වැදගත්කම ඉස්මතු කරයි.

* සෑම වසරකම, විවිධ සංචාරක හා සම්බන්ධ මාතෘකා කෙරෙහි අවධානය යොමු කරමින් ලෝක සංචාරක දිනය සඳහා නව තේමාවක් තෝරා ගනු ලැබේ.

* සංචාරක ව්‍යාපාරය ප්‍රධාන ගෝලීය කර්මාන්තයක් වන අතර, රැකියා සැපයීම සහ දේශීය ආර්ථිකයන් නංවාලීම.

* එය විවිධ සම්ප්‍රදායන් සහ ජීවන රටාවන් අත්විඳීමට මිනිසුන්ට ඉඩ සලසමින් සංස්කෘතික හුවමාරුව ප්‍රවර්ධනය කරයි.

* සංචාරය ඉතිහාසය, භූගෝල විද්‍යාව සහ විවිධ සංස්කෘතීන් පිළිබඳ ඉගෙනීමේ අවස්ථා ලබා දෙයි.

Leo Poornima Nethmini

ලෝක පාරිසරික සෞඛ්‍ය දිනය

 

සෑම වසරකම සැප්තැම්බර් මස 26 වන දින ලෝක පාරිසරික සෞඛ්‍ය දිනය වශයෙන් නම් කර තිබේ.2024 වර්ෂය තුළදී මෙම දිනය සැමරීම සඳහා පාදක කරගනු ලබන තේමාව වන්නේ " පාරිසරික සෞඛ්‍ය, ආපදා අවදානම් අවම කිරීම සහ දේශගුණික විපර්යාසයන් අවම කිරීම සඳහා සහ අනුවර්තනය හරහා ඔරොත්තු දෙන ප්‍රජාවන් නිර්මාණය කිරීම" වේ.

මෙම ලෝක පාරිසරික සෞඛ්‍ය දිනය සඳහා අනුග්‍රාහකත්වය දක්වනු ලබන්නේ 1986 වර්ෂය තුළ එංගලන්තයේ ලන්ඩන් නුවර පිහිටුවන ලද ලාභ නොලබන සංවිධානයක් වන පාරිසරික සෞඛ්‍ය පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර සම්මේලනය වේ.මෙහි මූලික අරමුණ වන්නේ මිනිසුන් අතර පාරිසරික සෞඛ්‍ය පිළිබඳ දැනුම බෙදා හැරීම සහ අපගේ පෘථිවියේ පාරිසරික තත්ත්වය වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා රටවල් අතර සහයෝගීතාවය  ප්‍රවර්ධනය කිරීම වේ.

2011 වර්ෂයේ  ඉන්දුනීසියාවේදී  පාරිසරික සෞඛ්‍ය පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර සම්මේලනය මගින් පවත්වන ලද රැස්වීමකදී සෑම වර්ෂයකම සැප්තැම්බර් මස 26 වන දින ලෝක පාරිසරික සෞඛ්‍ය දිනය වශයෙන් නම් කරන ලදී.

පාරිසරික සෞඛ්‍ය යනු මානව ශරීරයට පිටතින් පවත්නා සෞඛ්‍ය වේ.එනම් මිනිසාගේ ශාරීරික සහ රෝගී තත්ත්වයන් සඳහා බලපෑම් සිදුකල හැකි බාහිර පාරිසරික සාධකයන් වේ. මිනිසාගේ පැවැත්ම සඳහා  මෙම පාරිසරික සාධක මගින් සිදු කරන බලපෑම සුළු පටු නොවේ.

ලෝක පාරිසරික හා සෞඛ්‍ය දිනය සෑම වර්ෂයක් තුළදීම පහත සඳහන් අරමුණු මූලික කොටගෙන සමරනු ලැබේ.

(1) පරිසර දූෂණය, දේශගුණික විපර්යාස, කාර්මීකරණය, නාගරීකරණය, ගෝලීයකරණය සහ දුර්වල සනීපාරක්ෂාව මගින් මානව සෞඛ්‍යයට එල්ල වන අඛණ්ඩ තර්ජන පිළිබඳව දැනුවත් කිරීම.

(2) ලොව පුරා සිටින පාරිසරික සෞඛ්‍ය වෘත්තිකයන්ගේ සහ අධ්‍යාපනඥයින්ගේ කැපවීම සහ වැඩ හඳුනා ගැනීම.

(3) ස්වභාවික පරිසරය, වාතය, ජලය, ආහාර, නිවාස සහ ප්‍රජාවන්ගේ ගුණාත්මක භාවය වැඩිදියුණු කිරීම ප්‍රවර්ධනය කිරීම.

තමාගේ පැවැත්ම සඳහා පරිසරයේ පැවැත්ම ඉවහල් වන බැවින් පාරිසරික සෞඛ්‍ය පිළිබඳව සැලකිලිමත් වීම  ඔබ අප කාගේත්  යුතුකමක් හා වගකීමක් වේ.

Leo Supun Dilshan 

Second Year

Faculty of Arts

ආපදා කලමනාකරණය [ Safe Guard - Article 20 ]

Safe Guard

Phase - 1

Session - 1

ලෝකයේ   තාක්ෂණය වර්ධනය වුවත් ආපදා සිදුවීමේ සීඝ්‍රතාවය ඉහළ ගොස් ඇත. ආපදාවක් යනු " විශාල හානියක් හෝ  විනාශයක්  අනපේක්ෂිත ලෙස ඇතිවන  අභාග්‍ය සම්පන්න සිදුවීමක්  " ලෙස  ආචාර්ය ඒ. එච්. ධනපාල මහතා අර්ථ දක්වයි.අප ආපදාවක් පිළිබඳ විමසිලිවන්තව කටයුතු කළ යුතු වුවත් ලෝකයේ ආපදාවන් පිළිබඳව සෑම දෙනෙකුටම විමසිලිමත්ව කටයුතු කිරීම සිදුවේ ද යන්න පිළිගැනීම අපහසු වන්නේ, ආපදා පිළිබඳව දැනුවත් කරනු ලැබුව ද එම ඇඟවීම් නොසලකා හරින පිරිසක් සිටින බැවිනි.කථිනා හරිකේන් කුණාටුව සහ එමගින් සිදුවිය හැකි ගංවතුරෙන් නිව් ඔරලීයන්ස් නගරය යට විය හැකි බවත්, ජනතාව ඉවත් විය යුතු බවත් අනතුරු අඟවා තිබුණද එම අනතුරු ඇගවීම් නොසලකා හැරි තිබූ හෙයින් සිදුවූ විනාශය වැඩිවීමට ප්‍රධාන හේතුව විය.

මෙම හේතුවෙන් එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය 1987 දී ස්වභාවික ආපදා අඩු කිරීමේ අන්තර්ජාතික දශකයක් 1990 දශක ඉදිරිපත් කරන ලදී.ඉන් පසුව 1994 දී ස්වභාවික විපත් අඩු කිරීමේ ලෝක සමුළුව සඳහා එක්සත් ජාතීන්ගේ සාමාජික රටවල්   (IDNDR )ඒ වන විට ලබාගෙන ඇති පියවර සාකච්ඡාවට බඳුන් වූ අතර වඩාත් ආරක්ෂිත ලෝකයකට යොකොහෝමා ක්‍රමෝපාය ක්‍රියාත්මක කිරීමේ සැලසුම් ද ක්‍රියාත්මක කරන ලදී. එම   ක්‍රමවේදයට අනුව  අවස්ථාවන් හතරක් හඳුන්වා දෙනු ලැබීය. එය ආපදා කළමනාකරන චක්‍රය ලෙසද හඳුන්වයි.1.අවම කිරීම

2.සූදානම් කිරීම

3.ප්‍රතිචාර දැක්වීම 

4.ප්‍රතිසංවේදනය                                                                                                                                                                                                                                                      

ආපදා අවම කිරීම යනු,

ආපදා විසින් සිදු කරනු ලබන මානුශ හා ද්‍රව්‍යමය හානියේ දරුණුකම ස්ථාවරව අඩු කිරීමයි.ආපදාවම කිරීම ආකාර දෙකකට වර්ග කරයි.එනම් මූලික අවම කිරීම හා ද්විතීක අවම කිරීම යනුවෙන් කාණ්ඩ දෙකකට බෙදා දක්වා ඇත. මෙයින් මූලික අවම කිරීම යනු, උපද්‍රවය ඇතිවීම අවම කිරීම සහ ගොදුරු වීම අඩු කිරිම යි.උදාහරණ ලෙස පහත් බිම් ගොඩ කර ගොඩනැගිලි ඉදිකිරීම ඉදිකඩ අහුරාලීම  දැක්විය හැකිය.ද්විතික අවම කිරීම යනු  උපද්‍රවයේ බලපෑම අඩු කිරීමයි. එහිදී අවතැන්ව සිටින ජනතාවට පිරිසිදු පානීය ජලය, ආහාර, සමීපාරක්ෂක ද්‍රව්‍ය ලබාදීම   මගින් විවිධ ලෙඩ   වලින් ආරක්ෂා කිරීම ද්විතික අවම කිරීමෙන් අපට සිදුකළ හැකිය.ආපදාවන් අවම කිරීමේදී,

1.වහුවාත්මක ක්‍රමය

• ඉංජිනේරු විද්යාත්මක විසඳුම් යොදා ගැනීම. 

• නිවාස  ඉදිකිරීමේදී ප්‍රමිතියෙන් යුතුව නිවාස ඉදිකිරීම.

• ගොඩනැගිලි නීති පැනවිම හා ඒ ආශ්‍රිතව  රෙගුලාසි වලාත්මක කිරීම .

• නැවත ස්ථානගත කිරීම.

විද්‍යාත්මක ප්‍රගතිය නිසාත් ,දැනට සිදුවෙමින් පවතින පර්යේෂණ ඇසුරෙන්  උපද්‍රව පිළිබඳව බොහෝ  විශ්වාසනීය තොරතුරු ලබාගත හැකිව තිබේ.මේ  තොරතුරුවලින් පැහැදිලි වන කරුණක් වී ඇත්තේ උපද්‍රව අවදානම් කලාපයන්හි ඉදිකොට ඇති බොහෝ ව්‍යුහයන් උපද්‍රවයන්ට ප්‍රතිරෝධයක් ඇති කළ හැකි තත්ත්වයේ ඒවා නොවන බවයි.මේ සඳහා ගතහැකි ක්‍රියාමාර්ග තුනක් තිබේ..

 කිසිවක් නොකර එසේම තැබීම.

 ව්යුහයන් කඩා බිඳ දමා අලුත් උපද්රව තොරතුරුවලට අනුව නැවත ඉදිකිරීම.

 බාහිර බලයට ප්‍රතිරොදයක් දැක්විය හැකි අයුරින් වයුහ වෙනස් කිරීම. 

උදාහරණයක් ලෙස ජාපානය සුනාමි වලට ඔරොත්තු දෙන අකාරයට ගොඩනැගිලි  ඉදි කිරීම. මෙන්ම මොරොක්කෝව භූමිකම්පා අධික රටක් වුවත්

 2024 අගෝස්තු 12 වන දින බල පෑ භූමිකම්පාව , සූදානමින් සිටමට බලධාරීන් විසින් ඉහත ආකාරයට ගොඩනැගිලි  වැඩිදියුණු කිරීම, ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව සහිතව  ගොඩනැගීම සහ ආපදා ප්‍රතිචාර දැක්වීමේ හැකියාව වැඩි දියුණු කිරීම මගින් සිදු විමට ගිය හානිය අවම කර ගැනිමට සමත් වී ඇත .

2. ප්‍රජා අරක්ශක  කඳවුරු ඉදිකිරීම .ආපදා කමක් සිදුවීමට පෙර සුදුසු ස්ථානයක එනම් ආපදාවට භාජනය නොවූ ආරක්ෂිත ප්‍රදේශයන් ආශ්‍රිතව සිදු කරයි.මෙහිදී ආපදා කළමනාකරන අංශ නිලධාරීන්,හමුදා නිලධාරීන් යන මෙන්ම     රාජ්‍ය නොවන නිලධාරීන් සිදු කරනු ලබයි.

3. භෞතික වෙනස්කම්  

 කදු වල හෙල්මලු අකාරයට වගා  කිරිම. 

 ජල වහනය ක්‍රමවත් කිරිම මෙන්ම ගංගා, ඇළවල් ආශ්‍රිතව පස් ඉවත් කිරීම හෝ එකතු කිරීම හා ආර පළල් කිරීම

 ජලාශ සැරීම

4. ව්යුහාත්මක නොවන ක්‍රම      

 රෙගුලාසි වළාත්මක කිරීම

උදාහරණයක් ලෙස ආපදාවන් සහිත ස්ථාන ආශ්‍රිතව (තෙත්බිම්,කඳු සහිත ස්ථාන)නිවාස ඉදිකිරීමේදී රජයෙන් අවසර ලබාගන්න ලබාගැනීමට සිදුවීම.

               

5. ප්‍රජව දැනුවත් කිරීම.

ආපදාව අවම කිරීමේදී ප්‍රජාව දැනුවත් කිරීම ඉතා වැදගත් වේ.ආපදාවෙන් සිදුවන හානිය අවම වේද උපරිම වේද යන්න මෙමගින් තීරණය වේ.කුඩා දරුවන්ගේ පටන් වැඩිහිටියා දක්වා ආපදාවන් පිළිබඳව දැනුවත් කිරීම ඉතා වැදගත් වේ.

6. ව්යවහාත්මක නොවන භෞතික වෙනස්කම් මගින්  පරිසරත්මක පාලනය හැසිරීම හා වෙනස් කිරීම 

දැක්විය හැකිය.

 සූදානම්  විම. 

   ආපදා කලමනාකරණයේ දෙවැනි අංගය වන්නේ ,  ආපදා සඳහා සූදානම් වීමයි. ආපදා අවම කිරීම් පිළිබඳ ක්‍රියාමාර්ග ඵලදායි අයුරින් අප ආපදා කළමනාකරණයෙදී යොදා ගත්තද ආපදා විසින් සමාජයේ හෝ ප්‍රජාවට ඇති කරන සමස්ථ තර්ජන එමගින් ඉවත් කළ නොහැකිය. ආපදාවක් සඳහා කල්තියා හඳුනාගෙන සූදානම් වී සිටීම ප්‍රයොජනවත්  උපක්‍රමයක් ලෙස   සලකුණු ලබයි .ආපදාවක් සඳහා සූදානම් වීම  ආපදා කළමනාකරණ චක්‍රයේ දෙවැනි අදියරයි.

ආපදාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා කලින් ගත යුතු ක්‍රියාමර්ග ගැනීම ආපදා සඳහා සූදානම් වීම සරල අර්ථකතනය කරනු ලබයි.ආපදා සඳහා සූදානම් සිටීම යන්නෙන් පහත දැක්වෙන අයුරින් අදහස් වේ.

1) පුර්ව අනතුර හැඟීමේ ක්‍රම දියුණු කිරීම හා ඒවායේ තත්ත්වය නිරතුරුව පරීක්ෂා කිරීම.  ශ්‍රී ලංකාවේ  මුහුදුබඩ ප්‍රදේශ වල සුනාමි අනතුරැ ඇගවිම් උපකරණ සවි කර ඇත , මොරොක්කෝවේ භූ කම්පන අවදානම් කළමනාකරණ උපායමාර්ග වැඩිදියුණු කිරීම උදාහරණ ලෙස දැක්විය හැකිය.

2) ආපදා අවස්ථාවන්හි සිදුවිය හැකි ජීවිත හා භෞතික හානිය අවම කරගනු සඳහා ජනතාව අපදා ප්රදේශයෙන් ඉවත් කිරීම හෝ ඒ හා සම්බන්ධ වෙනත් පිළියත් ආපදා කළමනාකරණය හා සම්බන්ධ නිලධාරීන් හා අවධානයට ලක් කර ඇත. උදාහරණ ලෙස 2018 කලූ ගග ආශිත ගංවතුර තත්වයේදි ප්‍රා.ලේ.කාර්‍යල,හමුදාව වැනි අංශ සේව සැලසීම.

3) ප්‍රජාව දැනුවත් කිරීම හා පුහුණු කිරීම  සිදුකිරීම. 2024 අගෝස්තු 12, මොරොක්කෝවේ භූමිකම්පා අවදානම පිළිබඳ මහජන දැනුවත්භාවය වැඩි කිරීම සහ සූදානම් වීමේ පියවර ප්‍රවර්ධනය කිරීම.

4) මහජන අධ්යාපනය ලබාදීම.

මෙමගින් විශාල වශ‍යෙන් අපදා කලමණාකරනයට මහගු පිටිවහලක් වේ.

 සූදානම්  විම. 

ආපදා කලමනාකරණයේ දෙවැනි අදියර   ආපදාව සඳහා සූදානම් වීමයි. ආපදා අවම කිරීම් පිළිබඳ ක්‍රියාමාර්ග ඵලදායි අයුරින් අප ආපදා කළමනාකරණයෙදී යොදා ගත්තද ආපදා විසින් සමාජයේ හෝ ප්‍රජාවට ඇති කරන සමස්ථ තර්ජන එමගින් ඉවත් කළ නොහැකිය. ආපදාවක් සඳහා කල්තියා හඳුනාගෙන සූදානම් වී සිටීම ප්‍රයොජනවත්  උපක්‍රමයක් ලෙස   සලකණු ලබයි .ආපදාවක් සඳහා සූදානම් වීමේ ආපදා කළමනාකරණ චක්‍රයේ ඉතාමත් වැදගත් අංගයකි .

ආපදාවන්ට මුහුණ දීම සඳහා අපදාව සිදු විමට පෙර  ගත යුතු ක්‍රියාමර්ගය ගැනීම ආපදා සඳහා සූදානම් වීම සරල අර්ථ කතනය කරනු ලබයි.ආපදා සඳහා සූදානම් සිටීම යන්නෙන් පහත දැක්වෙන අයුරින් අදහස් වේ.

1) පුර්ව අනතුර හැඟීමේ ක්‍රම දියුණු කිරීම හා ඒවායේ තත්ත්වය නිරතුරුව පරීක්ෂා කිරීම.උදාහරණ ලෙස  ශ්‍රී  ලංකාවේ මෙරට මුහුදුබඩ ප්‍රදේශ වල සුනාමි අනතුරැ ඇගවිම් උපකරණ සවි කර ඇත. එමෙන් ම  මොරොක්කෝවේ භූ කම්පන අවදානම් කළමනාකරණ උපායමාර්ග වැඩිදියුණු කිරිම සඳහා පුර්ව අනතුරු ඇගවිම් පද්ධති ඉදිකිරීම සිදු කිරිම් මගින්  ජනතාවට ආපදාව පිළිබඳ පූර්ව අනතුරු ඇගවීම් ලබාදීම .

2) ආපදා අවස්ථාවන්හි සිදුවිය හැකි ජීවිත හා භෞතික හානිය අවම කරගැනීම . මේ  සඳහා ජනතාව අපදා ප්‍රදේශයෙන් ඉවත් කිරීම  ඒ හා සම්බන්ධ  පිළිගත් ආපදා කළමනාකරණය හා සම්බන්ධ නිලධාරීන්  අවධානයට ලක් කර ඇත. උදාහරණ ලෙස නාය යෑම් අනතුරු පෙර  හඳුනාගෙන ඒ ආශ්‍රිතව ජීවත්වන ජනතාව වෙනත්  ආරක්ෂිත  ප්‍රදේශවලට ස්ථාපිත කිරීම.

3) ප්‍රජාව දැනුවත් කිරීම හා පුහුණු කිරීම  සිදුකිරීම. 

උදාහරණ ලෙස 2024 අගෝස්තු 12, මොරොක්කෝවේ භූමිකම්පා අවදානම පිළිබඳ මහජන දැනුවත්භාවය වැඩි කිරීම සහ සූදානම් වීමේ පියවර ප්‍රවර්ධනය කිරීමට පියවර ගෙන ඇත එමගින් සිදුවීමට ගිය විශාල ජීවිත හානි රැසක් අවම කර ගැනීමට සමත් විය.එමෙන්ම ශ්‍රී ලංකාවේ සුනාමි අනතුරු සහිත ප්‍රදේශ වලට  ජනතාව දැනුවත් කර එපමණක් නොව ඔන්න පුහුණු වැඩසටහන් සිදු කිරීම .

4) මහජන අධ්යාපනය ලබාදීම. ආපදාවට පෙර ,ආපදා  අවස්තාවේ,ආපදාවට පසු මුහුණ දිය යුත්තේ කෙසේද යන්න   ඉතා වැදගත්වේ .ජපානයේ කුඩා කල පටන්ම ආපදාවන් සඳහා ක්‍රියා කළ යුත්තේ කෙසේද යන්න දැනුවත් කිරීම කදිම නිදසුනයි.

මෙමගින් විශාල දායකත්වයක් අපදා කලමණාකරනයට මහගු පිටිවහලක් වේ.

ආපදාවට ප්‍රතිචාර  දැක්වීම.

ආපදා කලමනාකරණ චක්‍රයේ  තුන්වෙනි අදියර අපදාවට ප්‍රතිචාර දැක්වීමේ අදියරයි. හදිසි අවස්ථා කළමනාකරණයේ ප්‍රතිචාර දැක්වීමේ අරමුණ වන්නේ තුවාල ජීවිත හානි හා දේපළ හානි පරිසරයට සිදුවන  හානි  ආපදාවකට කලින් ආපදාව සිදුවෙමින් පවතින අවස්ථාවේ දී, ආපදාව සිදුවූ කෙනෙහිම වාගේ අපදාව සීමා කිරීමට උත්සාහ කිරීමයි.ආපදා ආපදාකලමනාකරණයේ අවස්ථා  හතරහිම ඉතාම සංකීර්ණ අවස්ථාව වනුයේ,  ප්‍රතිචාර   දැක්වීම අදියරයයි. ඊට හේතුව වන්නේ එය ක්‍රියත්මක වන්නේ ඉතා  අධික ආතතියක් පවතිනා  කාලසීමාවක දී වීම විශේෂත්වයකි.

තුවාල සිදුවීම, ජීවිත හානි ,දේපල හානි හා පරිසරයට සිදුවන හානි ආදිය සීමා කිරීම විවිධාකාර වේ.ආපදා අවස්ථාවන්හිදී පීඩාවට පත් අයට හදිසි අවශ්‍යතා හා  හදිසි සේවාවන් ( ප්‍රථමාදාර ලබාදීම , සෝදිසි කිරීම්, ජීවිත බේරා ගැනීම්  හා  අවතැන්වීම් කඳවුරු සැපයීම්) වැනි දෑ සෘජුවම සැපයීම , ලබාදීමට උත්සාහ කිරීම හා සම්බන්ධීකරණය කිරීම ඊට අයත් වේ. 

තීරණාත්මක අත්‍යවශ්‍ය පහසුකම් (ප්‍රවාහන ,මාර්ග, සන්නිවේදන ,විදුලි බලය, ආහාර) බෙදා හැරීම වේගවත් කිරිම , යළි ස්ථාපිත කිරීම ,ප්‍රතිසංවේදන කටයුතු වහා ඇරඹීම ,තවදුරටත් සිදුවිය හැකි තුවාල හා ජීවිත හානි අඩු කිරීම සහ සමාජය සාමාන්‍ය පරිදි ක්‍රියත්මක වන තත්ත්වයට පත් කිරීම යනාදිය වේ.ආපදා හේතුවෙන් මිනිස් ජීවිත ගොඩනැගිලි සහ පරිසරයට දැඩි හානි සහ විනාශයන් සිදුවේ .එනමුදු ආපදා අවම කිරීම ,ආපදාවලට සූදානම් වීම යනාදී  සංරචක මගින් ආපදාවලින් සිදුවන හානි අඩු කරගත හැකි අතර  ප්‍රතිචාර දැක්විම ඇසුරෙන් ජීවිත හා දේපල හානිය තවදුරටත් අවම කරගත හැකිවේ.

ඉතාමත් හොඳින් ආපදාව  අවම කිරීම සඳහා සූදානම් වීමත් ,  ප්‍රතිචාර දැක්වීමත් සිදුකළද යම් මට්ටමකට හෝ පරිසරයට හානි ,දේපළ හානි,   යටිතල පහසුකම් වලට හානි ,සමාජය ට වන හානි ,ආර්ථික පද්ධතිය වන හානි ,ශාරීරික සෞඛ්‍ය හා මානසික සෞඛ්ය ගැටලු යනාදිය මුළුමනින්ම ඉවත් කිරීමට හෝ අඩු කිරීමට නුපුළුවන් වීමට හැකිය.

ප්‍රතිසංවේදනය.

ආපදාවට පත් වූ ප්‍රදේශය නැවත ගොඩනැගීම ,අලුත්වැඩියා කිරීම , ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම හා පුනරත්තාපනය කිරීම යනාදී විවිධ වැඩසටහන් මගින් ආපදාවට ලක්වූවන්  අපදාවට   පෙර පැවති තත්ත්වයට ගෙන ඒම  ප්‍රතිසංවේදනය ලෙස හඳුන්වයි.මෙම අදියරින් පසුව ආපදා කළමනාකරණය අවසන් වේ.රටවල්, ප්‍රජාවන්, පවුල්, සහ පුද්ගලයින් විසින් ආපදාවේ බලපෑම් හේතුවෙන් හානියට පත් වූ දෑ අලුත්වැඩියා කිරීම ,නැවත ඉදිකිරීම ,ඊට සමාන ආපදා මගින් අනාගතයේ දී ඇතිවිය හැකි අවධානම අඩු කිරීම සඳහා කිරීම මෙමගින් සිදුවේ.

ආපදාව සිදු වූ විටෙක සැලසුම් කළ හෝ සැලසුම් නොකළ ක්‍රියාවන් ක්‍රියාවට නැංවීම සිදුවන අතර එයට සති මාස හෝ අවුරුදු ගානක් ගතවිය හැකිය.සෙසු  ක්‍රියාවන් ට වඩා  ප්‍රතිසංවේදනය සඳහා සම්බන්ධ වන පුද්ගලයින් සංවිධාන හා කණ්ඩායම් සෙසු ඕනෑම ආපදා කළමනාකරණ  ක්‍රියාකාරකමකට වඩා සංඛ්‍යාවෙන් ඉතා විශාල විය හැකියි.ජාතික හා අන්තර්ජාතික ප්‍රජාවගේ අවධානය මේ සඳහා  විශාල වශයෙන් යොමු විය හැකිය.එපමණක් නොව සෙසු ආපදා කළමනාකරණ අදියර හා සැසදෙන විට ආපදා ප්‍රතිසංවේදනය අදියර ඉතා වියදම්කාරී වේ.සරලව ප්‍රතිසංවේදනය යනු  පීඩාවට පත් ජනතාව ප්‍රදේශයේ ආපදාවට පෙර පැවති තත්ත්වයට පත්කිරීම යි.

රජය විසින් හෝ පෞද්ගලික ආයතන විසින් මෙම අවතැන් වූ ජනතාවට යථා තත්වයට පත් කිරීම සඳහා, 

 මුදල් ලබාදීම -රජය විසින්මේ සඳහා පූර්ණ අවධානය ලබා දී ඇත.උදාහරණ ලෙස  ශ්‍රි ලංකවේ   ආපදා සහනසේවා මධ්‍යසේථානය විසින් 2024 වර්ශය  තුළ රුපියල් මිලියන 61 ක් පමණ දිස්ත්‍රික් ලේකම්වරු වෙත ලබා දිම මගින් රජය ආපදා සහනසේවා ලාබා දීමට කටයුතු කර තිබිම දැක්විය හැකිය.

 රක්ෂණ ආවරණයක් ලබා දිම. තුලින්  එහි අඩංගු කොන්දේසි වලට අනුව අපදාවෙන් සිදු හානිය සඳහා රක්ෂණ වන්දි ලබාදීම.2017 සහ 2018සිදුවූ කැලණිගහ කළු ගඟ ආශ්‍රිත ගංවතුර තත්ත්වවලදී ලක්ෂණ වන්දි ලබා දී ඇත.

 සහන සේවා සඳහා ආධාර ලොව මානව හිතවාදී ආයතන , පරාර්ථකාමී දානපතීන් සහ සංවිධාන මගින් ලබාදීම.-එහිදී මුදල් ආධාර පමණක් නොව ආහාර, ගොඩනැගිලි ද්‍රව්‍ය හෝ තාක්ෂණික ආධාර ලබාදෙයි. 2017 ශ්රී ලංකාවේ ගංවතුර තත්තත්තවය චීනය US$ මිලියන 2.2ක සහනාදාර ලබා දී තිබිම මීට කදිම නිදසුනයි.

 බොහෝ රජයන් අපදා ප්‍රතිසංවේදනය  සඳහා  පිරිවැය තම අයවැය තුළින්ම හෝ ආධාර     මගින් පමණක්ම පියවා ගැනීම අසීරු විය හැකිය. එම් අවස්ථාවලදී ඔවුන් විදේශීය රටවලින් හෝ මූල්‍ය  ආයතන ඇසුරින් විවිධ කොන්දේසි යටතේ ණය ලබා ගනී.  

 බොහෝවිට රාජ්‍ය  අංශය විසින් පෞද්ගලික සංවර්ධන කටයුත්තු  දිරිමත් කිරීම සඳහා විවිධ දිරි දීමනා ලබාදේ.

 දේශපාලන මැදිහත්වීම-

2019 දී අනාගත අවදානම් අවම කිරීම සහ ආරක්ෂාව සහතික කිරීම සඳහා අඛණ්ඩ පර්යේෂණ සහ අධීක්ෂණය ඉතා වැදගත් වනු ඇත.මීට  කදිම නිදසුන කැලිපොනියවේ ලැව්ගිනි ප්‍රතිපත්ති හා කළමනොකරණය පිළිලද Wildfire Mitigation Act යනුවෙන් දේශපලන මැදිහත් විම මත නිති සම්පාදනය කර තිබිම තුලින් අවම කර ගැනිමට සමත්ව ඇත.

එමෙන්ම ෆුකිශිමා බලාගාර අනතුර හා පරමාණු බොම්බ වැනි න්යෂ්ටික අනතුරු  මගින් විශාල ලෙස  පරිසර හානි විශාල වශයෙන් සිදු විිම මත වර්තමානයේ න්යෂ්ටික අත්හදා බැලීම්  වලට සීමා පැනවීම සිදු කර ඇත. මෙම  හේතුන් මත නයශ්ටික බලාගාර ඉදිකිරීම සඳහා  ස්වභාවික විපත් අවම ප්‍රදේශ තෝරා ගැනීම හා ජන ශුන්‍ය කලාප වල ඉදිකිරිම   වර්තමානයේදී සිදු කරනු ලබයි.

ලොව කොතරම් තාක්ෂණය අතින් දියුණුව ලැබුවත්  උපද්‍රව සිදු විම වැක්විම  නොහැකි විම අදටත්  වර්තමාන ලෝකය සිදු කිරිමට සමත්ව නැත.

ඈත අතීතයේ පටන්ම පරිසරය හා මිනිසා අතර අන්‍යෝන්‍ය සබැඳියාවක් පැවතිණි.නමුත් කාර්මීකරණයත් සමඟ මිනිසා පරිසරය අභිබවා යාමත් සමග ආපදාවන්හි තීව්‍රතාවය ඉතා වැඩි වශයෙන් ජනතාවට දැනීමට පටන් ගෙන ඇත.එම තීව්‍රතාවය අවම කර ගැනීම සඳහා ආපදා  කළමනාකරණ චක්‍රයේ ඇති අංග ඉතාමත් විශාල කාර්යභාරයක් ඉටු කරන බව නොහරහසකි.

Leo Oshala Chamodani

ජාත්‍යන්තර සංඥා භාෂා දිනය

අද සැප්තැම්බර් 23 දිනයයි.ලෝකයේ අද දින විශේෂ දිනයක් ලෙස වෙන්වීමට හේතුව අද එක්තරා සුවිශේෂී පුද්ගලයන් පිරිසකට මෙය සුවිශේෂී දිනයක් වීමයි.බිහිරි ප්‍රජාවගේ අයිතිවාසිකම් සාක්ශාත් කරගැනීම උදෙසා සංඥා භාශාව කෙතරම් දුරට වැදගත්ද යන්න ඉස්මතු කර දැක්වීමට අදවන් දිනයක් වෙන්වීමද සතුටට කරුණකි.විශේෂ අවශ්‍යතා සහිත පුද්ගලයන් ලෙස සමාජයේ පිලිගැනෙන ඔවුන් විශේෂ අවශ්‍යතා සහිත පුද්ගලයන් නොවේ..ඔවුන් විශේෂ දක්ශතා සහිත පුද්ගලයන් ලෙසට ඇමතීම වඩා සුදුසු බව මගේ මතයයි.ලෝකය තුළ භාශාව නිර්මාණය වීමට පෙර සෑම අයෙකුම සන්නිවේදනය කලේ සංඥා සංකේත මාර්ගයෙනි.භාශාවේ නිර්මාණයත් සමග එහි ක්‍රමික දියුණුවත් සමග කතා කිරීමට හැකියාව ලද මිනිසා වචන භාවිතයෙන් සන්නිවේදනය සිදුකළ අතර වචන භාවිත කිරීමට නොහැකි මිනිසාට අදටද සංඥා ක්‍රමය සන්නිවේදනය සදහා ඇති පහසුම ක්‍රමවේදය වේ.

 විශේෂ අවශ්‍යතා සහිත පුද්ගලයන් ලෙස සමාජයේ උකහා දක්වන පුද්ගලයන් වෙනුවෙන් සංඥා භාශාව විවිද පර්යේෂකයන් වලට ලක්වෙමින් දිනෙන් දින දියුණුවට පත්වන්නේය.එබැවින් සන්නිවේදන අපහසුතා සහිත එහෙත් සන්නිවේදන කුසලතාවය සහිත පිරිසට මෙය මහගු පිටුවහලක් වී ඇත.මෙසේ දිනෙන් දින දියුණු වන සංඥා භාශාව හඩක් නොමැති පුද්ගලයෙකුට හඩක් සපයන්නේය.එසේ බිහි වූ සංඥා භාශාව මේ වන විට ස්වභාවික සංඥා භාශාව දක්වා දියුණුවට පත්ව ඇත.ශ්‍රවණාබාධ සහිත පුද්ගලයන්ට අපහසුවකින් තොරව මේ නිසා සන්නිවේදන කාර්‍ය කරගැනීම පහසුවී තිබීම සතුටට කාරණාවකි.

ලංකාව ඇතුළු ලොව පුරා මිලියන 70කට අධික ශ්‍රවණාබාධිත පුද්ගලයන්ට හඩක් වන සංඥා භාශාව දිනෙන් දින දියුණු වී හඩන් නොමැති ඔවුන්ට සමාජයේ සමතැන්හි ලා කටයුතු කිරීමට  එය පිටුවහලක් වේවා යැයි එසේ විශේෂ දක්ශතා ඇති සියල්ලන්ම වෙනුවෙන් අපි ප්‍රාර්ථනා කරමු.

Leo Kaveesha Hansani

Second Year

Faculty of Arts

International Sign Language Day

Sign Language Day, celebrated annually on September 23, serves as a powerful reminder of the significance of sign language in fostering communication and inclusivity for the Deaf and hard-of-hearing community. Established to honor the contributions and rights of sign language users worldwide, this day highlights both the rich cultural heritage and the ongoing advocacy needed to ensure equal opportunities for all.

Sign language is not merely a collection of gestures; it is a fully developed language with its own grammar, syntax, and lexicon. Each sign language is unique to its community and region, reflecting the culture and experiences of its users. For instance, American Sign Language (ASL) is distinct from British Sign Language (BSL), even though both are used in English-speaking countries. This diversity underscores the depth and richness of sign languages globally.

The celebration of Sign Language Day draws attention to the historical and cultural contributions of the Deaf community. Throughout history, Deaf individuals have made significant strides in various fields such as education, arts, and technology. Pioneers like Helen Keller, who despite her disabilities, became an influential author and advocate, and contemporary figures such as Marlee Matlin, an acclaimed actress, highlight the achievements of Deaf individuals and their impact on society.

One of the primary goals of Sign Language Day is to advocate for the recognition and support of sign languages in public policy and education. Many countries have made strides in incorporating sign language into their educational systems, but there is still much work to be done. Ensuring that sign language is taught in schools, accessible in public services, and represented in media can significantly improve the quality of life for Deaf individuals. Additionally, promoting sign language in workplaces and public spaces helps to break down barriers and fosters a more inclusive society.

Awareness and education are crucial components of Sign Language Day. Events and activities held on this day often include workshops, performances, and lectures aimed at increasing understanding and appreciation of sign language. These events not only provide valuable information but also help bridge the communication gap between Deaf and hearing communities. By encouraging more people to learn sign language, society can move towards greater inclusivity and mutual respect.

Furthermore, Sign Language Day serves as a platform to address the challenges faced by the Deaf community. Issues such as accessibility, discrimination, and the need for more comprehensive support services are brought to the forefront. By acknowledging these challenges, society can work collaboratively to find solutions and promote equal rights and opportunities for Deaf individuals.

In conclusion, Sign Language Day is a celebration of language, culture, and inclusivity. It recognizes the vital role of sign language in empowering Deaf individuals and fostering a more equitable society. By advocating for the recognition and support of sign languages, promoting awareness, and addressing the challenges faced by the Deaf community, Sign Language Day contributes to a world where everyone can communicate and thrive. As we celebrate this day, let us remember that communication is a fundamental human right, and by embracing and supporting sign language, we take a significant step towards a more inclusive and understanding world.

Leo Dinil Perera

Second Year

Faculty of Arts

The Chernobyl Disaster of 1986 [ Safe Guard - Article 19 ]

 

Safe Guard

Phase - 1

Session - 1

On April 26, 1986, the Chernobyl Nuclear Power Plant in Pripyat, Ukraine, became the site of the most severe nuclear disaster in history. A reactor explosion released vast quantities of radioactive material, affecting millions of people across Europe. The Chernobyl disaster had profound consequences on human health, the environment, and political dynamics. This article explores the causes, immediate aftermath, and lasting legacy of the disaster.

Background of the Chernobyl Plant :

The Chernobyl Nuclear Power Plant, located about 100 kilometers north of Kyiv, was one of the largest power plants in the Soviet Union. It consisted of four RBMK-1000 reactors, a type of design known for its high energy output but also for significant safety flaws. The plant’s lack of a robust containment structure and instability at low power levels were critical factors in the disaster. Built in the 1970s, Chernobyl represented both the pride and risks of Soviet nuclear technology.

The Night of the Disaster :

On the night of April 25-26, 1986, a safety test was scheduled on Reactor 4 to determine how long the reactor could operate during a power outage before the backup generators kicked in. Due to a series of operator errors and poor decision-making, the test went awry. The reactor's power plummeted to dangerous levels before surging uncontrollably. At 1:23 AM, the reactor exploded, sending a massive plume of radioactive material into the atmosphere. The explosion blew off the reactor’s roof and exposed the nuclear core, igniting fires that burned for days.

Immediate Aftermath :

The Soviet government initially downplayed the severity of the accident, delaying the evacuation of Pripyat for 36 hours. During this time, the town’s 49,000 residents were exposed to dangerously high levels of radiation. Firefighters and plant workers who responded to the disaster were among the first victims, with many succumbing to acute radiation sickness. Over the following days, a 30-kilometer exclusion zone was established, and approximately 115,000 people were evacuated from the surrounding area.

Human Impact and Casualties :

The immediate death toll from the explosion and radiation exposure was 31, including plant workers and first responders. However, the long-term impact on human health has been far more significant. The United Nations and other agencies estimate that thousands of people have died from radiation-induced cancers, particularly thyroid cancer, over the years. The total number of deaths remains a contentious issue, with estimates ranging from 4,000 to over 60,000. Beyond fatalities, many survivors have suffered from chronic health issues, psychological trauma, and displacement.

Environmental Impact :

The environmental damage caused by the Chernobyl disaster was immense. The radioactive fallout contaminated large areas of Ukraine, Belarus, and Russia. The "Red Forest," located near the plant, turned a reddish-brown color due to radiation and became one of the most contaminated places on Earth. The disaster also affected agriculture, with radioactive contamination rendering vast tracts of farmland unusable. Despite the devastation, wildlife has unexpectedly thrived in the exclusion zone due to the absence of human activity, although the long-term effects of radiation on the ecosystem remain a concern.

Containment and Cleanup Efforts :

In the wake of the disaster, Soviet authorities mobilized a massive cleanup operation involving over 600,000 "liquidators" who worked to contain the radiation and decontaminate the area. These workers built a concrete sarcophagus over Reactor 4 to contain the remaining radioactive material. However, this structure began to deteriorate over time. In 2016, a New Safe Confinement structure, a massive steel arch designed to last 100 years, was placed over the original sarcophagus to further contain the radiation and allow for the eventual dismantling of the reactor.

Political and Social Consequences :

The Chernobyl disaster had profound political ramifications. It exposed the Soviet government’s failures in crisis management and transparency, fueling public distrust. The handling of the disaster became a symbol of the Soviet Union’s broader inefficiencies, contributing to the growing dissatisfaction that eventually led to its dissolution in 1991. Internationally, the disaster prompted a re-evaluation of nuclear power policies, with many countries imposing stricter safety regulations or abandoning nuclear energy altogether.

Legacy and Lessons Learned :

Chernobyl’s legacy is multifaceted. It serves as a grim reminder of the potential dangers of nuclear energy and the importance of stringent safety protocols. The disaster prompted significant changes in nuclear safety regulations worldwide, including improved reactor designs and better emergency preparedness. Today, Chernobyl is not only a site of scientific study but also a symbol of human resilience. The exclusion zone has become a unique environment for researchers studying the effects of radiation on ecosystems, and it has even attracted tourists interested in its history and eerie landscapes.

The Chernobyl disaster of 1986 remains a pivotal event in the history of nuclear energy. Its immediate and long-term impacts on human health, the environment, and politics are still felt today. While the disaster highlighted the catastrophic potential of nuclear power, it also led to crucial lessons in safety and crisis management that continue to influence global energy policies. As the world grapples with the balance between energy needs and safety concerns, Chernobyl serves as a stark reminder of the risks inherent in nuclear technology.

Article By : Leo Zameeha Sadikeen

අරනායක සාමසර කන්ද නාය යෑම [ Safe Guard - Article 18 ]

Safe Guard

Phase - 1

Session - 1

ස්වභාවධර්මය විටෙක සන්සුන්ය. චමත්කාර ජනකය. නමුත් තවත් විටෙක විනාශකාරීය. සැහැසිය. ස්වභාව ධර්මය විසින් ඇති කරන සමහර විනාශකාරී බලපෑම් ක්ෂණිකව සහ අනපේක්ෂිත අයුරින් ඇතිවේ.  ඒවා කොතරම් විනාශකාරී ද යත් මිනිස් දේපළ, ගොඩනැගිලි හා ඉදිකිරීම් ඉතා සුළු මොහොතකින් බිමට සමතලා කර දැමිය හැක. එසේම මිනිස් ජීවිත විශාල සංඛ්‍යාවක් විනාඩි කිහිපයක් තුළ බිළිගැනීමටද හැක.ලෝකය තාක්ෂණික වශයෙන් කොතරම් දියුණු වුවද තවමත් ස්වභාවික උපද්‍රවයන් ඇතිවීමට පෙර මුළුමනින්ම නවතා දැමීමට සමත් වී නොමැත.

ලොව පුරා ව්‍යාප්ත වූ ස්වභාවික උපද්‍රවයන් අතරින් අනපේක්ෂිත හා විටෙක පුරෝකථනය කළ නොහැකි උපද්‍රවයක් ලෙස නාය යෑම හඳුන්වාදිය හැකිය. නාය යෑමක් යනුවෙන් සරලව අර්ථකථනය කරනු ලබන්නේ ඒකාබද්ධ නොවූ රෙගොලිත හෙවත් ප්‍රාවරණ පාෂාණ වැනි ජීර්ණය වූ පාෂාණ ස්ථර පෘතුවිය මතුපිට ලිස්සායාම හෝ චලනය වීමයි. නාය යෑම් ඇතිවීමට ස්වභාවික ක්‍රියාවන් මෙන්ම මානුෂ ක්‍රියාවන් රැසක් බලපානු ලබයි.නාය යෑම් හේතුවෙන් බොහෝ රටවල් විශාල අභියෝගවලට මුහුණ දී ඇත. ඊට හේතුව මේත් සමගම ඇතිවන ද්වීතීක ආපදා තත්ත්වයන් මෙන්ම මෙම ආපදාවලින් පසු නැවත තිබූ පරිදි ගොඩනැගීමට විශාල මුදලක් හා කාලයක් ගතවීමයි.

ශ්‍රී ලංකාවේ කෑගල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ අරණායක ප්‍රදේශයේ පිහිටා ඇති මෙම සාමසරකන්ද නාය යෑම මෑත අතීතයේ වාර්තා වූ පළමු දැවැන්ත නාය යාම බව භූ විද්‍යාඥයන්ගේ මතයයි.

අරනායක ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයේ එළඟිපිටිය ග්‍රාම නිලධාරී වසමටත් දෙබත්ගම, පල්ලෙබාගෙ ග්‍රාම  නිලධාරී වසමටත් මැදිව පිහිටා ඇති සාමසර කඳු මුදුනේ අක්කර ගණනාවක් තේ වගාව සිදුකර තිබිණි. ඊට අමතරව කුරුඳු සහ සාදික්කා තැනින් තැන වගා කර තිබුණි. එසේම කන්ද පාමුල ජීවත් වූ පිරිස් කුඹුරු ගොවිතැනේ නියතුව සිට ඇත.කන්ද පාමුල මෙන්ම ඉහළ බෑවුම් ප්‍රදේශයේ ද ගම්වාසීන් තම නිවාස ඉදිකරගෙන තිබුණි.  

2015 මැයි මාසයේ දින 4 පමණ මෙම ප්‍රදේශයට පැවති අධික වර්ෂාපතනය හමුවේ මැයි 17 වන දින අරණායක සාමසරකන්ද නායාමට ලක් විය. කන්ද නායාමට පැය කිහිපයකට පෙර කන්ද දෙසින් මහා මීදුම් පටලයක් දක්නට ලැබුණු බව ප්‍රදේශවාසීහු පවසා තිබූ බවට වාර්තා වල දැක්වේ.

භූ විද්‍යාඥයන්ට අනුව සාමසර කන්දේ නාය යාම ආරම්භ වී ඇත්තේ නාය හිස අවට ප්‍රදේශයේ ඇති කුස්තුර හා පැලුම් ප්‍රසාරණය වී විශාලව  විශාල භූ වපසරියකින් යුත් කොටසක් මව් පාෂාණයෙන් ගැලවී පහළට රූටා යාම හේතුවෙනි.නාය ගිය කොටසේ බෑවුම් පෙදෙස තුළ සිදුකර ඇති තේ වගාව නිසි ජල වහන පද්ධතියකින් තොරව සිදුකර ඇති බවට නිරීක්ෂණය වී ඇත. නායාමට හසු නොවූ කොටසේ ස්වභාවික ජල වාහනය හොඳින් සිදුවීමත්, තේ වගාව සිදුකළ කොටසේ ස්වභාවික ජල වාහනය වෙනස් කර තිබීමත් තුළින් නාය යාමට මූලික හේතුව මේ බවට භූ විද්‍යාඥයන්ගේ මතයයි.

එසේම දින ගණනාවක් පුරා මෙම ප්‍රදේශයට බලපැවැත් වූ අධික වර්ෂාපතනය  හේතුවෙන් පොළොව මතුපිට නිසියාකාරව ජලය ගලායාමට බාධා ඇතිවීම නිසා විශාල ජල ප්‍රමාණයක් පොළව අභ්‍යන්තරයට කිඳා බැස ඇත. එවිට එම ජලය මව් පාෂාණයේ ඇති පැලුම් හා කුස්තුර අතර තැන්පත් වීමෙන් එම පැලුම් හා කුස්තුර තවදුරටත් ප්‍රසාරණය වී මව් පාෂාණයෙන් ගැලවී ගොස් නායයාම සිදුවී තිබේ.

 

මෙම නාය යාම හේතුවෙන් අතුරුදන් වූ පුද්ගලයන් සොයා මෙහෙයුම් කටයුතු ත්‍රිවිද හමුදාව හා පොලිසියත් ස්වේච්ඡා  සංවිධාන විසින් මහවැසි මධ්‍යයේම ආරම්භ කළ අතර දින 15ක් පුරා එම මෙහෙයුම් කටයුතු සිදුකර තිබේ. හමුදා මෙහෙයුම්වලින් අනතුරුව සොයා ගත් මළසිරුරු සංඛ්‍යාව 27 පමණ වුවත් තවත් මියගිය 21දෙනෙකුගේ සිරුරේ කොටස් හමුවිය.කෙසේ වෙතත් මියගිය සංඛ්‍යාව 150ක් බවට පසුව හඳුනාගෙන ඇත. ඒ අතර බොහෝ පිරිසක් අතුරුදන් වූවන් බවට නොරහසකි. පවුල් 178කට උන් හිටි තැන් අහිමි කළ මෙම ව්‍යවසනයෙන් ජාතික ගොඩනැගිලි පර්යේෂණ ආයතනයේ වාර්තා වලට අනුව විනාශ වී ගිය නිවාස සංඛ්‍යාව 72 කි. එසේම එම නිවාස වලට හිමිකමක් හෝ පැවසීමට කිසිවෙකු ඉතුරිනොවූ පවුල් සංඛ්‍යාව14කි.

ඔවුන්ගේ වාර්තාවලට අනුව මේ අධිඅවදානම් කලාපයේ ජීවත් වූ පවුල් 586ක් වෙනත් ප්‍රදේශවල පදිංචි කළ යුතු බව හඳුනා ගන්නා ලදී. අවතැන් කඳවුරු 23 පුද්ගලයින් 4156ක් රඳවා සිටි අතර මේ වන විට ඔවුන් නැවත පදිංචි කිරීම් කටයුතු සිදුකර ඇති බවට වාර්තාවේ.මෙම ව්‍යවසනයෙන් හානී වූ දේපළවල වටිනාකම රුපියල් මිලියන 4000කට ආසන්න බව රජය විසින් ඇස්තමේන්තු ගත කර ඇත.රජයේ සහ චීන ආධාර යටතේ නිවාස විනාශ වූ පිරිස් ඒ අවට ප්‍රදේශවල නැවත පදිංචි කිරීම් කටයුතු සිදුකර තිබේ. ඒ අනුව වසන්තගම පවුල් 55 ක්, කලුගල පවුල් 74 ක්, හබලක්කාව පවුල් 52 ක්, දූල්දෙණිය පවුල් 16 ක්, තල්ගස්පිටිය,පනපූරවත්ත (මුස්ලිම් වසම) පවුල් 28ක් ,වේරගොඩ වසමේ අඹදෙණිය වත්ත පවුල් 54 ක් , තල්ගමුව වසමේ ගම්මලේවත්ත පවුල් 37 ක්, රුවන්දෙණිය වසම වීදියමන්කඩ පවුල් 23ක් හා රුවන්දෙණිය වසමේ උලු විහාරතැන්න(චීන මිත්‍රත්ව ගම්මානය) පවුල් 59 ආදී වශයෙන් නිවාස යෝජනා ක්‍රම 9ක්මගින් පුද්ගලයන්  1717 දෙනෙකු දෙනෙකු ට හිසට සෙවනක් ලැබී ඇත. 

මෙම ඛේදවාචකය විද්‍යුත් හා මුද්‍රිත මාධ්‍ය ඔස්සේ දුටු බොහෝ දෙස් විදෙස් පරිත්‍යාගශීලීන් මෙන්ම රජය විසින් මේ වන වන විට මෙම ඛේදවාචකයෙන් පීඩා විඳි පිරිසට මූලික යටිතල පහසුකම් සලසා දීමට පියවර ගෙන තිබේ. නමුත් ඔවුන්ගේ ආදරණියන් නැතිවූ දුක සහ කම්පනය තවමත් එලෙසම ඔවුන්ගේ හිත් තුළ ඇත.

මෙලෙස දෙස් විදෙස් බොහෝ පිරිසකගේ ආධාර මත විශේෂයෙන් චීන ආධාර මත කඩිනමින් නිවාස ඉදිකර ජනතාව නැවත පදිංචි කරවුවත් ඔවුන් තවමත් මැසිවිලි නගන්නේ ඔවුන් මෙතෙක් කරගෙන ආ ජීවිකාව පවත්වාගෙන යාමට නොහැකි වීම පිළිබදවයි.තේ වගාව සිදුකරමින් තම එදිනෙදා ආදායම් මාර්ග උපයාගත් ඔවුන්ට එය මුළුමනින්ම මේ වන විට අහිමිවී තිබේ. අස්වැන්න වෙළඳපොළට ගෙනයාම හා ඒ සඳහා නිසි මාර්ග පහසුකම් නැතිකමින් තමන් බොහෝ අපහසුතාවයට ලක්වන බව තවත් සමහරු පවසයි .

එදා නාය ගිය සාමසර කන්ද අද වන විට  කැලෑ වැවී ස්වභාවික පරිසරය නැවත යථා තත්ත්වයට පත්වෙමින් ඇත. තැනින් තැන නායාමෙන් පසු නටබුන් ලෙස ඉතිරි වූ නිවාස, සිද්ධස්ථාන හා සාමසර මුදුනේ රජයේ කණිෂ්ඨ පාසල හා කඩ ඇතුළු අධි අවධානමේ පැවැති නිවාසද පාලුවට යමින් පවතී.

කෙසේ වෙතත් මෑත ඉතිහාසයේ ශ්‍රී ලංකාව තුළ අසන්නට ලැබුණු දරුණුතම ස්වභාවික ආපදාවන්ගෙන් එකක් ලෙස මෙම සාමසරකන්ද නාය යාම සැලකිය හැක. මිනිස් ජීවිත මෙන්ම ඔවුන් හරිහම්බ කරගත් සියල්ල ඇස් පනාපිට පොළොවට පස්කළ මෙම සාමසර කන්ද කිසිවක් නොවූවාසේ අදටත් නිසොල්මන්ව හිදී.

Leo Nethmini Amarasena

ජාත්‍යන්තර සාමයේ දිනය

වාර්ෂික ,සැප්තැම්බර් 21 වන දින, ලෝකය ජාත්‍යන්තර සාමයේ දිනය සනිටුහන් කරයි.එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් පිහිටුවන ලද මෙම දිනය අසමගියෙන් හා කැලඹිලිවලින් තොර ලෝකයක් සදහා අපගේ ඒකාබද්ධ අභිලාෂය නිරූපනය කරයි.එක් දිනක සැමරුමකට වඩා,ජාත්‍යන්තර සාමයේ දිනයෙහි මුඛ්‍යාභිලාෂය වන්නේ සාමය ප්‍රවර්ධනය කිරිම සාමය පිළිබඳව සියලුම වෙනස්කම් ඉහළින් තබා එයට කැපවීම සදහා ජනතාව හා රටවල් උදෙසා අභියෝග කිරීමට උනන්දු කිරීමයි.මෙය සංවාදය සහ ගැටලු විසදීම සදහා සාමයකින් ජීවත් වීමේ වැදගත්කම නිසැකවම පිළිඹිබු කරයි.එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය සෑම වසරකම ජාත්‍යන්තර සාමයේ දිනයට විශේෂ තේමාවක් තෝරා ගනියි.2024 වසරෙහි තිරසාර සංවර්ධන ඉලක්ක (SDGs) හි තීරණාත්මක කාර්‍යභාර්‍ය කෙරෙහි විශේෂයෙන් අවධානය යොමු කරමින් ජාත්‍යන්තර සාමයේ දිනය සනිටුහන් කරයි.

2024 ජාත්‍යන්තර සාමයේ දිනයට පෙරාතුව එක් එක් තිරසාර සංවර්ධන ඉලක්ක ,සාමකාමි ලෝකයක අභිලාෂයට දායක වන ආකාරය හදුනා ගැනීම වැදගත් වේ.උත්සවයේ සම්පත් තිරසාර සංවර්ධන අරමුණු හා සාමය අතර අන්තර් සම්බන්ධ පිළිබඳ පුළුල් අවබෝධයක් ලබා දෙනු ඇත.

දරිද්‍රතාවය සහ  කුසගින්න තුරන් කිරීම 

ජාත්‍යන්තර සාම දිනය පිළිබඳ මූලික අවබෝධය වන්නේ ආර්ථික ස්ථාවරත්වය සහ ගැටුම් වැළැක්වීම අතර සම්බන්ධයයි. දරිද්‍රතාව හා කුසගින්න තුරන් කිරීමෙන් ගැටුම් යුද්ධාදිය වැළැක්වීමට මහා පිටුවහලක් වේ.

යහපත් සෞඛ්‍ය,අධ්‍යාපනය,ස්ත්‍රී පුරුෂ සමානාත්මතාවය

යහපත් සෞඛ්‍යයක් ඇති සමාජයක් සාමකාමී වේ.යහපැවැත්ම,අධ්‍යාපනය සහ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමතුලිතතාවය වෙනුවෙන් පෙනී සිටින අපි ගැටුම් වලට ඔරොත්තු දෙන සමාජයක් හැඩගස් වනු නොඅනුමානය.

පිරිසිදු ජලය,බලශක්තිය හා ආර්ථික වර්ධනය

තිරසාර සම්පත් සීමිත සැපයුම් මත අඩු කිරීමට පරිවර්තනය කරයි. මෙහිදී අත්‍යවශ්‍ය සම්පත් වෙත ප්‍රවේශය සහතික කිරීම ආතතිය දුරු කළ හැකි ආකාරය විස්තාරණය කළ හැක.

ආයතන ,යුක්තිය සහ හවුල්කාරීත්වය

ජාත්‍යන්තර සාම දිනයේ මූල්‍යයක් වන්නේ ශක්තිමත් ආයතන සඳහාපෙනී සිටීමයි.මෙහිදී සෑම තරාතිරමකම පුද්ගලයන්ගේ යුක්තිය සහ හවුල්කාරීත්වය සාමයේ ආචාරධර්ම වර්ධනය කිරීමට වැදගත් වේ.

2010 සිට මේ දක්වාඑක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් ජාත්‍යන්තර සාම දිනය සඳහා සුවිශේෂී තේමාවන් සකසා ඇත.

* 2010 - සාමය සහ සංවර්ධනය සඳහායෞවනය

* 2011 - සාමය සහ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය

* 2012 - තිරසාර අනාගතයක් සඳහා තිරසාර සාමය

* 2013 - සාමය අධ්‍යාපනය කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම

* 2014 - සාමය සඳහා අයිතිය

* 2015 - සාමය සඳහා හවුල්කාරීත්වය- සැමට ගෞරවය

* 2016 - තිරසාර සංවර්ධන ඉලක්ක- සාමය සඳහා ගොඩනැගිලි

* 2017 - සාමය සඳහා එක්ව- සැමට ගෞරවය ආරක්ෂාව හා අභිමානය

* 2018 - සාමය සඳහා ඇති අයිතිය

* 2019 - සාමය සඳහා දේශගුණික ක්‍රියාමාර්ග

* 2020 - covid- 19 හි බලපෑම කෙරෙහි අවධානය යොමු කරමින් සාමය හැඩගැස්වීම

* 2021- සාධාරණ සහ තිරසාර ලෝකයක් සඳහා වඩා හොඳින් ප්‍රකෘතිමත් වීම

* 2022 - ප්‍රතිවාදය අවසන් කරන්න සාමය ගොඩනඟන්න

* 2023 - සාමය සහ ගෝලීය ඉලක්ක සඳහා අපගේ අභිලාෂය

එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් සෑම වසරකටම මෙවැනි තේමා මගින් සාමයේ අරමුණු ගැන මෙනෙහි කිරීමට සහ ජය ගැනීමට ගෝලීය පුරවැසියන් දිරිමත් කරයි.ජාත්‍යන්තර සාමයේ දිනයට සහභාගි වන්නන්ට පුළුල් ක්‍රියාකාරකම් රාශියක්ද ඉදිරිපත් කරයි. ඒ අතර අන්තර් ක්‍රියාකාරී වැඩමුළු,මණ්ඩල සාකච්ඡා, ප්‍රදර්ශන ඇතුළත් වේ. ඒ මගින් තිරසාර සංවර්ධන අරමුණු වල සූක්‍ෂමතා සහ සාමය පෝෂණය කිරීම සඳහා ඒවායේ අදාලත්වය ග්‍රහණය කර ගත හැකිය

එක්සත් ජාතීන්ගේ මහ ලේකම් ඇන්ටෝනියෝ ගුටරෙස් සඳහන් කළේ " අද සාමය සඳහා ඇති ඉල්ලුම අසමසමයි. ගැටුම් සහ යුද්ධ විනාශය, දරිද්‍රතාවය සහ කුසගින්න ඇති කරයි.එසේම අසංඛ්‍යාත පුද්ගලයින් අවතැන් කරයි. දේශගුණික විපර්යාස වලට මුහුණ දීමට සිදුවේ."

බියෙන් සහ ප්‍රචණ්ඩත්වයෙන් තොර වඩාත් සාමකාමී යුක්ති සහගත සහ සියල්ලන් ඇතුළත් සමාජයක් පෝෂණය කිරීම අරමුණු කරගනිමින්,තිරසාර සංවර්ධන ඉලක්ක සාර්ථක කර ගනිමින් ලෝක සාමය පවත්වා ගත හැක්කේ ලොව පුරා සිටින බිලියන 1.2 ක තරුණ තරුණියන්ගේ හා විශාල පාර්ශ්වකරුවන්  පිරිසකගේ දායකත්වය මගිනි.ක්‍රියාශීලී සාම ක්‍රියාමාර්ග සඳහා එක්සත් ජාතීන්ගේ ආයාචනයට අවනත වීම වැදගත් වෙයි.අසමානතාවට එරෙහිව සටන් කිරීම,දේශගුණික ක්‍රියාවන් ජය ගැනීම සහ මානව හිමිකම් වෙනුවෙන් පෙනී සිටිමින් සාමය නංවාලිය යුතුය.

සමාජයක හෝ සම්බන්ධතාවයක සංකූලතාවය,ගැටුම් හෝ ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා නොමැතිව සාමකාමී යහපත් ආකාරයෙන් පැවතිය යුතුය.එහිදී පුද්ගල සාමය, සමාජ සාමය ,දේශපාලන සාමය ,ආධ්‍යාත්මික සාමය වැදගත් වන අතර රාජ්‍යයන් හි පුරවැසියන් ලෙස එකාවන්ව සාමය උදෙසා  කැපවෙමු.

Leo Navodya Wimalawansha

ජපානයේ ටෝකියෝ නගරයේ ඇති වූ භූමිකම්පාව සහ සුනාමිය [ Safe Guard - Article 17 ]

 

Safe Guard

Phase - 1

Session - 1

2011 වසරේ ජපාන භූමිකම්පාව සහ සුනාමිය, 2011 මාර්තු 11 වන දින ඊසානදිග ජපානයේ සිදු වූ දරුණු ස්වභාවික ව්‍යසනය. මෙම සිදුවීම ආරම්භ වූයේ ජපානයේ ප්‍රධාන දූපත වන හොන්ෂු හි ඊසානදිග වෙරළට ඔබ්බෙන් වූ ප්‍රබල භූමිකම්පාවකින් වන අතර එය ගොඩබිමට විශාල හානියක් සිදු කළ අතර එය මාලාවක් ආරම්භ විය. රටේ බොහෝ වෙරළබඩ ප්‍රදේශ විනාශ කළ විශාල සුනාමි රළ, විශේෂයෙන් ටොහෝකු ප්‍රදේශයේ (ඊසානදිග හොන්ෂු) සුනාමිය වෙරළ තීරයේ බලාගාරයක විශාල න්‍යෂ්ටික අනතුරක් ද අවුලුවා ඇත.

මහා සෙන්ඩායි භූමිකම්පාව හෝ මහා ටෝහෝකු භූමිකම්පාව ලෙසද හැඳින්වේ දිනය: 2011 මාර්තු 11,ස්ථානය: හොන්ෂු ජපන් සෙන්ඩායි තොහොකුරිච්ටර් මාපක 9.0 ක ප්‍රබලත්වයෙන් යුත් භූමිකම්පාව සිදුවී ඇත්තේ පස්වරු 2.46 ට ය. (මැග්නිටියුඩ් 8.9 ක මුල් ඇස්තමේන්තුව පසුව ඉහළට සංශෝධනය කරන ලදී.) අපිකේන්ද්‍රය, මියාගි ප්‍රාන්තයේ සෙන්ඩායි නගරයට නැගෙනහිරින් සැතපුම් 80 ක් (කිලෝමීටර් 130) පමණ දුරින් පිහිටා ඇති අතර, නාභිගත වීම සිදුවූයේ සැතපුම් 18.6 ක් (කිලෝමීටර් 30 ක් පමණ) ගැඹුරට ය.බටහිර පැසිෆික් සාගරයේ තට්ටුව. යුරේසියානු තලය යටපත් වන පැසිෆික් තලයෙන් වෙන් කරන ජපන් ආගාධය ආශ්‍රිත උපනක්‍ෂණ කලාපයේ දිගුවක් කැඩී යාමෙන් භූමිකම්පාව ඇති විය. (සමහර භූ විද්‍යාඥයන් තර්ක කරන්නේ යුරේසියානු තලයේ මෙම කොටස ඇත්ත වශයෙන්ම Okhotsk මයික්‍රොප්ලේට් ලෙස හැඳින්වෙන උතුරු ඇමරිකානු තහඩුවේ කොටසක් බවයි.) දළ වශයෙන් සැතපුම් 190ක් (කිලෝමීටර් 300ක්) දිග සැතපුම් 95ක් (කිලෝමීටර් 150ක්) පළලින් යුත් උපබිම් කලාපයේ කොටසක් ගිලී ඇත.164 (මීටර් 50) පමණ නැගෙනහිර-ගිණිකොන දෙසට ඇදී ගොස් අඩි 33 (මීටර් 10) පමණ ඉහළට තල්ලු වී ඇත. මාර්තු 11 කම්පනය රුසියාවේ පෙට්‍රොපව්ලොස්ක්-කම්චට්ස්කි දක්වා ඈතට දැනුණි. Kao-hsiung, Taiwan; සහ බීජිං, චීනය. ප්‍රධාන භූමිකම්පාවේ අපිකේන්ද්‍රයේ සිට දළ වශයෙන් සැතපුම් 25ක් (කිලෝමීටර් 40ක්) දුරින් මධ්‍යගත වූ රික්ටර් මාපකයේ-7.2ක සිදුවීමක් ඇතුළුව පෙර කම්පන කිහිපයක් එයට පෙරාතුව විය. ප්‍රධාන භූමිකම්පාවෙන් පසු දින සහ සතිවලදී පසු කම්පන සිය ගණනක්, රික්ටර් පරිමාණයේ 6.0 හෝ ඊට වැඩි දුසිම් ගනනක් සහ 7.0 හෝ ඊට වැඩි විශාලත්වයකින් යුත් දෙකක්. (වසර දෙකකට පමණ පසු, 2012 දෙසැම්බර් 7 වන දින, එම භූ තල මායිම් කලාපයෙන් 7.3 ක කම්පනයක් ඇති විය. භූමිකම්පාවෙන් කිසිදු හානියක් සහ සුළු හානියක් සිදු නොවීය.) 2011 මාර්තු 11, 2011 සිට කලාපයට බලපෑ ප්‍රබලතම භූමිකම්පාව විය.එය මෙතෙක් වාර්තා වූ බලවත්ම භූමිකම්පා වලින් එකක් ලෙස සැලකේ. එදින පෘථිවි වායුගෝලයේ පිටත කෙළවරේ කක්ෂගත වූ චන්ද්‍රිකාවක් භූමිකම්පාවෙන් අධෝරක්ත (ඉතා අඩු සංඛ්‍යාත ශබ්ද තරංග) හඳුනාගෙන ඇති බව පසුව වාර්තා විය. ජපානය ආසන්නයේ යුරේසියානු තලයට යටින් සෙමෙන් සෙමෙන් ඉදිරියට යමින් තිබූ පැසිෆික් තලයේ හදිසි තිරස් සහ සිරස් තෙරපුම නිසා ඉහළින් ඇති ජලය විස්ථාපනය වී ඉතා විනාශකාරී සුනාමි රළ මාලාවක් බිහි විය. අඩි 33 ක් පමණ උසැති රළක් වෙරළ තීරයට යට වූ අතර සෙන්ඩායි නගරයේ ගුවන් තොටුපළ සහ අවට ගම්බද ප්‍රදේශ ඇතුළුව සමහර කොටස් ජලයෙන් යට විය. සමහර වාර්තාවලට අනුව, වෙන් වන නටෝරි ගඟ ඇති කිරීමෙන් පසු එක් තරංගයක් රට තුළට සැතපුම් 6 ක් (කිලෝමීටර් 10) පමණ විනිවිද ගියේය.විනාශකාරී සුනාමි රළ, මියාගි ප්‍රාන්තයට උතුරින් පිහිටි ඉවාට් ප්‍රාන්තයේ වෙරළ තීරයට සහ මියාගිට දකුණින් පැසිෆික් වෙරළ තීරය දිගේ විහිදෙන ෆුකුෂිමා, ඉබරාකි සහ චිබා යන ප්‍රාන්තවලට පහර දුන්නේය. සෙන්ඩායිට අමතරව, අනෙකුත් ප්‍රජාවන් දැඩි ලෙස පීඩාවට පත් විය.මියාගිහි ඉෂිනොමකි, කෙසෙන්නුමා සහ ෂියෝගම; සහ ඉබරාකි හි කිටයිබරකි සහ හිටචිනාකා. ගංවතුර නැවත මුහුදට බැස යන විට, ඔවුන් විශාල සුන්බුන් ප්‍රමාණයක් මෙන්ම ගංවතුරට හසු වූ දහස් ගණන් විපතට පත් වූවන් ද රැගෙන ගියහ. විශේෂයෙන්ම පහත් බිම්වල විශාල බිම් ප්‍රමාණයක් මුහුදු ජලයෙන් යටවී ඇත.

භූමිකම්පාව හේතුවෙන් පැසිෆික් ද්‍රෝණිය පුරා සුනාමි අනතුරු ඇඟවීම් නිකුත් විය. සුනාමිය පැයට සැතපුම් 500 (කිලෝමීටර් 800) පමණ වේගයෙන් අපකේන්ද්‍රයෙන් පිටතට දිව ගියේය. එය හවායි දූපත් දාමයේ කවායි සහ හවායි වෙරළ තීරයේ අඩි 11 සිට 12 දක්වා (මීටර් 3.3 සිට 3.6 දක්වා) උස රළ ඇති කළ අතර ඇලූටියන් දූපත් දාමයේ ෂෙමියා දූපත දිගේ අඩි 5 (මීටර් 1.5) රළ ඇති කළේය. පැය කිහිපයකට පසු අඩි 9 (මීටර් 2.7) සුනාමි රළ උතුරු ඇමරිකාවේ කැලිෆෝනියා සහ ඔරිගන් වෙරළ තීරයට පහර දුන්නේය. අවසාන වශයෙන්, භූමිකම්පාවෙන් පැය 18 කට පමණ පසු, දළ වශයෙන් අඩි 1 (මීටර් 0.3) පමණ උස රළ ඇන්ටාක්ටිකාවේ වෙරළට ළඟා වූ අතර සල්ස්බර්ගර් අයිස් තට්ටුවේ කොටසක් එහි පිටත දාරයෙන් කැඩී ගියේය.

 සුනාමියෙන් පසු සිදුවූ ජීවිත හානි පිළිබඳ මූලික වාර්තා මරණ සංඛ්‍යාව සිය ගණනක් දක්වා ඇති අතර තවත් සිය ගණනක් අතුරුදහන් විය.විනාශයේ තරම-විශේෂයෙන් වෙරළබඩ ප්‍රදේශවල-දැනගත් අතර ගලවා ගැනීමේ මෙහෙයුම් ක්‍රියාත්මක වීමත් සමඟ ඊළඟ දිනවලදී කාණ්ඩ දෙකෙහිම සංඛ්‍යාව නාටකාකාර ලෙස වැඩි විය. ව්‍යසනයෙන් සති දෙකක් ඇතුළත, ජපාන රජයේ නිල මරණ සංඛ්‍යාව 10,000 ඉක්මවා ඇත. එම සංඛ්‍යාව එකහමාරකට වඩා වැඩි සංඛ්‍යාවක් තවමත් අතුරුදහන් වූ සහ මියගිය බවට අනුමාන කර ඇත. භූමිකම්පාව සහ සුනාමිය 1896 ජුනි මාසයේදී ඉවාට් ප්‍රාන්තයේ වෙරළට ඔබ්බෙන් වූ ප්‍රධාන භූමිකම්පාව හා සුනාමියට ප්‍රතිවිරුද්ධව ජපන් ඉතිහාසයේ මාරාන්තික ස්වාභාවික විපත්වලින් එකක් වූ බව ඒ වන විට පැහැදිලි විය. වින්දිතයන් සෙවීම දිගටම කරගෙන යන විට නිල ගණන් මියගිය හෝ තවමත් අතුරුදහන් වූ බවට තහවුරු වූ අයගෙන් පමණ ඉහළ ගොස් ඇත.භූමිකම්පාව සහ සුනාමිය 1896 ජූනි මාසයේදී ඉවාට් ප්‍රාන්තයේ වෙරළට ඔබ්බෙන් ඇති වූ ප්‍රධාන භූමිකම්පාව හා සුනාමියට ප්‍රතිවිරුද්ධව ජපන් ඉතිහාසයේ මාරාන්තික ස්වාභාවික විපත්වලින් එකක් වූ බව පැහැදිලි විය. වින්දිතයන් සෙවීම දිගටම කරගෙන යන විට නිල ගණන් මියගිය හෝ තවමත් අතුරුදහන් වූවන් 28,500 දක්වා වැඩි විය. කෙසේ වෙතත්, අතුරුදහන් වූවන් යැයි සිතූ තවත් පුද්ගලයින් ජීවතුන් අතර සිටින බව සොයා ගැනීමත් සමඟ, එම අගය පහත වැටෙන්නට විය. 2011 අවසන් වන විට එය 19,300 දක්වා අඩු විය.වෙරළබඩ නගර සහ නගර මෙන්ම සුනාමි මාර්ගයේ විශාල ගොවිබිම් ද ජලයෙන් යට වී ඇති අතර එමඟින් නිවාස, බෝට්ටු, කාර්, ට්‍රක් රථ සහ අනෙකුත් සුන්බුන් විශාල ප්‍රමාණයක් ගසාගෙන ගියේය. විනාශයේ තරම දැනගත් විට, මිනිසුන් කී දහස් ගණනක් අතුරුදහන් වී ඇත්ද යන්න පැහැදිලි විය - සමහර අවස්ථාවල දී, ප්‍රදේශයක ජනගහනයෙන් අඩක් හෝ වැඩි ගණනක්. මුලදී ගණන් නොගත් අය අතර සුනාමියෙන් ගසාගෙන ගිය නෞකාවක සිටි පුද්ගලයින් සහ ඉවාට් සහ මියාගි ප්‍රාන්තවල අතුරුදහන් වූ බවට වාර්තා වූ දුම්රිය කිහිපයක මගීන් ද විය. පසුව නෞකාව සොයා ගන්නා ලදී (සහ එහි සිටි පුද්ගලයින් බේරා ගන්නා ලදී), සහ සියලුම දුම්රිය ද ස්ථානගත කරන ලදී.අවසාන වශයෙන්, ව්‍යසනයෙන් මියගිය හෝ අතුරුදහන් වූ බවට තහවුරු වූ සංඛ්‍යාව සඳහා නිල එකතුව10 500 පමණ වේ.

අවසාන වශයෙන්, වෙනත් ඇස්තමේන්තු මගින් අවම වශයෙන් 20,000 ක අවසාන සංඛ්‍යාව ලබා දුන්නද, ව්‍යසනයෙන් මියගිය හෝ අතුරුදහන් වූ බවට තහවුරු වූ සංඛ්‍යාව සඳහා නිල එකතුව 18,500 ක් පමණ විය. ඒවායින් 100 කට වඩා අඩු ප්‍රමාණයක් Iwate, Miyagi සහ Fukushima හැර වෙනත් ප්‍රාන්තවලින් විය. 10,800 ක් පමණ මිය ගොස් හෝ අතුරුදහන් වූ අතර තවත් 4,100 ක් තුවාල ලබා ඇති අතර, වැඩිම පාඩු ලැබුවේ මියාගි ප්‍රාන්තයයි. සමස්තයක් වශයෙන් මියගිය අයගෙන් බහුතරයක් සුනාමි රළ පහරට ගොදුරු වූවන් ය. ඊට අමතරව, වින්දිතයින්ගෙන් අඩකට වඩා වයස අවුරුදු 65 හෝ ඊට වැඩි විය.ජපානයේ පැසිෆික් වෙරළ තීරයේ ඇති වූ සුනාමි රළ හේතුවෙන් සියලුම මරණ සහ බොහෝ විනාශයන් සිදු වුවද, භූමිකම්පාව පුළුල් ප්‍රදේශයකට සැලකිය යුතු හානියක් සිදු කළේය. සෙන්ඩායි හි පෙට්‍රෝ රසායනික කම්හලක්, සෙන්ඩායි හි ඊසාන දෙසින් පිහිටි මියාගි ප්‍රාන්තයේ කෙසෙන්නුමා නගරයේ කොටසක් සහ ටෝකියෝවට ආසන්නයේ චිබා ප්‍රාන්තයේ ඉචිහාරා හි තෙල් පිරිපහදුවක් ඇතුළු නගර කිහිපයක ලැව්ගිනි සැලකිය යුතු විය. ෆුකුෂිමා, ඉබරාකි සහ චිබා ප්‍රාන්තවල කම්පන සහ පසු කම්පන හේතුවෙන් නිවාස දහස් ගණනක් සම්පූර්ණයෙන්ම හෝ අර්ධ වශයෙන් විනාශ විය. මාර්ග සහ දුම්රිය මාර්ගවලට හානි වීම, විදුලි බලය ඇනහිටීම සහ ජලය සහ ජලය සහ මාර්ගවලට හානි වීම නිසා යටිතල පහසුකම්වලට ද නැගෙනහිර Tōhoku පුරා දැඩි බලපෑමක් එල්ල විය.Tōhoku, මාර්ග සහ දුම්රිය මාර්ග වලට හානි සිදුවී ඇති බැවින්, විදුලි බලය විසන්ධි විය, සහ ජල හා මලාපවහන පද්ධති කඩාකප්පල් විය. ෆුකුෂිමා හි ප්‍රාන්ත අගනුවර වන ෆුකුෂිමා නගරයට ආසන්නයේ වේල්ලක් පුපුරා ගියේය.

ප්‍රධාන කම්පනයෙන් හා සුනාමියෙන් පසු සැලකිය යුතු අවධානයක් යොමු වූයේ Tohoku කලාපයේ න්‍යෂ්ටික බලාගාර කිහිපයක තත්ත්වයයි. භූමිකම්පාවේ අපිකේන්ද්‍රයට ආසන්නතම න්‍යෂ්ටික බලාගාර තුනෙහි ප්‍රතික්‍රියාකාරක කම්පනයෙන් පසු ස්වයංක්‍රීයව වසා දැමූ අතර එමඟින් ප්‍රධාන විදුලිය ද කපා හරින ලදී.කෙසේ වෙතත්, සුනාමි රළ මගින් ජලයෙන් යටවීමෙන් එම සමහර කම්හල්වල උපස්ථ ජනක යන්ත්‍රවලට හානි සිදු විය, විශේෂයෙන් සෙන්ඩායි සිට දකුණට 60 සැතපුම් (100 km) පමණ දුරින් ඊසානදිග ෆුකුෂිමා ප්‍රාන්තයේ පැසිෆික් වෙරළ තීරයේ පිහිටා ඇති ෆුකුෂිමා ඩයිචි (“අංක එක”) බලාගාරයේ. . බලය නැතිවීමත් සමඟ, ආපදාවේ මුල් දින කිහිපය තුළ ප්‍රතික්‍රියාකාරක තුනක සිසිලන පද්ධති අසාර්ථක වූ අතර, ඒවායේ හරය පසුව අධික ලෙස රත් වූ අතර, ඉන්ධන දඬු අර්ධ වශයෙන් දියවීමට තුඩු දුන්නේය. කෙසේ වෙතත්, සමහර පැලෑටි කම්කරුවන්, භූමිකම්පාවේ භූ කම්පන නිසා ඇති වූ සිසිලන-නල පිපිරීම් වලට අවම වශයෙන් එක් අර්ධ දියවීමක් ආරෝපණය කර ඇත.) උණු කළ ද්‍රව්‍ය ප්‍රතික්‍රියාකාරක 1 සහ 2 හි ඇති බහාලුම් යාත්‍රාවල පතුලට වැටී ඇති අතර එක් එක් බිම හරහා සැලකිය යුතු සිදුරු පුළුස්සා දමන ලදී. මධ්‍යයේ ඇති න්‍යෂ්ටික ද්‍රව්‍ය අර්ධ වශයෙන් නිරාවරණය කළ යාත්‍රාව. ප්‍රතික්‍රියාකාරක 1, 2 සහ 3 ආවරණය කර ඇති පිටත බහාලුම් ගොඩනැගිලිවල පීඩනයට ලක් වූ හයිඩ්‍රජන් වායුව ගොඩනැගීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සිදු වූ පිපිරීම්, ප්‍රතික්‍රියාකාරක 4 හි ගබඩා කර ඇති වියදම් කළ ඉන්ධන දඬු වල උෂ්ණත්වය ඉහළ යාමෙන් ඇති වූ ගින්නක් සමඟ සැලකිය යුතු මට්ටමේ විකිරණ මුදා හැරීමට හේතු විය. භූමිකම්පාවෙන් පසු දින සහ සතිවල පහසුකම් වලින්. සේවකයෝ පොම්ප කිරීමෙන් හානියට පත් ප්‍රතික්‍රියාකාරක සිසිල් කිරීමට සහ ස්ථාවර කිරීමට උත්සාහ කළහ.

මෙම භූමිකම්පාව 1900 සිට ලොව පස්වන විශාලතම භූමිකම්පාව වන අතර පසුගිය මාසයේදී නවසීලන්තයේ ක්‍රයිස්ට්චර්ච් නගරය විනාශ කළ භූමිකම්පාවට වඩා 8,000 ගුණයකින් පමණ බලවත් බව විද්‍යාඥයින් පවසයි.ෆුකුෂිමා න්‍යෂ්ටික බලාගාරය ආසන්නයේ වෙසෙන දහස් ගණනකට ඉවත් වන ලෙස නියෝග කර තිබේ.ජපාන න්‍යෂ්ටික නිලධාරීන් පැවසුවේ සිසිලන පද්ධතිය අසාර්ථක වීමෙන් පසු බලාගාරයේ තාපාංක ජල ප්‍රතික්‍රියාකාරකයක් තුළ පීඩනය සාමාන්‍ය ප්‍රමාණයට වඩා බෙහෙවින් ඉහළ මට්ටමක පවතින බවයි.නිලධාරීන් පැවසුවේ පීඩනය සමනය කිරීම සඳහා හිතාමතාම විකිරණශීලී වාෂ්ප මුදා හැරීමට අවශ්‍ය විය හැකි නමුත් සෞඛ්‍ය අවදානමක් නොමැති බවයි.එක්සත් ජනපද රාජ්‍ය ලේකම් හිලරි ක්ලින්ටන් මීට පෙර ප්‍රකාශ කර ඇත්තේ එක්සත් ජනපද ගුවන් හමුදාව එම ස්ථානයට හදිසි සිසිලනකාරකයක් පියාසර කළ බවයි.නමුත් එක්සත් ජනපද නිලධාරීන් පසුව කියා සිටියේ ජපන් ජාතිකයන් විසින්ම තත්වය හසුරුවා ගැනීමට තීරණය කර ඇති නිසා සිසිලනකාරකයක් ලබා නොදුන් බවයි.හවායි සහ එක්සත් ජනපදයේ බටහිර වෙරළ තීරයට පහර දීමට පෙර සුනාමිය පැසිෆික් සාගරය හරහා පැයට කිලෝමීටර 800 (පැයට සැතපුම් 500) - ජෙට්ලයිනර් යානයක් තරම් වේගයෙන් පෙරළී ගිය නමුත් එම ප්‍රදේශවලින් විශාල හානියක් වාර්තා නොවීය.කැලිෆෝනියා, ඔරිගන් සහ වොෂින්ටන් ප්‍රාන්තවල වෙරළබඩ ප්‍රදේශවලින් දහස් ගණනකට ඉවත් වන ලෙස නියෝග කර ඇත.කැලිෆෝනියාවේ ක්‍රෙසන්ට් නගරය ආසන්නයේ අඩි 6-7 (මීටර් 2ක් පමණ) ඉක්මවන විශාලතම රළ සටහන් වූ බව පැසිෆික් සුනාමි අනතුරු ඇඟවීමේ මධ්‍යස්ථානය පවසයි.

ජපානයේ සිදු වූ ව්‍යසනය අධ්‍යනය කිරීමේදී මට වැටහුනු කරුණු වනුයේ එහි භූගෝලීය පරිසරය, ඉහළ ජනගහන ඝනත්වය සහ එහි වෙරළ තීරයේ නිරාවරණ සාන්ද්‍රණය හේතුවෙන් ජපානය ලොව ඉහළම සුනාමි උවදුරට හා අවදානමට මුහුණ දෙන බවයි.එසේම බොහෝ සුනාමි, ටොහෝකු ආශ්‍රිතව ඇති වූ සුනාමිය මෙන්, භූමිකම්පා සහ ගිනිකඳු වැනි දිය යට භූගෝලීය ක්‍රියාකාරකම් මගින් අවුලුවනු ලැබේ.යුරේසියානු තලය යටපත් වන පැසිෆික් තලයෙන් වෙන් කරන ජපන් ආගාධය ආශ්‍රිත උපනක්‍ෂණ කලාපයේ දිගුවක් කැඩී යාමෙන් භූමිකම්පාව ඇති විය.මෙම සුනාමි ජනනය කරන භූමිකම්පා ඇති වන්නේ ප්‍රධාන වශයෙන් භූ තල තහඩු ගැටෙන අතර එකක් අනෙකට යටින් බල කෙරෙන උපක්‍රම කලාප වලිනි. ප්‍රමාණවත් තරම් විශාල නම් සහ සාගර පතුලට ප්‍රමාණවත් තරම් ආසන්න නම්, එවැනි භූමිකම්පාවකින් ලැබෙන ශක්තිය සාගර පතුල හදිසියේ ඉහළ යාමට (උසස් කිරීමට) හෝ වැටීමට (පහළවීමට) හේතු විය හැක.මේ හේතූන් මත මෙම ව්‍යසන ඇතිවිය හැක.

2011 ජපාන භූමිකම්පාව සහ සුනාමිය, 2011 දී ඊසානදිග ජපානයේ ඇති වූ ස්වභාවික ව්‍යසනය. 2011 මාර්තු 11 වන දින හොන්ෂු දූපතට ඔබ්බෙන් රිච්ටර් මාපක 9.0 ක භූමිකම්පාවක් ඇති විය. එය ගොඩබිමට පුළුල් හානියක් සිදු කළ අතර බොහෝ වෙරළබඩ ප්‍රදේශ විනාශ කළ සුනාමි තරංග මාලාවක් ආරම්භ විය. ජපානයේ, විශේෂයෙන් Tōhoku කලාපයේ. නිල වශයෙන්, 18,500 ක් පමණ මිය ගිය හෝ අතුරුදහන් වූ බවට වාර්තා වී ඇති අතර මිය ගිය බවට අනුමාන කරන ලද අතර ලක්ෂ ගණනක් අවතැන් විය. මීට අමතරව, සුනාමිය ෆුකුෂිමා ඩයිචි බලාගාරයේ විශාල න්‍යෂ්ටික අනතුරක් ඇති කළ අතර, එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අවට ප්‍රදේශයෙන් දස දහස් ගනනක් පදිංචිකරුවන් ඉවත් කරන ලදී.

Leo Poornima Dissanayaka

போலா சூறாவாளி [ Safe Guard - Article 16 ]

 

Safe Guard

Phase - 1

Session - 1

நீர் நிலம் காற்றிய என பல இயற்கை அம்சங்களினால் பின்னிப்பிணைந்த உலகமானது அவ்வப்போது இயற்கை அன்னையின் சீரான கோவத்திற்கு ஆளாகி இருப்பது யாவரும் அறிந்த விடயமே ஆம் உலகம் தோன்றிய காலம் முதல் இயற்கை அனர்த்தங்களும் தொன்று தொட்டு நிகழ்ந்த வண்ணம் உள்ளது  அவ்வாறாக உலகையே கதி கலங்க வைத்த பேரழிவுகளில் ஒன்றாக 1970 ஆம் ஆண்டு இடம் பெற்ற ஐன சூறாவளியை அடையாளப்படுத்த முடியும். வெள்ளம் வரும் முன் அணைக்கட்டு என்பதற்கு இணங்க ஐன சூறாவளி எப்படி உருவாகின்றது எனும் கேள்விக்கான பதிலை அங்கு நோக்குவோம். உலகின் ஆதாரமான வளிமண்டல பரப்பில் சுழற்சியும் அசைவையும் உடைய வேகமான வழியை சூறாவளி என குறிப்பிடப்படுவது வெள்ளிடைமலை அந்த வகையில் குறித்து ஒரு பிரதேசத்தில் வெப்பநிலை மிகையாக காணப்படும்போது அவ்வெப்பத்தை நிமித்தம் பலியானது விரிவடைந்து மேலிருந்து செல்லும்போது அந்த வெற்றிடத்தை நிரப்புவதற்காக அயனப்பகுதியில் உள்ள குளிர்ச்சியான வலியானது சுழற்சியினையும் அசைவினையும் ஏற்படுத்தி அவ் வெற்றிடப்பகுதியில் ஒடங்கும்போது அங்கு தாளமுக்க மையமானது தோற்றம் பெறுகிறது அதன்பின் அத்தால மிக்க மையப் பகுதியில் இருந்து சராசரியாக 33,000 அடி உயரம் காற்றானது மேலிருந்து சென்று நாளா புறமும் பெருகிய அடையும்போது இந்த ஆயன சூறாவளி தோற்றம் பெறுகிறது என புவியியல் ஆய்வாளர்கள் கருத்துக்களை முன் வைத்துள்ளனர் இவ்வாறு உலக வரலாறுகளில் இன்றும் பேசக்கூடிய 1970 ஆம் ஆண்டு இடம் பெற்ற அயன சூறாவளியின் முக்கிய இடத்தினை பெறுகின்றது இது 1970 ஆம் ஆண்டு நவம்பர் மாதம் எட்டாம் தேதி வங்காள தேசத்தை அலற வைத்த சூறாவளியாக உலக வரிசையில் இடம் பிடித்துள்ளது இந்த சூறாவளி வங்காள தேசத்தை அலற வைத்த கொடிய சூறாவளியாக இருந்தாலும்   ஒரே ஒரு கொடிய சூறாவளி என கூற முடியாது வங்காள தேசத்தை தாக்கிய வெப்ப மண்டல சூறாவளிகளில் உலகில் இடம்பெற்ற ஒன்பது கொடிய வானிலை நிகழ்வுகளில் ஏழாவது இடத்தை பெறுவதாக புயல் அறிக்கையில் சுட்டி காட்டுகின்றன.

1970 ஆம் ஆண்டு நவம்பர் எட்டாம் திகதி  அன்று வங்கக்கடல் பிராந்தியத்தில் காற்றானது மேலிருந்து தாளமுக்கு நிலை உருவானது. இரண்டு நாட்களில் காற்றின் போக்கு தீவிரம் அடைந்ததுடன் நவம்பர் 12ஆம் தேதிக்குள் சூறாவளி கணிசமான வலுவடைந்து மணிக்கு 140 மெயில் வேகத்தில் காற்று வீசியது. புயலுடன் மழை பொழிந்து வெள்ளத்தையும் ஏற்படுத்தி தேசத்தை சேதப்படுத்தியது.  புயலானது இரவுப் பொழுதில் தாக்கியதால் பெரும்பாலான மக்கள் தூக்கத்தில் தெரியாமல் சிக்கிக் கொண்டனர். இந்த புயலின் ஆவேசமானது வங்காள தேசத்தை வகைப்படுத்திய சான்றுகளை வரலாறுகளாக பலர் இன்றும் பேசுகின்றனர்.

வானிலை ஆய்வாளர்கள் ஆபத்தை பற்றி முன்பே அறிந்திருந்ததாலும் அனைவருக்கும் எச்சரிக்க வழி இல்லாத காரணத்தினால் பல மனிதர்கள் எனும் விலங்குகள் தாவரங்கள் எனும் உயிர்களை சூறாவளி காவு வாங்கியது. இந்த தாக்கத்தினால் இறந்தவர்களின் எண்ணிக்கையானது 500,000 என மதிப்பிட்டுள்ளது. 65மூ மீன்பிடித் தொழில் அழிவடைந்த அமையும் பாறை இழப்பாகவே கருத முடியும். சூறாவளியின் தாக்கத்தினால் 550 மில்லி புயல் செலவு ஏற்படுத்தப்பட்டது. இவ்வாறாக உயிர்களையும் உடைமைகளையும் காதுகளாக இந்த சூறாவளி வங்காள தேசத்தின் சுந்தரப் போராட்டத்திற்கு காரணமான முக்கிய காரணமாக காணப்படுகிறது.

இதுபோன்ற பல அர்த்தங்களை அனுதினமும் நாம் சந்தித்து வருகிறோம் இதற்கு ஒரு முற்றுப்புள்ளி கிடையாதா என்று யோசிக்கும் அளவிற்கு அனர்த்தங்கள் உலகை ஆட்டிப் படைக்கிறது இயற்கை அனர்த்தம் இன்று இந்த அனர்த்தங்களுக்கு இயல்பாக பெயர் சூட்டினாலும் இதன் பின்புறத்தினும் மனிதனை அடிப்படை காரணம் என கூறலாம்.

மனிதன் இயற்கை மீது அதிக ஆதிக்கம் செலுத்தும் போது இயற்கை மனிதன் மீது சூறாவளியாகவும் சுனாமியாகவும் ஆதிக்கம் செலுத்துகின்றது என கூறலாம். இன்று அது நவீனமாக வளர்ச்சி அடைந்து செல்லும் இவ்வுலகை நொடிக்கு நொடி மனிதன் மாற்றி அமைக்கிறான். தன் இஷ்டப்படி இயற்கை மாற்றி அமைக்க நினைக்கிறான். கட்டிடம் என்றும் நெடுஞ்சாலைகள் என்றும் இயற்கையை விரும்பியவாறு வசப்படுத்துகிறான் அவனது கட்டுப்பாட்டிற்குள் அடங்க முடியாமலே இயற்கையும் சீறிப்பாகிறது. 

இதன் காரணமாகவே ஒவ்வொரு நாளும் வரலாறாக பேசப்படும் அளவிற்கான பேரறிவு இடம் பெற்று அனாதைகளையும் அகதிகளையும் உருவாக்குகிறது. எப்போது மனிதன் இயற்கையை நேசிக்கின்றானோ, அன்று இயற்கை மனிதனை நேசிக்க தொடங்கும் பேரழிவுகளும் இயற்கையான அர்த்தங்களும் குறைவடையும். போல சூறாவளியில் பாதிப்படைந்த மக்கள் எண்ணிக்கை திகைக்க  வைக்கிறது. பேரழிவில் 3 லட்சம் முதல் 5 லட்சம் பேர் வரை உயிர் இழந்ததாக மதிப்பிடப்பட்டுள்ளது .இருப்பினும் அழிவின் குழப்பம் மற்றும் அளவு காரணமாக சரியான எண்ணிக்கை நிச்சயம் மற்றதாகவே உள்ளது பாதிப்படைந்தவர்களின் பலர் புயல் அலையில் மூழ்கி இருந்தனர் மற்றவர்கள் காயங்கள் அல்லது நோயால் பாதிக்கப்பட்டனர்.

உயிரிழப்புகளுக்கு மேல் அதிகமாக மில்லியன் கணக்கான மக்கள் பீடற்றவராக ஆக்கப்பட்டனர் மேலும் உப்பு நீர் வெள்ளம் காரணமாக விவசாய நிலங்களின் பரந்த பகுதிகள் பயன்படுத்த முடியாததாகி விட்டன சூறாவளி பிராந்தியத்தின் உட்கட்டமைப்பின் பெரும்பகுதியையும் அழித்தது. நிவாரணம் முயற்சிகளை சிக்கல் ஆக்கியது பேரழிவு மிகவும் விரிவானது சில கிராமங்கள் மீண்டும் கட்டப்படவில்லை மேலும் தப்பி பிழைத்தவர்கள் வேறு பகுதிக்கு இடம்பெயர வேண்டி இருந்தது.

கோலா சூறாவளி ஆழமான அரசியல் மற்றும் சமூக விளைவுகளை ஏற்படுத்தியது. குறிப்பாக கிழக்கு பாகிஸ்தானில் மேற்கு பாகிஸ்தானை தளமாகக் கொண்ட அமைந்த பாகிஸ்தான் அரசாங்கம், பேரழவிற்கு அதன் பொதுவான மற்றும் போதுமான பதிலளிப்பதற்காக விமர்சிக்கப்பட்டது. சரியான நேரத்தில் நிவாரண முயற்சியில் இல்லாமை மற்றும் மத்திய அரசின் புறக்கணிப்பு உணர்வு ஆகியவை கிழக்கு பாகிஸ்தானில் பரவலான கோபத்தையும் வெறுப்பையும்  தூண்டியது. இது ஏற்கனவே இரு பிராந்தியங்களுக்கு இடையில் பொருளாதாரம் மற்றும் அரசியல் ஏற்றத்தாழ்வு காரணமாக கொதித்துக் கொண்டிருந்தது.

பாதிக்கப்பட்ட பகுதிகளுக்கு பொருட்கள் மருத்துவக் குழுக்கள் மற்றும் நிதி உதவி இருப்பினும் பேரழிவின் அளவு மற்றும் தொலைதூர பாவிகளை அடைவதற்கான தளவாட சவால்கள் பல உயிர் பிழைத்தவர்களுக்கு சரியான நேரத்தில் உதவி கிடைக்கவில்லை. போலா புயல் இப்பகுதியில் சிறந்த பேரிடர் தயார்நிலை மற்றும் முற்கூட்டிய எச்சரிக்கை அமைப்புகளின் அவசியத்தையும் எடுத்துரைத்தது. சூறாவளிக்குப்பின் வந்த ஆண்டுகளில் பங்களாதேஷ் மற்றும் இந்தியா ஆகிய இரண்டும் மேம்படுத்தப்பட்ட வானிலை சேவைகள் சூறாவளி முகாம்கள் மற்றும் வெளியேற்றும் திட்டங்களில் முதலீடு செய்தன. இந்த நடவடிக்கைகள் அடுத்தடுத்த சூறாவளிகளில் இறப்பு எண்ணிக்கையை குறைக்க உதவியுள்ளன. இருப்பினும் இப்பகுதி அதன் புவியியல் காரணமாக தீவிர வானிலை நிகழ்வுகளால் பாதிப்படைய கூடியதாக உள்ளது.

1970இன் போல சூறாவளி வரலாற்றில் மிக மோசமான இயற்கை பேரழிவுகளில் ஒன்றாக உள்ளது இது உடனடி உயிரிழப்பு மற்றும் அழிவுகளுக்கு அப்பாற்பட்ட ஒரு மரபு இது தெற்காசியாவின் அரசியல் வரலாற்றை வடிவமைப்பின் முக்கிய பங்கு வாய்ந்தது வங்காளதேசத்தின் சுதந்திரத்திற்கு பங்களித்தது மற்றும் பாதிப்படையக்கூடிய பகுதிகளில் சிறந்த பேரழிவு தயார்நிலை அவசியத்தை எடுத்துரைக்கிறது.

Article By : Leo A.R.F.Shenaz

ජපානයේ හිරෝෂිමා නාගසාකි න්‍යෂ්ටික බෝම්බ හෙලීමේ ව්‍යසනය [ Safe Guard - Article 15 ]

 

Safe Guard

Phase - 1

Session - 1

දෙවන ලෝක යුධ සමයේදී එක්සත් රාජධානියේ  සහ කැනඩාවේ සහාය ඇතිව එක්සත් ජනපදය, මැන්හැටන් ව්‍යාපෘතිය ලෙස හඳුන්වන රහස් පර්යේෂණ සහ සංවර්ධන ව්‍යාපෘතියක් ආරම්භ කළේය.මෙම ව්‍යාපෘතිය පරමාණු බෝම්බ නිපදවීම අරමුණු කරගෙන ඇත.සම්බන්ධ වූ විද්‍යාඥයන් අතර රොබට් ඕපන්හයිමර්, එන්රිකෝ ෆර්ම් සහ රිචඩ් ෆෙයින්මන් වැනි කැපී පෙනෙන පුද්ගලයන් ඇතුළත් විය.ව්‍යාපෘතිය 1942 දී ආරම්භ වූ අතර මූලික වශයෙන්  නිව් මෙක්සිකෝවේ ලොස් ඇලමොස් හි පිහිටා ඇත.ව්‍යාපෘතිය පරමාණු බෝම්බ වර්ග දෙකක් නිෂ්පාදනය කළේය.පළමුවැන්න ලිටල් බෝයිල් ලෙස හඳුන්වන යුරේනියන් පදනම් වූ බෝම්බයක් වන අතර, දෙවනුව ෆැට් මෑන් ලෙස හඳුන්වන ප්ලූටෝනියන් පදනම් වූ බෝම්බයකි.මෙම ආයුධ නිර්මාණය කර ඇත්තේ න්‍යෂ්ටික විකණ්ඩනය හරහා අති විශාල ශක්ති ප්‍රමාණයක් මුදා හැරීමටය.

පරමාණු බෝම්බ භාවිත කිරීමට තීරණය කර ඇත්තේ ජනාධිපති හැරී එස්. ටෲමන් සහ ඔහුගේ උපදේශකයන් විසිනි.ඔවුන් විශ්වාස කළේ බෝම්බ භාවිතා කිරීමෙන් ජපානයට යටත් වීමට බල කෙරෙනු ඇති බවත්ද, එමගින් ජපානයට දිගු හා මිල අධික ආක්‍රමණයක් වළක්වා ගත හැකි බවත්ය.යුද්ධය ඉක්මනින් අවසන් කිරීමට සහ නව ආයුධයේ බලය විශේෂයෙන් සෝවියට් සංගමයට පෙන්වීමට ඇති ආශාවද මෙම තීරණයට බලපෑවේය.

1945 අගෝස්තු 6 සහ 9 යන දිනවලදී එක්සත් ජනපදයේ පිළිවෙලින් හිරෝෂි මා සහ නාගසාකි වෙත පරමාණු බෝම්බ හෙළීය.ලිට්ල් බෝයි බෝම්බය හිරෝෂි මාවට ඉහළින් පුපුරවා හරින ලද අතර එම වසර අවසන් වන විට ඇස්තමේන්තු ගත පුද්ගලයින් එක ලක්ෂ 140,000ක් මිය ගිය අතර නාග සහි හරහා ෆැට් මෑන් 74000ක් පමණ මියගියේය.නාගසාකි හරහා Fat man 74000ක් පමණ මිය ගියේය.බෝම්බ ප්‍රහාරයන් විශාල විනාශයක් ඇති කළ අතර විකිරණ නිරාවරණය හේතුවෙන් දැඩි දිගු කාලීන සෞඛ්‍ය බලපෑම් ඇති විය.දිවි ගලවා ගත් අය අතර පිළිකා අනුපාතය ඉහළ යාම ඇතුළුව බෝම්බ ප්‍රහාර ආන්දෝලනාත්මකව පවතී.දෙවන ලෝක යුද්ධය අවසන් කිරීමේදී ඒවායේ අවශ්‍යතාවය සහ සදාචාරාත්මක ඇගයුම් සඳහා විවාදයට ලක්ව ඇත.

හිරෝෂිමා 1945 අගෝස්තු 6 පළමු බෝම්බය පුංචි ළමයා සැලකිය යුතු හමුදා කඳවුරක් සහ කාර්මික පහසුකම් සහිත හිරෝෂිබා නගරයට හෙළන ලදී.පිපිරීමෙන් නගරයේ බොහෝ ප්‍රදේශ සමතලා වූ අතර එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස හැත්තදාහක් අසූදාහක් ක්ෂණිකව මිය ගිය අතර,තවත් බොහෝ දෙනෙක්ව ඊළඟ සති හා මාස වලදී තුවාල හා විකිරණ අසනීප වලට ගොදුරු වූහ.බෝම්බ ප්‍රහාර එල්ලවන විට හිරෝෂිමාවේ සාමාන්‍ය වැසියන් 280000-290000 මෙන්ම සොල්දාදුවන් 43000 ක් ද සිටියහ.පිපිරීමෙන් පසු මාස හතරක කාලය තුළ 90000- 166000 අතර පිරිසක් බෝම්බයෙන් මිය ගිය බව විශ්වාස කෙරේ.එක්සත් ජනපද බලශක්ති දෙපාර්තමේන්තුව ඇස්තමේන්තු කර ඇත්තේ වසර පහකට පසු බෝම්බ ප්‍රහාරය හේතුවෙන් සමහරවිට 200000 හෝ ඊට වැඩි මරණ සංඛ්‍යාවක් සිදු වූ අතර, හිරෝශිමා නගරය ඇස්තමේන්තු කර ඇත්තේ බෝම්බයේ බලපෑමෙන් 237000ක් සෘජුව හෝ වක්‍රව පිළිස්සුම් තුවාල විකිරණ අසනීප ඇතුළුව මියගිය ඇති බවයි.හිරෝෂිමා නගරය පිපිරීමෙන් විනාශ විය.ගොඩනැගිලි  76000කින් 70000 ක් හානි වී හෝ විනාශ වී ඇති අතර ඉන් 48,000 ක් සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ විය.

නාග සාක්කි  1945 අගෝස්තු 15 දෙවන බෝම්බය ෆැට්මෑන් වැදගත් වරාය සහ කාර්මික මධ්‍යස්ථානයක් වූ නාග සාක්කි වෙත හෙලන ලදී.බෝම්බය විශාල විනාශයක් සිදු කළ අතර එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ආසන්න වශයෙන් 40000-75000 ක් ක්ෂණික මරණ සිදු වූ අතර පසු ප්‍රතිවිපාක වලින් අමතර තුවාල සිදුවිය.

ඉන්ධන අඩුවීම නිසා බොක්ස් බොක්ස් කාර් නෞකාවේ සිටි කාර්ය මණ්ඩලය ද්විතීක ඉලක්කය වන නාග නාගසාකි වෙත යාමට තීරණය කළහ.මිනිත්තු 20කට පසු ඊට 29 නගරයට පැමිණෙන විට නගර මධ්‍ය ප්‍රදේශයද ඝන වළාකුළු වලින් වැසී තිබුණි.ෆ්‍රෙඩ්රික් ඇෂ්වර්ත් , ගුවන් යානයේ ආයුධකරුවා රේඩාර් භාවිතයෙන් නාගසාකි වෙත බෝම්බ හෙළීමට යෝජනා කළේය.ඒ මොහොතේ මිනිත්තු තුනක බෝම්බ ධාවනය අවසානයේ වළාකුළුවල කුඩා විවරයක් ඉලක්ක ලක්ෂණ හඳුනාගැනීමට බෝම්බ කර්මිට් බිහාන්ට අවසර දුන්නේය.

දේශීය වෙලාවෙන් පෙරවරු  10.58ට බොක්ස් කාර් පැට් පැට්මෑන් දෘශ්‍යව අතහැර දැමීය.එය තප්පර 43 කට පසුව පිපිරුණේ අපේක්ෂිත ඉලක්කගත ස්ථානයට සැතපුම් 1.5  පමණ වයඹ දෙසින් අඩි 1650 ක  උන්නතාංශයක ටී එන් ටී කිලෝ ටොන් විසි එකකට සමාන පිපිරුමක් සමගිනි.පරමාණු පිපිරීමෙන් සම්පූර්ණ විනාශයේ අරය සැතපුම් එකක් පමණ වූ අතර බෝම්බ හෙලන ලද ස්ථානයේ සිට සැතපුම් දෙකක් දකුණට වන්නට නගරයේ උතුරු කොටස හරහා ගින්නක් ඇති විය.හිරෝෂිමා හි බොහෝ නවීන අංගයන්ට වෙනස්ව නාගසාකි ගොඩනැගිලි සියල්ලම පාහේ පැරණි තාලයේ ජපන් ඉදිකිරීම් ලී බිත්ති සහ උළු සෙවිලි සහිත ලී හෝ ලී රාමු ගොඩනැගිලි වලින් සමන්විත විය.කුඩා කර්මාන්ත සහ ව්‍යාපාරික ආයතන බොහෝමයක් බොහෝමයක්ද පිපුරුම් වලට ඔරොත්තු දීමට සැලසුම් නොකළ දැව හෝ වෙනත් ද්‍රව්‍යවලින් සෑදූ ගොඩනැගිලිවල පිහිටා තිබුණි.එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් නාග සාකී පරමාණුක පිපිරීමෙන් පිපිරුම් අරයේ සෑම ව්‍යුහයක්ම පාහේ සමතලා විය.ෆැට් මෑන්ව නිශ්චිත බෝම්බ ඉලක්කයට ඇද දැමීමට අසමත් වීම නිසා පරමාණු පිපිරවීම උරකාමී නිම්නයට සීමා විය.එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස නගරයේ විශාල කොටසක් පිපිරීමෙන් ආරක්ෂා විය.Fat man දකුණේ Mitsubishi steel and Army Works සහ උතුරේ Mitsubishi Urakami Ordnance Works අතරමැද නගරයේ කාර්මික නිම්නයට උඩින් වැටී ඇත.එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සිදුවූ පිපිරුමෙන් TNT කිලෝ ටොන් විසි එකකට සමාන පිපුරුම් අස්වැන්නක් තිබී ඇත.නගරයෙන් අඩක් පමණ සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ විය. 

1945 අගෝස්තු මාසයේදී හිරෝෂී මා සහ නාගසාකි බෝම්බ ප්‍රහාරවලින් පසු ප්‍රතිඵලය ගැඹුරු සහ ඛේදජනක විය.ක්ෂණික හා දිගු කාලීන ප්‍රතිවිපාක පිළිබඳ දළ විශ්ලේෂණයක් පහත පරිදි පෙන්වා දිය හැක.hirushima 1945 අගෝස්තු හය පුංචි පිරිමි ළමයා ලෙස හඳුන්වන බෝම්බය තුන් ලක්ෂ පනස්දාහක් පමණ වූ ඇස්තමේන්තුගත පූර්ව බෝම්බ ජනගහනයක් සහිත හිරෝෂිපා නගරයට හෙළන ලදී.පිපිරීමෙන් ආසන්න වශයෙන් පුද්ගලයන් 70000-80000 ක්  මියගිය අතර තවත් බොහෝ දෙනෙක් තුවාල හා විකිරණ අසනීප වලින් පසු දින සහ සතිවලදී මිය ගියහ.නාගසාකි 1945 අගෝස්තු නමය ෆැට්මෑන් නම් වූ බෝම්බය දෙලක්ෂ පනස්දාහක් පමණ ජනගහනයක් සිටි නාගසා කී වෙත හෙලන ලදී.ක්ෂණික මරණ සංඛ්‍යාව 45000-70000 පමණ වූ අතර තුවාල හා විකිරණ අසනීප හේතුවෙන් අමතර මරණ සිදුවිය.නගර දෙකම දැවැන්ත විනාශයක් අත්විඳ ඇත.ගොඩනැගිලි සමතලා කරන ලදී. යටිතල පහසුකම් විනාශ විය, සෑම නගරයකම විශාල ප්‍රදේශ නටබුන් විය, දැඩි තාපය සහ පිපිරුම් තරංග නිසා පුළුල්ව පැතිරුණු ලැව් ගිනි ඇති වූ අතරඑය විනාශයට තවදුරටත් දායක විය.බෝම්බ වලින් තීව්‍ර විකිරණ විමෝචනය වූ අතර දිවි ගලවා ගත් බොහෝ දෙනෙකුට උග්‍ර විකිරණ අසනීප ඇති විය.ඔක්කාරය, වමනය, හිස කෙස් ගැලවී යාම සහ දරුණු පිළිස්සුම් රෝග ලක්ෂණ විය.දිගුකාලීන නිරාවරණය නිසා පිළිකා අනුපාතය වැඩිවීම සහ අනෙකුත් සෞඛ්‍ය ගැටලු ඇති විය.

දිගුකාලීන බලපෑම් ඉහළ පිළිකා අනුපාතයන් විශේෂයෙන් ලියුකේමියාව සහ විකිරණ නිරාවරණයට සම්බන්ධ නිදංගත රෝග  ඇතුළු සෞඛ්‍ය ගැටළු රාශියකට මුහුණ දුන්හ.මානසික කම්පනය ද සැලකිල යුතු විය.

නගර දෙකම දිගුකාලීන පාරිසරික හානියකින් පීඩා විඳිති විකිරණශීලී වැටීම ගොඩබිම සහ ජලය දුෂණය කළ නමුත්ත කාලයත් සමග මට්ටම අඩු විය.කෙසේ වෙතත්ද කෘෂිකාර්මික හා ජල සම්පාදනයට ක්ෂණික බලපෑම දැඩි විය.බෝම්බ ප්‍රහාරවලින් දිවි ගලවා ගත් අයට පුළුල් ශාරීරික හා චිත්තවේගීය කැලැල් ඇති විය.නගර නැවත ගොඩනැගීමට වසර ගණනාවක් ගත වූ අතර ආර්ථික පිරිවැය සැලකිය යුතු විය. දිගු කාලීන ආර්ථික අභියෝගවලට මුහුණ දුන්නේය.

පරමාණු බෝම්බ භාවිතය ජාත්‍යන්තර සබඳතාවල හැරවුම් ලක්ෂයක් සනිටුහන් කළ අතර ඒ සීතල යුද්ධයට සහ එක්සත් ජනපදයේ සහ සෝවියට් සංගමය අතර ආයුධ තරඟයකට තුඩු දුන්නේය.බෝම්බ ප්‍රහාර න්‍යෂ්ටික අවි පාලනය කිරීමට සහ සාමය ප්‍රවර්ධනය කිරීමට ගෝලීය ප්‍රයත්නයන්ද දිරිමත් කළේය. න්‍යෂ්ටික යුද්ධයේ ආචාරධර්ම පිළිබඳ සාකච්ඡා වලදී මෙම සිදුවීම් තීරණාත්මක විය. බෝම්බ ප්‍රහාරගෝලීය සංස්කෘතිය කලාව සහ සාහිත්‍යයට ද ප්‍රබල ලෙස බලපෑ ඇත.සාමය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සහ අනාගතයේදී න්‍යෂ්ටික අවිභාවිතය වැළැක්වීම අරමුණු කරගත්ත ස්මාරක කෞතුකාගාර සහ අධ්‍යාපනික වැඩසටහන් හරහා ඔවුන් සිහිපත් කරනු ලැබේ.හිරෝෂි මා සහ නාග සාක්කි බෝම්බ ප්‍රහාර න්‍යෂ්ටික අවිවල විනාශකාරී විභවය පිළිබඳ ප්‍රබල මතක් කිරීම් ලෙස පවතින අතර ගෝලීය ආරක්ෂාව සහ ආචාර ධර්ම පිළිබඳ සාකච්ඡා දිගටම කරගෙන යයි.

ඉහත සඳහන් කරන ලද පරිදි හිරෝෂි මා සහනාගසා කී බෝම්බයන් ජපානයට සිදු කරන ලද බලපෑම පෙන්වා දිය හැක.

Article By : Leo S.S.G Siriwardhana

The global hunger crisis [ Safe Guard - Article 14 ]

Safe Guard

Phase - 1

Session - 1

Introduction

The global hunger crisis is one of the most pressing humanitarian issues of our time, affecting millions of people across the world. Despite advancements in technology and agricultural productivity, hunger continues to persist at alarming rates. In 2023, over 735 million people were estimated to be undernourished, a stark reminder of the gap between global food production and distribution (FAO, 2023). This article explores the global hunger crisis, focusing on the root causes, the widespread effects on human and environmental health, and the strategies required to alleviate this crisis. The analysis will also include my perspective on the issue and potential creative solutions.

Location: A Global Issue with Regional Variations

Hunger affects every region of the world, but its impact is most severe in developing regions such as Sub-Saharan Africa, South Asia, and parts of Latin America. Sub-Saharan Africa has the highest prevalence of hunger, with approximately 21% of the population experiencing chronic food insecurity (WFP, 2023). In South Asia, nearly 14% of the population is undernourished, with countries like Afghanistan, Pakistan, and India bearing the brunt of the crisis (FAO, 2023). Meanwhile, in Latin America and the Caribbean, hunger has been on the rise due to economic downturns and political instability, with around 8% of the population affected (IFPRI, 2022).

How Did the Disaster Happen?

The global hunger crisis is the result of a complex interplay of factors that vary across regions. Key drivers include poverty, conflict, climate change, and economic instability:

1. Poverty and Inequality: Poverty remains the leading cause of hunger. Nearly 700 million people live in extreme poverty, surviving on less than $2 a day, which limits their ability to afford sufficient food (World Bank, 2022). Inequality exacerbates the issue, as wealthier individuals and nations can monopolize resources, leaving the poor vulnerable to hunger (Oxfam, 2021).

2.  Conflict and Political Instability: Wars and conflicts disrupt food production and distribution, leading to acute food shortages. For example, the ongoing conflict in Yemen has resulted in one of the world's worst humanitarian crises, with millions facing starvation (WFP, 2023). Political instability further aggravates the situation, as weak governance and corruption prevent effective responses to hunger (FAO, 2022).

3. Climate Change: Climate change is a significant contributor to global hunger. Extreme weather events, such as droughts, floods, and hurricanes, destroy crops and livestock, leading to reduced agricultural yields and food shortages (IPCC, 2022). Areas heavily dependent on agriculture, such as Sub-Saharan Africa and South Asia, are particularly vulnerable to these changes (FAO, 2023).

4. Economic Shocks: Global economic downturns, like the COVID-19 pandemic, have exacerbated food insecurity by disrupting supply chains, reducing incomes, and increasing poverty (World Bank, 2021). These economic shocks have long-lasting effects, pushing millions of people into hunger and poverty.

 Effects on Human, Environmental, Animal, and Societal Health

The impacts of the global hunger crisis are far-reaching and multifaceted:

1. Human Health: Hunger leads to malnutrition, particularly among children, resulting in stunted growth, weakened immune systems, and higher mortality rates. Malnourished individuals are also more susceptible to diseases, such as tuberculosis and malaria (UNICEF, 2023). Additionally, hunger exacerbates mental health issues, leading to increased stress, anxiety, and depression among affected populations (WHO, 2022).

2. Environmental Impact: The struggle to produce enough food to meet global demand often leads to environmental degradation. Practices such as deforestation, overgrazing, and overfishing contribute to the depletion of natural resources and loss of biodiversity (FAO, 2022). Climate change, driven by these unsustainable practices, further exacerbates food insecurity by making agricultural production more difficult (IPCC, 2022).

3. Animal Health: The global hunger crisis affects animal health both directly and indirectly. In regions where food is scarce, livestock often suffer from malnutrition, leading to reduced productivity and increased mortality rates (IFAD, 2022). Furthermore, the environmental degradation caused by unsustainable farming practices can lead to the loss of habitats for wild animals, further threatening biodiversity (WMO, 2023).         

4. Societal and Psychological Impact: Hunger often leads to social unrest and conflict, as desperate populations struggle to secure food. Food riots, political instability, and migration are common in regions severely affected by hunger (FAO, 2021). On a psychological level, hunger can lead to feelings of hopelessness, despair, and frustration, particularly among children and adolescents who are more vulnerable to the mental health effects of chronic food insecurity (Lancet, 2022).

 My Perspective: Reviewing the Global Hunger Crisis

Addressing the global hunger crisis requires a comprehensive approach that considers the multifaceted nature of the problem. From my perspective, while the immediate goal should be to ensure food security for all, long-term solutions must focus on sustainability and resilience. This includes investing in sustainable agricultural practices, improving social safety nets, and addressing the root causes of poverty and inequality.

Moreover, a global commitment is required to mitigate the effects of climate change, as its impact on food production is undeniable. Reducing food waste should also be a priority, as approximately one-third of all food produced globally is lost or wasted, representing a significant missed opportunity to alleviate hunger (UNEP, 2021). Collaboration between governments, non-governmental organizations, and the private sector is essential to create innovative solutions that are both effective and sustainable.

 

 Conclusion

The global hunger crisis is a complex and multifaceted issue that requires urgent and coordinated action. It is driven by a combination of poverty, conflict, climate change, and economic instability, and its effects are felt across human, environmental, animal, and societal health. Addressing this crisis will require a holistic approach that includes sustainable agricultural practices, stronger social protection systems, and global efforts to mitigate the impact of climate change.

While the challenge is significant, there is hope that with concerted global action, the world can move closer to achieving food security for all. It is not just a matter of increasing food production but ensuring that food is accessible to those who need it most. The solutions to the global hunger crisis lie in our ability to work together as a global community to create a more equitable and sustainable world.

Evidences

·   FAO. (2021). The State of Food Security and Nutrition in the World 2021. Food and Agriculture Organization of the United Nations.

·       FAO. (2022). Building Resilience in Food Security and Nutrition in the Context of Conflict and Climate Change. Food and Agriculture Organization of the United Nations.

·         IFAD. (2022). Investing in Rural People. International Fund for Agricultural Development.

·         IFPRI. (2022). Global Food Policy Report 2022. International Food Policy Research Institute.

·       IPCC. (2022). Climate Change 2022: Impacts, Adaptation, and Vulnerability. Intergovernmental Panel on Climate Change.

·  Lancet. (2022). The Global Syndemic of Obesity, Undernutrition, and Climate Change. Lancet Commission.

·         UNEP. (2021). Food Waste Index Report 2021. United Nations Environment Programme.

·         UNICEF. (2023). Levels and Trends in Child Malnutrition 2023. United Nations Children's Fund.

·         WFP. (2023). Global Food Security Update 2023. World Food Programme.

·         WHO. (2022). Global Nutrition Report 2022. World Health Organization.

·         World Bank. (2021). Poverty and Shared Prosperity 2021. World Bank.

                

   Article By : Leo Samla Ajfar