World Jellyfish Day
සෑම වසර්කම පාහේ ලෝක ජෙලිෆිෂ් දිනය නොවැම්බර් 3 දින සමරනු ලබයි.මේ වසරේ ලෝක ජෙලිෆිෂ් දිනය සිකුරාදාට යෙදී ඇත.ජෙලිෆිෂ් යනු සාගරයේ විවිධ ප්‍රදේශවල දක්නට ලැබෙන ජෙලි වැනි සාගර ජීවීන් වේ. සාගරයේ උණුසුම් හා සීතල ප්‍රදේශවල සිට ගැඹුරු ජලය සහ වෙරළ තීරය දක්වා, ජෙලිෆිෂ් ඕනෑම පරිසරයක වර්ධනය විය හැකිය. ඔවුන්ට අවශ්‍ය වන්නේ තම වටපිටාවට හැඩගැසීමට යම් කාලයක් පමණි. ඔවුන් අනෙකුත් සාගර ජීවීන්ට වඩා වෙනස් ලෙස පෙනේ. ජෙලිෆිෂ් කුඩ හැඩැති ශරීරයකින් සහ බහු කූඩාරම් වලින් සමන්විත වේ. මොලයක් හෝ ශරීරයක් නැතත්, ඔවුන් ස්වභාවයෙන්ම අතිශයින් බුද්ධිමත් ය. ජෙලිෆිෂ් මාළු, ඉස්සන්, කකුළුවන් සහ කුඩා ශාක මත වර්ධනය වේ. සෑම වසරකම ලෝක ජෙලිෆිෂ් දිනය සමරනු ලැබේ.
ඉතිහාසය:
නොවැම්බර් යනු දකුණු අර්ධගෝලයේ වසන්ත සමයයි. ජෙලිෆිෂ් උතුරු අර්ධගෝලයේ වෙරළ තීරයට සංක්‍රමණය වන කාලය මෙයයි. 2014 සිට නොවැම්බර් 3 ලෝක ජෙලිෆිෂ් දිනය ලෙස සමරනු ලැබේ.
ලෝක ජෙලිෆිෂ් දිනයේ අවිධිමත් මූලාරම්භය උද්‍යෝගිමත් සමුද්‍ර ජීව විද්‍යාඥයින් පිරිසකගෙන් හෝ සරලව මෙම අමුතු හා එහෙත් සුන්දර ජීවීන්ගේ සරලත්වයට ගරු කරන අයගෙන් බව බොහෝ දෙනෙකුට හැඟේ.
වැදගත්කම:
ජෙලිෆිෂ් ගෝලීය සමුද්‍ර ප්ලවාංග පරිසර පද්ධතිවල ජෛව ස්කන්ධ, අවකාශීය ගතිකත්වය සහ ප්‍රජා ව්‍යුහය කෙරෙහි සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කරයි. ඔවුන් අධ්‍යයනයට හා පර්යේෂණවලට භාජනය වූ අතිශයින් වැදගත් සාගර ජීවීන් වේ. ඒවා සංස්කෘතීන් කිහිපයකම ආහාර ලෙසද සේවය කරයි. චීනයේ, ජෙලිෆිෂ් ප්‍රණීත ආහාරයක් ලෙස භාවිතා කරන අතර සාම්ප්‍රදායික ප්‍රතිකාර වල වැදගත් කොටසක් ද වේ. ජෙලිෆිෂ් හට ඔවුන්ගේ කූඩාරම් තුළ කුඩා මසුන් ද තැබිය හැකිය. වසර මිලියන සිය ගණනක් පැරණි ඩයිනෝසෝරයන්ට පෙර ජෙලිෆිෂ් සිටි බව ඔබ දන්නවාද? විද්‍යාඥයින් මෙය සොයා ගත්තේ 2005 දී වසර මිලියන 505ක් පැරණි ජෙලිෆිෂ් පොසිලයක් සොයා ගත් අවස්ථාවේදීය.
ඔවුන්ගේ ශරීරයේ හදවතක් හෝ ඇටකටු නැත. කෙසේ වෙතත්, ඔවුන්ට මධ්‍යම ස්නායු පද්ධතියක් සහ ශරීරයේ මැද පිහිටා ඇති මුඛයක් ඇත. සමහර ජෙලිෆිෂ් අඳුරේ දිලිසෙන්න පුළුවන්. ලෝක ජෙලිෆිෂ් දිනය සැමරීමට ඇති හොඳම ක්‍රමය නම් අපට මෙම සාගර ජීවීන් නිරීක්ෂණය කළ හැකි මින්මැදුරක් සොයා ගැනීමයි.අලංකාර ලෙස පාවෙන මෙම සාගර සත්වයා මුහුදේ අභිරහස් ප්‍රතිමූර්තියක් වන රළ යට පාරභාසක අලංකාරයේ විස්මිත නර්තනයක් පෙන්වයි.
ලෝක ජෙලිෆිෂ් දිනය සමහරුන්ට තරමක් අමුතු දෙයක් ලෙස පෙනෙන්නට තිබුණත්, මිනිසුන්ට වඩා වසර මිලියන ගණනක් තිස්සේ මේ පෘථිවියේ සිටි අපෘෂ්ඨවංශිකයෙකු සැමරීම අර්ථවත් කරයි. එබැවින්, මෙම සිදුවීම වෙරළ තීරයේ දී සමහර විට කම්පනයට පත් කළ හැකි ගෞරව කිරීමක් ලෙස අදහස් කිරීමට හැකියාවක් ඇත.
ජෙලිෆිෂ් වල විශාලතම ජනගහනය දකුණු අර්ධගෝලයේ බහුලව දක්නට ලැබේ, ඕස්ට්‍රේලියාව සහ දකුණු අප්‍රිකාව වැනි වෙරළ තීරයන් මෙම සිත්ගන්නා (හා සමහර විට භයානක) ජීවීන්ගෙන් පිරී ඇත. චාල්ස් ඩාවින්, ජෙලිෆිෂ් සුපිරි රසිකයෙක්.චාල්ස් ඩාවින්ගේ ස්වභාවික වරණ න්‍යාය නිසා විද්‍යාඥයින් විසින් ජෙලිෆිෂ් දෙස බැලීමට පටන් ගත්තේ චාල්ස් ඩාවින්ට පින්සිදු වන්නටය.
ඩාවින්ගේ කෘතිය කියවූ තවත් විද්‍යාඥයෙක් ජෙලිෆිෂ්ගේ පරිණාමය සහ ඔවුන් විශේෂ වූ ජීවීන් බවට පත් වූ ආකාරය අධ්‍යයනය කළේය.
වසර මිලියන ගණනකට පෙර, සාගරයේ ජීවීන් වර්ධනය වන විට, ජෙලිෆිෂ් අනෙකුත් මුහුදු ජීවීන් කණ්ඩායම් වලින් වෙන් වූ බව ඔහු සොයා ගත්තේය.
ජෙලිෆිෂ් මාළු ද?
ජෙලිෆිෂ් යනු, අපෘෂ්ඨවංශීන් වන අතර එයින් අදහස් වන්නේ ඔවුන්ට කොන්දක් නොමැති බවයි.
සිකුරාදාට යෙදී ඇත.ජෙලිෆිෂ් යනු සාගරයේ විවිධ ප්‍රදේශවල දක්නට ලැබෙන ජෙලි වැනි සාගර ජීවීන් වේ. සාගරයේ උණුසුම් හා සීතල ප්‍රදේශවල සිට ගැඹුරු ජලය සහ වෙරළ තීරය දක්වා, ජෙලිෆිෂ් ඕනෑම පරිසරයක වර්ධනය විය හැකිය.ඔවුන්ට අවශ්‍ය වන්නේ තම වටපිටාවට හැඩගැසීමට යම් කාලයක් පමණි.ඔවුන් අනෙකුත් සාගර ජීවීන්ට් වඩා වෙනස් ලෙස පෙනේ.සෑම වසරකම ජෙලිෆිෂ් දිනය සමරනු ලැබේ.
සමහර ජෙලිෆිෂ් අඳුරේ දිලිසෙන්න පුළුවන්. ලෝක ජෙලිෆිෂ් දිනය සැමරීමට ඇති හොඳම ක්‍රමය නම් අපට මෙම සාගර ජීවීන් නිරීක්ෂණය කළ හැකි මින්මැදුරක් සොයා ගැනීමයි.
අලංකාර ලෙස පාවෙන මෙම සාගර සත්වයා මුහුදේ අභිරහස් ප්‍රතිමූර්තියක් වන රළ යට පාරභාසක අලංකාරයේ විස්මිත නර්තනයක් පෙන්වයි.
වසර ගණනක් තිස්සේ මේ පෘථිවියේ සිටි අපෘෂ්ඨවංශිකයෙකු සැමරීම අර්ථවත් කරයි. එබැවින්, මෙම සිදුවීම වෙරළ තීරයේ දී සමහර විට කම්පනයට පත් කළ හැකි ගෞරව කිරීමක් ලෙස අදහස් කිරීමට හැකියාවක් ඇත.
විශේෂයෙන්ම මෙම ජීවීන් සැමරීමට සහ ඔවුන් ලොව පුරා ආරක්ෂිතව තබා ගැනීමට කටයුතු කළ යුතු අතරම අද වන විට විද්‍යාඥයින් ජෙලිෆිෂ්ව විද්‍යාගාරයක ඇති කිරීමටද ක්‍රම සොයාගෙන ඇත.
Article by;
Leo Rashmi Shasikala
First Year
Faculty of Arts
