අඳුරු මතකයේ කඳුළු ආවර්ජනය.....

උදේ හවා නෙත ගැටෙන

රැයක් දවාලකින් අතොරව

රැලි හඬ නංවමින් 

වෙරළකොන සිප ගන්නා 

මුහුදු රළ කෙසේද 

චණ්ඩ වූයේ 

පුරා වසර ගණනකට පෙර සිතන්නටවත් පුළුවනි ද මරුමුවට ජීවිත කැන්දන්ට 

දෑස් අයා බලා සිටිඅයුරු මතකයන් කෙමෙන් 

දිව යයි ඈතට

චණ්ඩ රළ පෙළ 

සැණින් ඇවිදින් 

දහස් ගණන්  බිලි ලෙස 

මිනිසුන් රැගෙන ගියා මරුමුවට 

ඉදින් ,ඒ කඳුළු අතීතයට පුරා වසර දහනමයකි අදට..

2022 දෙසැම්බර් 26, අද තමයි ලෝකවාසී මෙන්ම ලංකාවාසී ජන ගඟක් කඳුළින් තෙත් කළ දවස. මීට වසර 19කට පෙර නත්තල් සිරිය වියකී යාමටත් පෙරාතුව ලොවෙහි මුවෙහි සිනහව සඟවමින් නෙත් සිත් කඳුළින් තෙත් කළ ඛේදජනක දිනය. ඒ තමයි 2004 දෙසැම්බර් 26 සුනාමි ව්‍යවසනය  ඇතිවුණු දවස.නත්තල් සිරි අසිරි විදිමින් ප්‍රීතිමත්ව සිටි ජනයාගේ සතුට සොරාගෙන ජීවිතය උඩුයටිකුරු කළ මුහුදු චණ්ඩ මාරුතය එහෙම නැත්නම් මේ සුනාමි ව්‍යවසනය ඇති වූයේ මීට වසර 19කට ඉහත අද වගේ දවසක.රටවල් දාහතරකට ආසන්න වශයෙන් දස දහසක් ජීවිත බිලිගත් විනාශකාරී සුනාමි රළ පෙළ මුළු මහත් ලෝකයෙහිම අඳුරු ඡායාවක් කළු පැල්ලමක් වී හමාරය.

⭕"සුනාමියෙහි" අරුත්

සුනාමි යන වචනය නුහුරු වචනයක් වුවද එය ජපන් භාෂාවෙන් බිඳී ආවකි.එහි සරල අදහස වනුයේ "විශාල වරාය රළ "යන්නයි. මුහුදු රළෙහි උසෙහි වැඩිවීම නිසා ජපන් ජාතිකයන් එය"සුනාමි" ලෙස හඳුන්වා ඇත.මෙය හඳුන්වන තවත් අන්වර්ථ නම් ලෙස, "උදම් රළ"," දළ රළ" ආදිය පෙන්වා දිය හැකිය.

⭕ලංකාවට ආ සුනාමි

2004 දෙසැම්බර් මස 26 වැනි උඳුවප් පුන් පොහොය දිනෙහි පෙරවරු 9.30පමණ ලංකාවට කිලෝමීටර් 2500ක් පමණ නැගෙනහිරින් පිහිටි සුමාත්‍රා දූපතට කිලෝ මීටර් 200 බටහිරින් මුහුදේ කිලෝමීටර් 10 කට ඇති වූ  භූ කම්පනයක  ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ලංකාවට සුනාමි තත්ත්වය බලපා ඇත. ලංකාවේ මුහුදුබඩ ප්‍රදේශ මේ ව්‍යවසනයට විශාල වශයෙන් ගොදුරු වී තිබේ.ලංකාවට බලපෑ දරුණුතම ස්වභාවික ආපදාව වන්නේ ද මෙයයි.

⭕සුනාමියක් ඇති වීමට බලපාන සාධක

සුනාමි තත්ත්වයක් ඇති වීමට ප්‍රධාන වශයෙන් මුහුදු පතුලේ ඇතිවන භූ කම්පන,නාය යෑම්,  ගිනිකඳු පිපිරීම්, උල්කාපාත කඩා වැටීම් ,මෙන්ම හිම කඳු සාගරයට කඩා වැටීම කියන ප්‍රධාන කාරණා බලපානු ලබයි.2004 වර්ෂයේ ඇතිවූ සුනාමි ඛේදවාචකය  භූ කම්පන තත්ත්වයක් නිසා ඇතිවූවක් බව අනාවරණය වී ඇත.

⭕සුනාමියට පෙර නිමිති

සුනාමියක් ඇතිවීමට පෙර බොහෝවිට අනතුරු ඇඟවීම් දක්නට නොලැබෙන අතර සුනාමියක් ඇතිවීමට පෙර මුහුදු ජලය පසුපසට ගමන් කිරීමක්, වෙරළාශ්‍රිත ජලය පැහැදිලි ලෙස අඩුවී දියේ  ගිලී පවතින ප්‍රදේශ දිස්වීම ආදී නිමිති ප්‍රධාන වශයෙන් දැකගත හැකිය.වර්තමානයේ සුනාමියක් ඇතිවීමට පෙර අනතුරු ඇඟවීමේ සංඥා පද්ධතියක් සවි කර ජනතාව ඒ පිළිබඳව දැනුවත් කර ඇත.

⭕සුනාමියේ බලපෑම

සුනාමිය මඟින් විනාශ වු ලාංකික ජීවිත ගණන 39000 වූ අතර තවත් ජීවිත රාශියක් අනතුරට පත්ව මිනිසුන් 4100 පමණ අතුරුදහන් වී ඇත. ජීවිත මෙන්ම දේපළ දස දහස් ගණනක් විනාශ කරමින් සමාජීය ,ආර්ථික වශයෙන් විශාල තර්ජනයක් මේ ඔස්සේ එල්ල විය. යාල ජාතික වනෝද්‍යානයටත් මේ හරහා දැඩි බලපෑමක් එල්ල වී වන සතුන් විශාල ප්‍රමාණයක් මිය ගොස් ඇත. කෙසේ නමුත්, 2004 පැමිණි සුනාමි ඛේදවාචකය නිසා වර්තමානය වන විට මේ පිළිබඳව පුළුල් ලෙස දැනුවත් වී තිබෙන ආකාරයටත් ,නැවත මෙවැනි තත්ත්වයකින් ආරක්‍ෂා වීමටත් මෙය විශාල පන්නරයක් ලෙසත් අපට සැලකිය හැකිය.

රුදුරු රළ ඉතිරි කළ අඳුරු මතකවලට වසර දහනමයක් සපිරෙන අද වන් දිනෙක එදා මරුමුවට බිලි වූ දස දහසක් ජීවිත යළි සිහිපත් කරමු.රටම කඳුළින් තෙත් කළ මෙවන් අදුරු දිනයක් යළි කිසිදු දිනෙක අප රටට නොම වේවා!.

Leo Nisansala Mihirani

Second Year

Faculty of Arts